69 lat temu Niemcy zlikwidowali obóz rodzinny dla Żydów w Birkenau

Obóz (Familienlager Theresienstadt) Niemcy likwidowali w dwóch etapach - w marcu i lipcu 1944 roku. W nocy z 8 na 9 marca - pod pozorem przeniesienia do obozu pracy w Heydebreck (Kędzierzyn) - wywieźli 3791 osób do komór gazowych w krematoriach II i III. Już po ich śmierci do zamieszkałych w różnych krajach rodzin nadeszły kartki pocztowe, które ofiary musiały napisać na początku marca. Niemcy kazali im je opatrzyć datami od 25-27 marca.

Spośród przeznaczonych w marcu na zagładę lekarz SS Josef Mengele polecił pozostawić przy życiu 70 bliźniąt, które padły ofiarą jego pseudomedycznych doświadczeń.

Z początkiem lipca 1944 roku Niemcy przeprowadzili selekcję w obozie rodzinnym. 3 tys. osób przenieśli do innych obozów. W Birkenau pozostało ok. 7 tys. osób. Pierwszej nocy, z 10 na 11 lipca, Niemcy zagazowali 3 tys. z nich, a następnej - 4 tys. Żydów.

Famillienlager Theresienstadt powstał późnym latem 1943 roku. Pierwszy transport z getta w Terezinie dotarł do Birkenau 8 września. Liczył 5006 osób. Ogółem do obozu rodzinnego trafiło niespełna 18 tys. Żydów z getta. Przeżyło zaledwie 1,2 tys. z nich.

Władze niemieckie wykorzystywały więźniów obozu rodzinnego propagandowo. Zależało im na podtrzymaniu fikcji, że przywożeni do obozu nie są eksterminowani. Więźniowie nosili cywilne ubrania, mogli pisać listy i otrzymywali paczki. Działała szkoła dla dzieci i przedszkole. Część Niemcy zatrudniali przy różnych pracach.

Terezin jest niewielkim miastem w Czechosłowacji. Podczas II wojny światowej znalazło się w granicach Protektoratu Czech i Moraw. Getto powstało w nim w 1941 roku. Do czasu wyzwolenia w maju 1945 roku deportowanych do niego zostało ponad 140 tysięcy Żydów z terenów Czech, Niemiec, Austrii, Holandii, Danii, Słowacji i Węgier.

W getcie zmarło ponad 33,5 tys. osób. W 1943 roku do obozów zagłady na Wschodzie wywieziono ponad 87 tys. osób. Z tej liczby do kompleksu Auschwitz - obozu familijnego, ale również do podobozów lub wprost do komór gazowych - trafiło ok. 46 tys. Żydów.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.