11 listopada - Święto Niepodległości

11 listopada 1918 r. zbiegły się dwa wydarzenia, decydujące o odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Tego dnia utworzona rok wcześniej zależna od zaborców Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową w Polsce Józefowi Piłsudskiemu, który poprzedniego dnia przybył do Warszawy po uwolnieniu z więzienia w Magdeburgu. Trzy dni później Rada Regencyjna postanowiła się rozwiązać i całą władzę w państwie przekazała Piłsudskiemu.

11 listopada jest także przełomowym momentem w dziejach całej Europy. Wtedy właśnie podpisany został w Compiegne pod Paryżem rozejm kończący I wojnę światową.

Data 11 listopada symbolizuje z jednej strony moment powstawania suwerennych władz polskich uosabianych przez Piłsudskiego, a z drugiej - pokój w Europie Zachodniej, świętowany wówczas we wszystkich krajach europejskich - powiedział historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.

Podkreślił, że przyczyną przekazania władzy Józefowi Piłsudskiemu był strach ówczesnych konserwatystów z Rady Regencyjnej przed rozlaniem się w Polsce fali rewolucji rosyjskiej. Piłsudski miał niemal wówczas nieograniczony autorytet u polityków socjalistycznych. Politycy konserwatywni liczyli więc na to, że najskuteczniej położy tamę bolszewizacji Polski - dodał prof. Wieczorkiewicz.

Równocześnie z przejęciem władzy wojskowej przez Piłsudskiego rozpoczęło się w Warszawie rozbrajanie Niemców, a na ulicach polskich miast panował nastrój patriotycznej gorączki.

"11 listopada, w historycznym dniu zawieszenia broni, wyszedłem rano na miasto, ulica miała wygląd jakiś zupełnie inny niż zwykle: ludzie poruszali się szybko, każdy patrzył z ciekawością naokoło, każdy czegoś wyczekiwał, zawiązywały się rozmowy między ludźmi nieznajomymi. Niemców spotykało się niewielu i nie mieli już tak butnych min jak poprzednio, większość z nich miała już na mundurach czerwone rewolucyjne kokardki, dyscyplina rozluźniła się, widziało się i czuło się już zupełną dezorganizację tej karnej armii" - wspominał jeden z świadków wydarzeń w stolicy na łamach książki "Warszawa w pamiętnikach I wojny światowej"

Dzień 11 listopada ustanowiono świętem narodowym ustawą z kwietnia 1937 roku.

W latach 1939-1944 podczas okupacji hitlerowskiej oficjalne lub jawne świętowanie było niemożliwe. W roku 1945 władze komunistyczne świętem państwowym uczyniły dzień 22 lipca. W okresie PRL święto niepodległości zostało zakazane. Jakiekolwiek próby kultywowania obchodów dnia 11 listopada groziły surowymi represjami ze strony władz.

Święto Niepodległości 11 listopada przywrócono ustawą Sejmu wybranego w czerwcu 1989 roku.