"17 stycznia 1945 r. wyzwolono morze ruin"
W opinii historyka Andrzeja Krzysztofa Kunerta, określenie "wyzwolenie Warszawy" nie oddaje tego, co naprawdę zdarzyło się 17 stycznia 1945 r. Jego zdaniem, nastąpiło wtedy zajęcie wymarłego miasta przez wchodzące oddziały Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego.
W pracach naukowych pojawiają się różne nazwy: "wkroczenie Armii Czerwonej do Warszawy", "zajęcie lub zdobycie Warszawy" czy wreszcie "zakończenie walk o Warszawę" - powiedział Kunert. Nie sądzę, że któreś z tych pojęć zostanie powszechnie przyjęte - dodał.
W moim odczuciu, 17 stycznia 1945 r. nastąpiło nie wyzwolenie miasta, ale wyzwolenie morza ruin, pozbawionego mieszkańców. Nazwałbym to zajęciem wymarłego miejsca, kilka godzin wcześniej opuszczonego przez oddziały niemieckie. W stolicy nie było nikogo, kto by mógł przywitać wkraczające wojsko kwiatami - dodał Kunert. Zwrócił uwagę, że dopiero po dwóch dobach - 19 stycznia 1945 r. - przerzucono na lewą stronę Wisły kilkuset cywilów, którzy powitali żołnierzy radzieckich i polskich.
Zdaniem historyka, 17 stycznia dopełnił się podwójny dramat: powstańców warszawskich, którzy wcześniej przez kilka miesięcy czekali bezskutecznie na wejście oddziałów radzieckich, i dramat żołnierzy wojska polskiego, którzy zamiast stolicy zastali tylko jej ruiny.
17 stycznia 1945 r. Armia Czerwona wspólnie z 1. Armią Wojska Polskiego wkroczyła do stolicy. Choć wojsko radzieckie i polskie, działające w ramach I frontu białoruskiego, dotarło do prawobrzeżnej Warszawy już we wrześniu 1944 r., ofensywa warszawska zaczęła się dopiero 14 stycznia 1945 r.
17 stycznia był do 1990 r. obchodzony jako święto wyzwolenia Warszawy. Obecnie uznaje się go za datę zakończenia walk o miasto.
