W wystąpieniu do rodaków, transmitowanym przez media w całym kraju, król powiedział, że abdykację zaczął poważnie rozważać w styczniu, gdy ukończył 76 lat. Ocenił, że książę Filip jest gotów do objęcia tronu i "rozpocznie nową erę nadziei, łącząc nabyte już doświadczenie z ambicją właściwą nowemu pokoleniu".
- Młodsze i bardziej energiczne pokolenie zasłużyło sobie na to, by stanąć w pierwszym szeregu koniecznych dziś zmian i reform - powiedział.
Juan Carlos podziękował także wszystkim za "współpracę i wsparcie, którego nigdy nie brakowało". - Hiszpania zawsze będzie miała pierwsze miejsce w moim sercu - zapewnił.
W swoim wystąpieniu ani razu nie odniósł się do stanu swojego zdrowia ani też skandali, które w ostatnich latach dotknęły rodzinę królewską. Według źródeł na dworze król abdykuje z powodów politycznych, nie zdrowotnych; decyzję miał podjąć już w styczniu, lecz zwlekał z jej ogłoszeniem z powodu niedawnych wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Nowy monarcha
Nowym monarchą zostanie syn Juana Carlosa, 46-letni książę Asturii, Filip. 76-letni monarcha z dynastii Bourbonów zasiada na hiszpańskim tronie od 1975 roku.
Czytaj więcej: Filip - nowy monarcha Hiszpanii
Premier Rajoy nie sprecyzował, kiedy nastąpi abdykacja. Zapowiedział nadzwyczajne posiedzenie rządu, na którym wyznaczona zostanie procedura prawna, pozwalająca 76-letniemu monarsze na zrzeczenie się władzy, a 46-letniemu Filipowi na jej objęcie.
Źródła na dworze królewskim poinformowały, że król abdykuje z powodów politycznych, nie zdrowotnych, a decyzję podjął już w styczniu, lecz zwlekał z jej ogłoszeniem z powodu ubiegłotygodniowych wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Juan Carlos ma wkrótce osobiście poinformować Hiszpanów o przyczynach swojej decyzji.
Juan Carlos (Jan Karol) I z dynastii Burbonów tron objął w 1975 roku, dwa dni po śmierci generała Francisco Franco; odegrał istotną rolę w przejściu Hiszpanii od dyktatury do pełnej demokracji. Sympatię rodaków zaskarbił sobie zwłaszcza postępowaniem w 1981 roku, gdy - jako młody i wciąż niedoświadczony monarcha - zapobiegł próbie zamachu stanu, przeprowadzonej przez wyższych rangą oficerów.
W późniejszych latach rola króla sprowadzona została głównie do funkcji reprezentacyjnych. Monarcha podróżował po świecie promując Hiszpanię oraz działał jako siła stabilizująca kraj, w którym napięcia tworzą dążące do secesji regiony takie jak Kraj Basków i Katalonia.
Przez wiele lat cieszył się wśród rodaków ogromną popularnością i pozostawał najbardziej lubianym członkiem rodziny królewskiej; fenomen ten doczekał się w języku hiszpańskim terminu "juancarlismo".
Jednak w ostatnich latach notowania samego monarchy, jak i całej jego rodziny, spadły do bezprecedensowo niskiego poziomu.
Wśród Hiszpanów coraz częściej mówiło się, że Juan Carlos oddala się od poddanych - podczas gdy oni zmagają się ze skutkami kryzysu finansowego, walcząc o utrzymanie lub zdobycie pracy i uniknięcie eksmisji z domu kupionego na kredyt w latach prosperity, na jaw wychodzą kolejne doniesienia o rażąco wystawnym życiu rodziny królewskiej. Tak było np. w 2012 roku, gdy do prasy wyciekły zdjęcia z luksusowego wyjazdu króla na safari do Botswany; na fotografiach monarcha dumnie pozuje przy zabitym słoniu. Wyprawa króla oburzyła też obrońców praw zwierząt.
Sytuację pogorszyły powiązania rodziny królewskiej ze skandalem korupcyjnym - zięć króla, były olimpijczyk Inaki Urdangarin, oskarżony jest o pranie brudnych pieniędzy i defraudację środków przeznaczanych na założoną przez niego fundację.
W styczniowym sondażu ośrodka Sigma Dos 62 proc. Hiszpanów opowiedziało się za abdykacją Juana Carlosa (w porównaniu z 45 proc. rok wcześniej), a 41 proc. oceniło go dobrze albo bardzo dobrze.
Następca tronu Filip nie jest zamieszany w żaden skandal i jest dobrze oceniany przez 66 proc. Hiszpanów; większość społeczeństwa uważa, że monarchia mogłaby odbudować swój nadwątlony prestiż, jeśli to on przejąłby stery jako Filip VI. W 2004 r. Filip ożenił się z dziennikarką i rozwódką Leticią Ortiz; mają dwoje dzieci.
Monarcha cierpi na problemy ze zdrowiem. W listopadzie 2013 r. przeszedł operację wymiany endoprotezy biodra; była to już dziewiąta operacja, której musiał się poddać w ciągu trzech i pół roku. Ma wszczepione endoprotezy obu stawów biodrowych. W marcu ub. roku zoperowano mu kręgosłup w związku z dyskopatią.
