97‑latek uniewinniony - oskarżano go o śmierć cywili
Sąd w Budapeszcie uniewinnił byłego węgierskiego żandarma, 97-letniego Sandora Kepiro, oskarżonego o zbrodnie wojenne popełnione w Serbii w 1942 roku. Kepiro znajdował się na liście najbardziej poszukiwanych zbrodniarzy wojennych Centrum Wiesenthala.
Według oskarżycieli, niezidentyfikowany liczebnie patrol pod dowództwem Kepiro, wówczas w randze kapitana, zabił czterech ludzi w Nowym Sadzie w Serbii 23 stycznia 1942 roku. Kepiro był również podejrzewany o wydanie rozkazu egzekucji ponad 30 cywilów straconych na brzegach Dunaju.
Prokurator domagał się kary dożywocia dla Kepiro, a obrona walczyła o uniewinnienie lub unieważnienie procesu.
Historycy, powoływani jako eksperci w procesie, ujawnili, że dokumenty, na których bazuje oskarżenie, były albo niekompletne, albo źle przetłumaczone.
Ogłoszenie wyroku spotkało się z aplauzem kilkudziesięciu osób obecnych na sali sądowej.
Kepiro, który po wojnie uciekł do Argentyny, wrócił na Węgry w 1996 roku. Znajdował się na liście najbardziej poszukiwanych zbrodniarzy nazistowskich Centrum Wiesenthala. W 2006 roku jego miejsce pobytu wskazał władzom Efraim Zuroff z tego centrum. Wówczas węgierskie władze otworzyły sprawę Kepiro.
Masakra w Nowym Sadzie
Podczas procesu Kepiro przyznał się do udziału w akcjach wojska. Powiedział, że jego zadaniem było nadzorowanie identyfikacji otoczonych ludzi, ale - jak twierdzi - o egzekucjach dowiedział się dopiero po fakcie.
Między 21 a 23 stycznia 1942 roku podczas tzw. masakry w Nowym Sadzie zginęło ponad 1200 cywilów serbskich, żydowskich i romskich. Doszło do niej w następstwie wkroczenia w 1941 roku węgierskich sił do Wojwodiny - tereny te do I wojny światowej należały do Węgier. Na początku 1942 roku, wobec nasilenia ataków partyzanckich, węgierscy żołnierze przeprowadzili kontrakcje i masakry ludności.
Kepiro powiedział przed sądem, że interweniował, aby uratować serbsko-żydowską rodzinę hotelarzy w Nowym Sadzie, którą już miano rozstrzelać.
Kilka wyroków
W styczniu 1944 roku Kepiro został skazany na 10 lat więzienia przez sąd wojskowy w związku z jego działaniami w Nowym Sadzie. Odsiedział kilka tygodni, wyrok anulowano i przywrócono mu stopień wojskowy. W 1946 roku Kepiro został skazany in absentia przez komunistyczne władze Węgier na 14 lat więzienia.
- (Ostatni, uniewinniający wyrok nie jest) niczym nieoczekiwanym dla węgierskiego społeczeństwa, które jeszcze nie dojrzało na tyle, by zmierzyć się ze swoją przeszłością - powiedziała przedstawicielka Centrum Wiesenthala w Serbii Ana Frenkel. - Będziemy kontynuować nasza walkę. Będziemy kontynuować ją aż do zwycięstwa - dodała, precyzując, że Centrum Wiesenthala złoży apelację.
Z kolei rzecznik serbskiego sądu ds. zbrodni wojennych Bruno Vekarić, cytowany przez agencję Tanjug, powiedział, że jest to dopiero werdykt pierwszej instancji. - Nie możemy go komentować. Ale oczywiście nie jesteśmy zadowoleni i oczekujemy, że oskarżenie odwoła się od niego - dodał.
