17. rocznica wysłania pierwszego polskiego e-maila

Na dobrą sprawę to nie był żaden list tylko tzw. pakiet IP, czyli garść informacji przesłanych pomiędzy dwoma oddalonymi od siebie komputerami. Dopiero potem rozpoczęliśmy regularną korespondencję - wspomina 46-letni dziś Rafał Pietrak. Za swoje osiągnięcie - wraz z grupą innych naukowców, dostał od prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyż Zasługi. Mimo to, Pietrak do niedawna był... bezrobotny. Co prawda nie przymierałem głodem, ale stałej pracy nie miałem. Prawie przez cztery lata bezskutecznie jej szukałem. Teraz pracuję z młodymi kolegami i na szczęście okazało się, że też coś potrafię wnieść do zespołu - mówi autor pierwszego polskiego e-maila.

Z Rafałem Pietrakiem, autorem pierwszego polskiego e-maila, rozmawia Paweł Rusak:

Paweł Rusak:Pamięta pan 17 sierpnia 1991 roku?

Rafał Pietrak: Oczywiście. Na dobrą sprawę to nie był jeszcze żaden list tylko tzw. pakiet IP, czyli garść informacji przesłanych pomiędzy dwoma oddalonymi od siebie komputerami. Dopiero potem rozpoczęliśmy regularną mailową korespondencję z Sorensenem.

Dlaczego akurat ta data?

- Wysłanie pierwszego e-maila mogło nastąpić miesiąc wcześniej, ale pracownik Sorensena poszedł na urlop. Zresztą 17 sierpnia to data umowna - wtedy nastąpiło bezpośrednie połączenie między serwerami dwóch uniwersytetów. Już wcześniej polscy naukowcy mogli łączyć się z placówkami naukowymi w Europie. Jeszcze wcześniej była też dość skomplikowana, karkołomna i partyzancka procedura osiągalna przez zwykłe połączenia telefoniczne pomiędzy wieloma instytucjami.

Pierwszy polski e-mail był wydarzeniem przełomowym?

- Aż wstyd mi spijać taką śmietankę. Połączyłem jedynie sieć, która umożliwiła komunikację Warszawy z Kopenhagą.

Kto w takim razie wykonał główną pracę?

- Całe grono profesorów, którzy pod koniec la 80. współpracowali z profesorami z kluczowych uczelni amerykańskich. To oni stoją za podłączeniem Polski do internetu. Zostaliśmy zresztą za to docenieni. Sześciu naukowców - w tym ja - otrzymało od prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyż Zasługi. Ja w 1991 roku byłem jedynie skromnym pracownikiem Instytutu Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Kilka lat wcześniej skończyłem studia. Zainteresowałem się komputerami i byłem jedynie częścią środowiska, któremu zależało na przyłączeniu Polski do globalnej sieci internetowej.

Czym pan się teraz zajmuje?

- Na szczęście od dwóch miesięcy mam stałą pracę.

Był pan bezrobotny?!

- Można tak powiedzieć. Co prawda nie przymierałem głodem, ale stałej pracy nie miałem. Wykonywałem pewne usługi dla firm z ramach własnej działalności gospodarczej.

To nieprawdopodobne.

- Ale prawdziwe. Prawie przez cztery lata bezskutecznie szukałem stałej pracy. Tak naprawdę z wykształcenia nie jestem informatykiem, ale fizykiem. Mam 46 lat. W moim wieku jako programista przegrywam z młodszymi. Młodzi ludzie są dzisiaj tak biegli w tej materii, że nie jestem dla nich jakąkolwiek konkurencją. Teraz zacząłem pracować z młodymi kolegami i na szczęście okazało się, że też coś potrafię wnieść do zespołu.

Sieć na zamówienie wojska

Oficjalne przyłączenie Polski do globalnej sieci internetowej nastąpiło w styczniu 1991 roku - po zgodzie administracji ówczesnego prezydenta USA George'a Busha, która - obawiając się o swoje bezpieczeństwo narodowe - musiała wprowadzić specjalne zabezpieczenia we wszystkich instytucjach podłączonych do internetu. Sieć powstała bowiem na zamówienie wojska jako narzędzie mające działać nawet w sytuacji ewentualnego ataku nuklearnego. Jaka była jej geneza? W 1957 roku Rosja wystrzeliła pierwszego sztucznego satelitę, w związku z czym w amerykańskie ministerstwo obrony rok później powołało Agencję ds. Zaawansowanych Przedsięwzięć Badawczych (ARPA), która miała stworzyć system komunikacji działający w sytuacji zniszczenia tradycyjnych środków komunikacji.

W efekcie w 1969 roku powstała eksperymentalna sieć połączonych ze sobą komputerów w czterech ośrodkach akademickich. Później do sieci przyłączano kolejne ośrodki w USA, zaś w 1973 roku dołączył do nich pierwszy europejski uniwersytet - London College University. Dzisiaj szacuje się, że z internetu korzysta ponad 800 milionów osób, z czego w naszym kraju - ponad 9 milionów.

Paweł Rusak