Eksperci: Polska dla Rosji pozostaje "najdalszym z bliskich" krajów

Duży wpływ na sposób oceny miały wydarzenia na Ukrainie i aneksja Krymu. W Rosji pogorszenie relacji zaobserwowano również wobec innych krajów Zachodu, w tym Niemiec i Francji. Natomiast w Polsce nastąpiła poprawa postrzegania pozostałych wschodnich sąsiadów, a więc Białorusi, Ukrainy i Litwy.

Walerij Fiodorow, dyrektor generalny Ogólnorosyjskiego Centrum Badania Opinii Publicznej (WCIOM), wskazywał, że według przeprowadzonego w grudniu 2014 roku w Polsce i w Rosji sondażu pod względem polityki państwa, Polska plasuje się na trzeciej od końca pozycji "przyjaciół" Rosji, tuż przed Ukrainą i USA. Trochę lepiej jest z relacjami między obywatelami, ale "większość Rosjan ma wrażenie, że Polacy mają antyrosyjskie nastawienie" - powiedział.

W kontekście wydarzeń ukraińskich 34 proc. ankietowanych Rosjan wskazało, że Polska nie prowadzi samodzielnej polityki międzynarodowej, a 36 proc. badanych powiedziało, że należy ignorować zdanie Warszawy w sprawie Ukrainy i polskie "ambicje mocarstwowe". Jednocześnie 29 proc. uznało, że należy rozwijać stosunki z Polską bez względu na przeszkody polityczne.

Gdy jednak zapytano o pierwsze bezpośrednie skojarzenia z Polską, Rosjanom nasuwały się na myśl żywność, kosmetyki i odzież, nie było żadnych geopolitycznych i negatywnych konotacji - zauważył Fiodorow.

Polska dla Rosjan pod względem bliskości kulturowej i obyczajowej znalazła się za Białorusinami, Ukraińcami, Słowakami i Czechami, ale przed Litwinami, Niemcami, Francuzami czy Anglikami. Fiodorow nazwał ją "najdalszą z bliskich".

Dyrektorka ds. międzynarodowych w WCIOM dodała, że gdy Rosjan pyta się o kraje przyjazne i wrogie, bez sugerowania odpowiedzi, Polska nie mieści się w żadnej kategorii. Podkreśliła, że Polaków nie ma w grupach skojarzeń pozytywnych i negatywnych, a Polska wciąż jest Rosji bliska kulturowo.

Zdaniem Łukasza Mazurkiewicza, prezesa ARC Rynek i Opinia - ośrodka koordynującego sondaż w Polsce i Rosji, bardzo trwałą cechą postrzegania Rosji przez Polaków jest oddzielenie państwa od jego mieszkańców. Jednak na tle rezultatów sondażu z 2012 roku Mazurkiewicz określił wyniki najnowszego badania "głębokim regresem z wojną w tle".

Były szef polskiej dyplomacji i współprzewodniczący Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych Adam Daniel Rotfeld tłumaczył, że aneksja Krymu i wydarzenia na Ukrainie zanegowały porządek prawny w Europie, ustalony na mocy Karty Paryskiej z 1990 roku i szczytu w Helsinkach z 1992 roku. Według niego zakwestionowano i naruszono zasady suwerenności państw, nieużycia siły, nienaruszalności granic, integralności terytorialnej, pokojowego rozwiązywania sporów, nieinterwencji w sprawy wewnętrzne, praw człowieka, samostanowienia narodów, współpracy między narodami i wcielania w życie prawa międzynarodowego w dobrej wierze.

- Trzeba zacząć od przywrócenia tych zasad - zaznaczył. - I zastanowić się, jakie nowe wyzwania i zagrożenia powstały, którym należy stawić czoło i poszukiwać rozwiązań, które będą do przyjęcia zarówno dla Rosji, jak i jej sąsiadów. Bez traktowania Ukrainy, jak państwa równego, nie będzie w Europie ani pokoju, ani stabilizacji - dodał były minister spraw zagranicznych.

Ekspert Centrum Stosunków Międzynarodowych Eugeniusz Smolar zwrócił uwagę na zmianę pozycji Polski w ostatnich 25 latach i nawiązanie dobrych relacji ze wszystkimi sąsiadami. Wskazał, że podczas gdy w stosunkach z Niemcami nastąpiła radykalna poprawa, relacje z Rosją pogorszyły się i dziś kraj ten jest postrzegany jako źródło zagrożenia.

- Lubimy Rosjan jako ludzi, lubimy rosyjską kulturę, ale nie ma zgody na politykę państwa rosyjskiego - podkreślił. Ubiegłoroczne wydarzenia na Ukrainie nazwał "szokiem", uznał je za powrót Rosji do polityki etnicznej, zmian granic siłą i niebezpieczeństwo dla interesów polskich. - Cofnęliśmy się o dekady w procesie zbliżania się - dodał Smolar.