Rekordowa liczba cudzoziemców uzyskała obywatelstwo. Są najnowsze dane

Resort spraw wewnętrznych i administracji prowadzi obecnie prace nad zmianami w przepisach dotyczących obywatelstwa. Zgodnie z ustawą, polskie obywatelstwo można uzyskać z mocy prawa, poprzez jego nadanie, uznanie za obywatela polskiego albo przywrócenie obywatelstwa.

W 2023 r. obywatelstwo uzyskało 12 166 osób (w tym  719 w drodze nadania, 10 225 w drodze uznania oraz 222 w drodze przywrócenia). W 2022 r. było to 10 122 osób (2552 nadania, 7280 uznań, 290 przywróceń), a w 2021 r. - 7960 osób (2535 nadań, 5085 uznań i 340 przywróceń).

W latach wcześniejszych liczby te były jeszcze niższe - w 2018 r. polskie obywatelstwo uzyskało 5665 osób (1973 nadania, 3282 uznania i 410 przywróceń), w 2017 r. - 4620 osób (1640 nadań, 2655 uznań, 325 przywróceń), a w 2016 r. - 4576 osób (2734 nadania, 1391 uznań, 451 przywróceń).

Podstawowa różnica między nadaniem obywatelstwa a uznaniem za obywatela polskiego polega na odmiennych warunkach, które należy spełnić przy składaniu wniosku, oraz na organie prowadzącym postępowanie.

"O obywatelstwo polskie w drodze uznania mogą ubiegać się cudzoziemcy mieszkający w Polsce na podstawie określonych zezwoleń, którzy w trakcie długotrwałego, legalnego pobytu w kraju zintegrowali się ze społeczeństwem polskim. Powinni znać język polski, mieć zapewnione mieszkanie, stabilne źródło utrzymania, przestrzegać polskiego prawa i nie stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa" - wyjaśnia MSWiA.

Uznanie obejmuje również małoletnie dzieci uznanego, jeśli drugi rodzic wyrazi zgodę, a w przypadku dzieci powyżej 16. roku życia wymagana jest także zgoda samego dziecka.

Postępowanie o uznanie prowadzone jest według przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, a decyzję wydaje właściwy wojewoda. Szczegółowe kryteria określa ustawa o obywatelstwie polskim z 2 kwietnia 2009 r. Jednym z warunków jest nieprzerwany pobyt w Polsce przez co najmniej trzy lata na podstawie zezwolenia na pobyt stały, prawa stałego pobytu lub zezwolenia rezydenta długoterminowego UE, a także posiadanie stabilnych dochodów i tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego.

Uznanie może też dotyczyć cudzoziemca przebywającego w Polsce minimum dwa lata na pobycie stałym, uzyskanym w związku ze statusem uchodźcy. Dodatkowym wymogiem jest potwierdzona znajomość języka polskiego na poziomie co najmniej B1.

Nadanie obywatelstwa polskiego to natomiast konstytucyjna prerogatywa prezydenta RP. Postępowanie regulują przepisy ustawy o obywatelstwie polskim, ale nie stosuje się do niego zasad KPA.

- Sprawy te rozstrzygane są nie w formie decyzji administracyjnej, lecz szczególnego aktu prawnego - postanowienia Prezydenta RP, który ma charakter ostateczny i nie podlega zaskarżeniu - wyjaśnia ministerstwo. Prezydent może nadać obywatelstwo każdemu cudzoziemcowi w dowolnym momencie, jeśli uzna to za zasadne. Wniosek składa się za pośrednictwem wojewody lub konsula.

Przywrócenie obywatelstwa polskiego, obowiązujące od 15 maja 2012 r, umożliwia jego odzyskanie osobom, które posiadały je wcześniej, a utraciły przed 1 stycznia 1999 r. na podstawie ustaw z lat 1920, 1951 i 1962. Utrata obywatelstwa następowała np. w przypadku przyjęcia obywatelstwa innego kraju, objęcia urzędu publicznego za granicą czy wstąpienia do obcych sił zbrojnych. Wniosek o przywrócenie składa się do ministra SWiA, a osoby mieszkające poza Polską - za pośrednictwem konsula.

W ostatnim czasie prezydent Karol Nawrocki skierował do Sejmu projekt zmian w przepisach, zakładający wydłużenie z trzech do 10 lat minimalnego okresu nieprzerwanego pobytu w Polsce, wymaganego do uznania cudzoziemca za obywatela polskiego.

Swoje propozycje przygotowuje także MSWiA. - Pod koniec października przedstawimy pełny pakiet rozwiązań dotyczących obywatelstwa, nad którym pracujemy od kilku miesięcy - poinformował wiceszef resortu Maciej Duszczyk. W pakiecie mają znaleźć się m.in. nowe kryteria długości pobytu, rezydencja podatkowa oraz test na obywatelstwo.

Również szef MSWiA Marcin Kierwiński potwierdził, że jego resort przygotowuje zmiany. - Będziemy także o tych zasadach rozmawiać z prezydentem - zapowiedział. Dodał, że wprowadzony zostanie test na obywatelstwo, sprawdzający poziom asymilacji oraz znajomości języka polskiego. Podkreślił jednocześnie, że w praktyce w Polsce obywatelstwo nie jest nadawane po trzech latach pobytu - najkrótszy okres to co najmniej osiem lat.