Zaprzysiężenie nowego prezydenta. Skąd wiadomo, że wybory są ważne?

Dziś druga tura wyborów prezydenckich. Relacja na żywo Wirtualnej Polski

Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (art. 130) oraz Kodeksem wyborczym, kadencja prezydenta RP rozpoczyna się w dniu objęcia urzędu, co następuje w momencie złożenia przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym. Przysięga ma charakter uroczystego aktu, podczas którego prezydent elekt wygłasza następujące słowa:

"Obejmując z woli Narodu urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, uroczyście przysięgam, że dochowam wierności postanowieniom Konstytucji, będę strzegł niezłomnie godności Narodu, niepodległości i bezpieczeństwa Państwa, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli będą dla mnie zawsze najwyższym nakazem."

Przysięgę można zakończyć formułą: "Tak mi dopomóż Bóg". Po jej złożeniu nowy prezydent oficjalnie rozpoczyna pięcioletnią kadencję, która zakończy się w sierpniu 2030 roku.

Ceremonia zaprzysiężenia jest organizowana jako uroczyste posiedzenie Zgromadzenia Narodowego w Sali Posiedzeń Sejmu. Wydarzenie ma charakter państwowy, z udziałem parlamentarzystów, przedstawicieli rządu, korpusu dyplomatycznego oraz innych zaproszonych gości. Po zaprzysiężeniu prezydent zazwyczaj wygłasza orędzie, w którym przedstawia główne cele swojej prezydentury.

Przeczytaj także: Druga tura wyborów prezydenckich. Tak wygląda karta do głosowania

Zanim dojdzie do zaprzysiężenia, kluczowym etapem jest potwierdzenie ważności wyborów przez Sąd Najwyższy. Zgodnie z Kodeksem wyborczym (art. 321) oraz przepisami dotyczącymi wyborów prezydenckich, Sąd Najwyższy, w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, rozpatruje protesty wyborcze i wydaje orzeczenie o ważności wyborów.

Przeczytaj także: W USA już zdecydowali. Rekordowa frekwencja w II turze wyborów

Składanie protestów wyborczych:

Zgodnie z art. 321 Kodeksu wyborczego, protesty przeciwko ważności wyborów prezydenckich można składać w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Protesty muszą być złożone na piśmie do Sądu Najwyższego i powinny zawierać szczegółowe zarzuty oraz dowody na ich poparcie.

Rozpatrzenie protestów przez Sąd Najwyższy:

Sąd Najwyższy ma 30 dni od dnia przekazania sprawozdania wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą na rozpatrzenie wszystkich protestów wyborczych i wydanie opinii w sprawie ważności wyborów. Sprawozdanie PKW jest zazwyczaj przekazywane niezwłocznie po ogłoszeniu wyników, co oznacza, że proces rozpatrywania protestów rozpoczyna się wkrótce po upływie terminu na ich składanie.

Orzeczenie o ważności wyborów:

Po analizie protestów Sąd Najwyższy wydaje uchwałę stwierdzającą ważność lub nieważność wyborów. Uchwała ta jest podejmowana w składzie trzech sędziów w postępowaniu nieprocesowym, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego. Jeśli protesty wskazują na naruszenia, które mogły wpłynąć na wynik wyborów, Sąd Najwyższy może uznać wybory za nieważne, co prowadzi do zarządzenia ponownych wyborów w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia uchwały.

Ogłoszenie uchwały:

Uchwała Sądu Najwyższego jest niezwłocznie przekazywana Prezydentowi RP, Marszałkowi Sejmu oraz Państwowej Komisji Wyborczej i publikowana w "Monitorze Polskim".

W praktyce, w przypadku wyborów prezydenckich w 2025 roku, wyniki drugiej tury (1 czerwca) zostaną prawdopodobnie ogłoszone przez PKW w ciągu dwóch dni, a protesty wyborcze będzie można składać do około 10 czerwca. Następnie Sąd Najwyższy ma czas do połowy lipca 2025 roku na rozpatrzenie protestów i wydanie orzeczenia o ważności wyborów.