1% z podatku dla partii? SLD chce zmienić ustawę

Projekt noweli ustawy o partiach politycznych zaprezentowany przez klub RP zakłada, że podatnik będzie mógł odpisać 1% podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz wybranej przez siebie partii politycznej.

Jak wynika z projektu, nowe zapisy po raz pierwszy miałyby zostać zastosowane do zeznań podatkowych za 2015 rok, a więc w obecnej kadencji sejmu partie pobierałyby jeszcze subwencje.

Zgodnie z obowiązująca ustawą o partiach politycznych, majątek partii powstaje m.in. ze składek członkowskich, darowizn, spadków oraz z określonych ustawami dotacji i subwencji.

Subwencje przysługują partiom, które w wyborach do sejmu uzyskały w skali kraju co najmniej 3% ważnie oddanych głosów oraz koalicjom partii politycznych, na które oddano co najmniej 6% ważnie oddanych głosów.

Projekt noweli RP zamiast subwencji wprowadza mechanizm 1% na rzecz partii. "Zakłada się, że projektowana ustawa zwiększy wśród obywateli poczucie realnego wpływu na losy państwa przez współfinansowanie partii politycznych rzeczywiście realizujących programy, z którymi utożsamia się wyborca lub potencjalny wyborca" - napisano w uzasadnieniu projektu.

Sceptyczne wobec pomysłu Ruchu Palikota są kluby PO, PiS, PSL i SP.

Małgorzata Kidawa-Błońska (PO), pytana, czy Platforma byłaby gotowa poprzeć projekt Ruchu, odparła: "nie sądzę". Podkreśliła, że PO zawsze była przeciwna finansowaniu partii z budżetu. - Natomiast dla mnie forma 1% to nie jest dobre rozwiązanie. Bo to jest kolejne przekładanie na obywateli jakichś obciążeń - oceniła. Jednocześnie zaznaczyła, że trudno jej rozmawiać o ustawie, której nie czytała, bo "zawsze diabeł tkwi w szczegółach".

- Ja przede wszystkim bym nie traktował poważnie żadnych pomysłów Palikota - stwierdził z kolei poseł PiS Jarosław Zieliński. Według niego, PiS nie poprze projektu.

Polityk PiS tłumaczył, że obecne zapisy ustawy o partiach gwarantują kontrolę nad sposobem finansowania partii, przejrzystość i klarowność tego systemu. Zaprzestanie subwencji mogłoby - jego zdaniem - oznaczać powrót do lat 90., "kiedy relacje między polityką a biznesem były bardzo nieczytelne".

Także szef klubu PSL Jan Bury podkreślał, że ideą obowiązującej ustawy o partiach było, aby "żadne podmioty gospodarcze nie finansowały życia politycznego". Choć - jak mówił - obecna ustawa wymaga pewnych zmian, to "nie tędy droga" by wprowadzać 1%. Lepiej - jak mówił - by subwencje pozostały, tym bardziej że od 2011 roku są zmniejszone o 50%.

Także klubowi SP nie podoba się propozycja Ruchu. - Jeśli całkowicie zlikwidujemy subwencje dla partii, to prawdopodobnie będą one żyły z dotacji biznesmenów. Partie muszą przecież z czegoś żyć i nie wiadomo, czy ostatecznie odebranie subwencji nie będzie miało gorszych skutków dla państwa niż obecnie - ocenił rzecznik klubu Patryk Jaki.

Z kolei rzecznik SLD Dariusz Joński zapowiedział, że Sojusz odniesie się do pomysłu Ruchu Palikota, jak zapozna się z projektem ustawy.

Według Instytutu Spraw Publicznych, nagłe zlikwidowanie finansowania partii z budżetu, opartego na subwencjach i dotacjach - przy zapewnieniu niewielkiego innego finansowania państwowego lub braku wskazania realnej możliwości finansowania z innych źródeł - "może doprowadzić do negatywnych skutków, zwiększyć zagrożenia korupcyjne i nierówności na scenie politycznej".

Instytut podkreśla konieczność utrzymania subwencji i dotacji z budżetu, ale z równoczesnym wprowadzeniem głębokich zmian w systemie. Chodzi m.in. o zmianę kwot subwencji przypadających na poszczególne partie, radykalne ograniczenie wydatków ze środków pochodzących z subwencji budżetowej na kampanie medialne oraz rozbudowę Funduszu Eksperckiego partii.

Zdaniem ISP, należy wzmocnić udział obywateli w finansowaniu partii, jednak nie za pomocą wprowadzania 1%. - Można uwypuklić system bezpośredniej decyzji obywateli o wsparciu partii politycznych. Jednak nie za pomocą mechanizmu 1%, ale innego, np. voucherów - osobnych kart, na których każdy wyborca, przy okazji wyborów, wskazywałby partię (lub kilka partii), której chciałby przekazać środki z budżetu - ocenia Instytut.