Archeolodzy odkrywają początki warszawskiego grodu

Już w sierpniu 2004 r. archeolodzy w czasie remontu generalnego Pałacu pod Blachą natrafili tuż pod jego dziedzińcem na pierwsze średniowieczne wały z wyraźnym zarysem drewnianej skrzyni powszechnie stosowanej w tym okresie jako wzmocnienie wałów. Po wewnętrznej stronie wału odkryty został duży fragment przewróconego muru gotyckiego. Od tamtego czasu archeolodzy prowadzą prace na terenie Pałacu.

Jak poinformowali badacze, specjalistyczne analizy pozwoliły na dokładne datowanie wału. Na podstawie analizy wieku drzewa, z którego zbudowano skrzynie, datujemy wał grodowy na połowę XIV wieku- powiedział Jerzy Garus, kierownik Działu Badań Archeologicznych Zamku Królewskiego. Dzielnicą warszawską władał wówczas młody syn Trojdena I, Kazimierz I.

Na dziedzińcu Pałacu archeolodzy odnaleźli także resztki kamienno- ceglanego muru, pochodzącego z późniejszego niż wał okresu (prawdopodobnie trzeciej ćwierci XIV w.).

Odkrycie nie zmienia datowania warszawskiego grodu - nadal przyjmuje się, że powstał on wcześniej niż wał, tj. na przełomie XIII i XIV w. Jednak odsłonięte fragmenty wału obronnego wskazują na rzecz całkiem nową - wyraźny rozwój ośrodka książęcego w połowie XIV w. - podkreślił archeolog z Zamku Królewskiego, Michał Sekuła.

W jednym miejscu pod wałem archeolodzy odsłonili grubą warstwę spalenizny. Są przesłanki, by postawić hipotezę, że Kazimierz I odbudował gród warszawski, który nieco wcześniej, w 1350 r., został spalony podczas najazdu litewskiego - powiedział Garus. Zaznaczył, że o najazdach litewskich na ziemie mazowieckie wspominają źródła z tamtej epoki.

W skrzyniach wału odnaleziono liczne, wcześniejsze jeszcze od wału grodowego, przedmioty gliniane, metalowe i szklane które potwierdzają funkcjonowanie grodu od przełomu XIII/XIV w. Wśród szczególnie ciekawych można wymienić figurę szachową wykonaną z poroża jelenia, rogowy grzebień, fragment emaliowanego pucharu, importowaną kłódkę do szkatułek i fragment rycerskiej ostrogi.

Znaleziska świadczą o tym, że w tak wczesnym okresie w grodzie istniała elita o wyrafinowanych potrzebach, stacjonowała tam załoga zbrojna i działały warsztaty rzemieślnicze - w tym kowal i złotnik - wyjaśnił Garus. Wiele znalezionych przedmiotów pochodzi z importu, np. ceramika - z Rusi i Europy Zachodniej, a szklany pucharek - z warsztatów szklarskich na Bliskim Wschodzie.

Prace archeologiczne na dziedzińcu Pałacu pod Blachą mają się zakończyć za tydzień. Badacze planują wydobycie i konserwację odkrytych skrzyń drewnianych, które w przyszłości razem z odnalezionymi zabytkami zostaną udostępnione zwiedzającym.

Warszawa jest bodaj jedyną stolicą w Europie, której najstarsza historia pozostaje wciąż słabo znana. Większość badaczy łączy powstanie grodu i miasta z osobą księcia Bolesława II, który w latach 1294-1313 doprowadził do zjednoczenia ziem Mazowsza. Pierwszym księciem wzmiankowanym w źródłach tytułującym się panem warszawskim jest Siemowit II (1313 r.). Powstanie grodu najczęściej datuje się na schyłek XIII w., niedługo przed lub równocześnie z lokacją miasta.