Boże Narodzenie prawosławnych i wiernych innych obrządków wschodnich
• W czwartek rozpoczęto Święta Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego
• Przypadają one trzynaście dni po świętach katolickich
• Obchodzą je prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich
• Wśród nich są grekokatolicy i staroobrzędowcy
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny formalnie używa kalendarza juliańskiego. Według danych Soboru biskupów polskiej Cerkwi, ponad 90 proc. prawosławnych parafii w kraju stosuje w życiu religijnym właśnie ten kalendarz.
Świętujące w tym terminie rodziny w środę po zmroku zasiadły do wigilii. Uroczysty posiłek zaczynały od dzielenia się prosforą - przaśnym chlebem, używanym w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii. Tradycyjnie na stołach były postne potrawy. Duchowni podkreślają, że post poprzedzający święta (u prawosławnych trwał 40 dni) i post wigilii mają pomóc w przygotowaniu i właściwym przeżywaniu radości Bożego Narodzenia.
W nocy wielu prawosławnych udało się do cerkwi na kilkugodzinne uroczystości. W zależności od lokalnej tradycji, najczęściej rozpoczynały się one o północy lub dwie godziny później.
Największe w kraju skupiska prawosławnych są w województwie podlaskim. W białostockiej katedrze pw. św. Mikołaja uroczystościom przewodniczył ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub.
Niszczone są fundamenty zdrowego życia duchowego prawosławnej rodziny - przestrzega sobór biskupów polskiej Cerkwi, w bożonarodzeniowym liście skierowanym do wiernych i duchowieństwa. Sobór zwraca uwagę na globalizację, sekularyzację oraz gorszenie młodego pokolenia "współczesnymi zjawiskami patologicznymi".
- Chrystus tajemniczo przebywa w Kościele, w rodzinie, w szkołach, w szpitalach, w domach opieki, w urzędach państwowych. On jest wszędzie (...) Mając świadomość tej prawdy nie będziemy lękać się i rozczarowywać, gdy słyszymy dzisiaj o wojnach, nieszczęściach, katastrofach, wędrówkach ludów. Prawda i radość z narodzin Chrystusa pozostaje zawsze ta sama - podkreślili prawosławni hierarchowie.
We własnym orędziu zwierzchnik Kościoła prawosławnego w Polsce metropolita Sawa podsumował 2015 rok, który określił jako "stabilny w życiu Cerkwi". Wśród ważnych wydarzeń dla prawosławnych w Polsce wymienił wizytę delegacji greckiej Cerkwi z relikwiami św. Spirydona, a także poświęcenie - przez patriarchę ekumenicznego Konstantynopola Bartłomieja - kamienia węgielnego pod budowę w Warszawie cerkwi pw. Mądrości Bożej.
Według kalendarza juliańskiego Boże Narodzenie świętują też grekokatolicy, których skupiska są m.in. na Podkarpaciu. Tam główne nabożeństwo grekokatolików odprawiono w archikatedrze pod wezwaniem Jana Chrzciciela w Przemyślu. Grekokatolicy spotykali się także na nabożeństwach m.in. w Komańczy, Mokrem, Ustrzykach Dolnych i Zyndranowej. Modlono się o pokój, wyrozumiałość, tolerancję i poszanowanie rodziny.
"Bądźmy miłosierni dla wszystkich"
W liście pasterskim z okazji świąt greckokatolicki metropolita przemysko-warszawski abp Eugeniusz Popowicz, wraz z arcybiskupem seniorem Janem Martyniakiem oraz biskupem diecezji wrocławsko-gdańskiej Włodzimierzem Juszczakiem nawiązali m.in. do Roku Miłosierdzia, ogłoszonego przez papieża Franciszka. Zwrócili uwagę, że należy być otwartym na tych, którzy proszą o pomoc. "Otwierajmy szeroko nasze serca na ludzką biedę, ból i płacz. Bądźmy miłosierni dla wszystkich" - napisali hierarchowie.
Jak powiedział PAP dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach ks. Andrzej Żuraw, na ogół w cerkwiach tego obrządku nie ustawia się szopek. - Zamiast nich w centralnej części świątyni ustawiona jest ikona przedstawiająca scenę narodzenia Chrystusa i krzyż. Nie brakuje natomiast w naszych świątyniach choinek - dodał duchowny.
Prezydent Duda składa życzenia
Z okazji świąt, życzenia "radości, pokoju i nadziei" złożył wiernym Kościołów wschodnich prezydent Andrzej Duda.
"Oby to święto, spędzane w rodzinnym gronie, pozostało dla państwa ważnym przeżyciem duchowym. Niech radość z Narodzenia Pana, która łączy dziś wiernych Kościołów wschodnich, towarzyszy wszystkim państwu w nadchodzącym roku" - napisał w życzeniach opublikowanych na oficjalnej stronie internetowej.
Dokładnych danych co do liczby prawosławnych w kraju nie ma. Przedstawiciele polskiej Cerkwi szacują, że wiernych jest 450-500 tys. Według danych GUS, w ostatnim spisie powszechnym przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Dane te uznawane są jednak przez hierarchów za niemiarodajne.
Grekokatolików, według spisu GUS, jest w Polsce ok. 33 tys. Mieszkają przede wszystkim w województwach: podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim.
