110. rocznica urodzin gen. Stefana "Grota" Roweckiego
25 grudnia mija 110. rocznica
urodzin gen. Stefana Roweckiego-"Grota", legendarnego przywódcy
Państwa Podziemnego, pierwszego komendanta głównego Armii
Krajowej.
Gen. Stefan Rowecki, znany pod konspiracyjnym pseudonimem "Grot", urodził się 25 grudnia 1895 r. w Piotrkowie Trybunalskim.
W latach młodości współorganizował tajny ruch skautowy w Piotrkowie. Po wybuchu I wojny światowej służył w Legionach Polskich, a potem w latach 1919-1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym dowodził kolejno pułkiem piechoty, brygadą Korpusu Ochrony Pogranicza, piechotą dywizyjną.
W czasie kampanii wrześniowej Rowecki dowodził Warszawską Brygadą Pancerno-Motorową. We wrześniu 1939 r. nakazał podwładnym przebić się na Węgry, a sam przedostał się do Warszawy. Tam nawiązał kontakt z gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim, który stał już na czele stworzonej przez siebie organizacji konspiracyjnej - Służby Zwycięstwu Polski.
Rowecki został jego zastępcą i przyjął pseudonim "Grot". Po przemianowaniu w 1940 r. SZP w Związek Walki Zbrojnej, Rowecki został jego komendantem, a po kolejnej zmianie nazwy organizacji - w 1942 r. komendantem głównym Armii Krajowej. Jako przywódca podziemia dążył do scalenia wojskowych organizacji konspiracyjnych w jednolite wojsko podziemne i przygotowania powstania powszechnego.
Jak napisał historyk Eugeniusz Duraczyński ("Polska 1939-1945. Dzieje polityczne"), "Gen. Stefan Rowecki przygotowywał Armię Krajową do wykonania jej najważniejszego zadania, jakim miało być powstanie powszechne. Każdy obszar, okręg, inspektorat, rejon czy placówka z tzw. bazy powstańczej miał w nim do wykonania swoje obowiązki bojowe, tak by wysiłek wszystkich sumował się w końcowym zwycięstwie".
Nie doszło jednak do spełnienia jego planów, gdyż 30 czerwca 1943 Rowecki został aresztowany przez gestapo w mieszkaniu przy ul. Spiskiej w Warszawie. Sukces ten Niemcy zawdzięczali zdradzie konspiratorów: Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego.
Po aresztowaniu Niemcy więzili generała najpierw w warszawskiej siedzibie gestapo, a potem w Berlinie. Tam gestapowcy próbowali skłonić Roweckiego do współpracy z Niemcami, jednak szef AK zdecydowanie odmówił. W połowie lipca 1943 r. hitlerowcy osadzili go w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen.
Okoliczności i data śmierci gen. Roweckiego, a także miejsce jego pochówku do dziś nie są znane. Historycy przypuszczają, że generał został zamordowany w Sachsenhausen między 2 a 7 sierpnia 1944 r.na polecenie szefa SS Heinricha Himmlera kilka dni po wybuchu powstania warszawskiego.
W czerwcu tego roku u zbiegu Al. Ujazdowskich i ul. Chopina w Warszawie odsłonięto pomnik generała Roweckiego.
