70. rocznica wydarzeń "Kryształowej Nocy"

Rządzący wówczas naziści przeprowadzili w nocy z 9 na 10 listopada pogromy Żydów w ramach akcji "Kristallnacht". W ciągu jednej nocy w Niemczech zamordowano blisko stu Żydów, a od 20-tu do 30-tu tysięcy wywieziono do obozów koncentracyjnych. Podpalano synagogi, niszczono żydowskie sklepy i firmy.

Nazwa "Kryształowa noc" została rozpowszechniona przez nazistów i symbolizowała charakter zniszczeń, od tłuczonych witryn sklepowych do rabowanych kryształów, posiadanych przez Żydów. Zniszczenia oszacowano na 100 milionów marek, a kontrybucją za nie obłożono samych Żydów.

Po "Kristallnacht" nasiliły się prześladowania Żydów w Niemczech. Zostali oni pozbawieni niektórych praw publicznych, zabroniono im działalności przemysłowej i handlowej, zakazano też prowadzenia pojazdów mechanicznych i wstępu do miejsc publicznych, jak teatry, kina, czy kawiarnie.

Zanim doszło do tych wydarzeń, przez kilka miesięcy władze Niemiec podejmowały coraz intensywniejsze działania, by wykluczyć Żydów z życia publicznego. Nazistowska propaganda szerzyła hasło "Niemcy muszą oczyścić się z Żydów".

Jako bezpośredni pretekst pogromu naziści wykorzystali zamordowanie pracownika niemieckiej ambasady w Paryżu przez 17-letniego Żyda Herschela Gruenspana. Chłopak zeznał przed francuskim sądem, że zabił, ponieważ chciał pomścić zniewagi, jakich doświadczali Żydzi w Niemczech.

Dwa dni później, wieczorem 9 listopada 1938 roku, grupy bojówkarzy SA zaatakowały żydowskie sklepy, domy handlowe i synagogi. Zostało zniszczonych 29 domów towarowych, ponad 7 tysięcy sklepów, ponad 170 mieszkań, kilkaset miejsc kultu oraz zbezczeszczono prawie wszystkie cmentarze żydowskie.

Tej samej nocy około 30-tu tysięcy Żydów zostało wywiezionych do obozów koncentracyjnych, co oficjalnie zostało przedstawiane jako przyspieszenie ich emigracji z Niemiec.

porycka/Siekaj