Amerykańskie echa przesłuchania Saddama Husajna

Ponieważ iracki sędzia nie zezwolił na bezpośrednie przekazywanie zeznań byłego dyktatora, kamery pokazywały tylko jego twarz, natomiast treść przesłuchania relacjonowali wybrani dziennikarze dopuszczeni na salę sądową. Odtworzono tylko z taśmy wybrane fragmenty wypowiedzi Saddama.

W relacjach telewizyjnych wybija się wyzywająca postawa Saddama, który odmówił podpisania w sądzie jakichkolwiek dokumentów, kwestionował prawomocność trybunału, nazywał siebie "prezydentem Iraku" i powiedział, że jego przesłuchanie "to teatr, bo prawdziwym przestępcą jest (prezydent George W.) Bush".

Prawnicy i eksperci polityczni komentujący wydarzenie podkreślali, że proces Saddama - który rozpocznie się prawdopodobnie dopiero w styczniu, tj. po utworzeniu rządu irackiego pochodzącego z wolnych wyborów - będzie ważną próbą funkcjonowania praworządności w suwerennym Iraku.

Specjalny Trybunał składa się z sędziów irackich, którym mają tylko pomagać i doradzać prawnicy zagraniczni, w tym amerykańscy. Będzie sądził Saddama w oparciu o prawo irackie i międzynarodowe.

Obalony dyktator odpowie za swoje największe przestępstwa od początku swych rządów w 1968 roku, jak ludobójstwo, masowe egzekucje bez sądu, zagazowanie tysięcy Kurdów w 1988 roku, inwazja na Kuwejt w 1990 roku i popełnione tam zbrodnie wojenne.

Jak zauważa czwartkowy "New York Times", Specjalny Trybunał Iracki nie jest trybunałem międzynarodowym do sądzenia zbrodni wojennych, jakie na wzór Trybunał Norymberskiego powstały w celu pociągnięcia do odpowiedzialności winnych zbrodni w dawnej Jugosławii, Ruandzie i Sierra Leone.

Eksperci zastanawiają się w związku z tym, czy trybunał iracki "polegający na irackim prawie i amerykańskiej ekspertyzie prawnej będzie w stanie przeprowadzić wiarygodne i przejrzyste postępowanie, czy też rezultat procesu okaże się tylko wyrazem sprawiedliwości zwycięzcy - albo raczej zemsty ofiar" - pisze "New York Times".

W artykule redakcyjnym dziennik wzywa, by Saddamowi i sądzonym razem z nim jego kilkunastu najbliższym współpracownikom zagwarantowano wszystkie prawa zgodnie z amerykańskimi normami postępowania karnego, jak prawo konsultowania się z adwokatem i odmowy obciążających siebie zeznań.

Komentatorzy podkreślają jednak polityczny charakter procesu Saddama. 60-70 procent tego procesu to polityka, ale to jest w tym wypadku słuszne i naturalne, bo Irakijczykom potrzebne jest katharsis w postaci ukarania Saddama - powiedział telewizji Fox News ekspert prawny, profesor Paul Williams.

Inni zwracają uwagę, że sędziom trudno będzie uniknąć nacisków rządu irackiego, aby byłego dyktatora skazać na karę śmierci, co mogłoby pomóc w integracji społeczeństwa podzielonego na grupy etniczno-religijne. Kłóci się to jednak z zasadami niezawisłości sądu.

Niektórzy obawiają się, że Saddam wykorzysta swój proces w celach propagandowych.