59. rocznica wyzwolenia obozu KL Auschwitz
Marsz Milczenia, z udziałem m.in.
kilkudziesięciu byłych więźniów KL Auschwitz, zainaugurował w Oświęcimiu uroczystości 59. rocznicy wyzwolenia
byłego hitlerowskiego obozu Auschwitz-Birkenau.
Byli więźniowie, rodziny pomordowanych przez hitlerowców oraz członkowie Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem i pracownicy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau przeszli spod bramy z napisem "Arbiet Macht Frei" przed Ścianę Straceń przy tak zwanym Bloku Śmierci, a następnie przed budynek krematorium w Auschwitz.
Przed Ścianą Straceń, gdzie hitlerowcy zgładzili wiele tysięcy więźniów, a także przy krematorium, uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty i zapalili znicze.
Wieczorem, w sali kinowej muzeum Auschwitz, odbył się wieczór pamięci. Byli więźniowie, w tym Tadeusz Sobolewicz, recytowali poezję obozową.
Mirosław Domin z Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem, które organizuje uroczystości, powiedział, że poniedziałkowa ich część miała charakter bardziej kameralny i osobisty. Oficjalne uroczystości, z udziałem marszałka senatu Longina Pastusiaka, odbędą się we wtorek.
Niemiecki obóz zagłady wyzwolili przed 59 laty żołnierze 100. Lwowskiej Dywizji Piechoty 60. Armii I Frontu Ukraińskiego, dowodzonej przez generała-majora Fiedora Krasawina.
W sobotę, 27 stycznia 1945 roku przed południem, zwiadowcy dywizji weszli na teren podobozu Monowitz. W południe oswobodzono centrum Oświęcimia, a ok. godz. 15.00, po krótkiej potyczce z wycofującymi się Niemcami, wyzwoliciele weszli jednocześnie na teren KL Auschwitz i do oddalonego mniej więcej o 2 km KL Birkenau. W walkach o wyzwolenie Auschwitz, Birkenau, Monowitz oraz miasta Oświęcimia zginęło 231 żołnierzy radzieckich.
Kompleks Auschwitz składał się z trzech części: obozu macierzystego Auschwitz I, Auschwitz II, czyli Birkenau, a także Auschwitz III, który stanowiła sieć podobozów.
Auschwitz I powstał w 1940 roku. Pierwszy transport więźniów dotarł tam 14 czerwca 1940 r. Składał się z 728 mężczyzn z więzienia w Tarnowie. Wytatuowano im numery od 31 do 758. Niższe mieli więźniowie kryminalni z Sachsenhausen - będący zaczątkiem kadry funkcyjnej.
Dwa lata później pierwszy transport więźniów przybył do Birkenau, przy budowie którego prace rozpoczęły się w październiku 1941 roku. Pierwotne plany budowy Birkenau zostały zmodyfikowane jeszcze latem 1941 roku. Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler wyznaczył bowiem Auschwitz na miejsce masowej zagłady Żydów, a komendant obozu - Rudolf Hoess uznał, że najlepiej nadaje się do tego właśnie Birkenau. Masowe uśmiercanie Żydów rozpoczęto tam już w pierwszych miesiącach 1942 roku.
Auschwitz III stanowiło około 40 podobozów (Aussenlager), spośród których największy znajdował się w Monowicach (Monowitz).
W latach 1940-1945 do kompleksu Auschwitz przywieziono co najmniej 1,3 miliona osób, w tym około 1,1 miliona Żydów z całej Europy oraz około 150 tysięcy Polaków, 23 tys. Romów, 15 tys. jeńców radzieckich i 25 tys. więźniów innych narodowości.
Niemcy zgładzili w obozie co najmniej 1,1 miliona osób, w tym około 960 tysięcy Żydów, 70-75 tysięcy Polaków, 21 tysięcy Romów, 15 tysięcy jeńców radzieckich i 10-15 tysięcy osób innych narodowości.(iza)