rocznica urodzin(strona 9/10)

Urodził się Bronisław Geremek, historyk mediewista, polityk, w latach 60. wykładowca na Sorbonie, członek Academia Europea, początkowo związany z ROAD (Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna), następnie z Unią Demokratyczną, Unią Wolności i z Partią Demokratyczną - demokraci.pl, poseł Parlamentu Europejskiego, minister spraw zagranicznych w latach 1997-2000, autor licznych prac naukowych, w tym - "Litość i szubienica: dzieje nędzy i miłosierdzia", "Szansa i zagrożenie. Polityka i dyplomacja w rodzinnej Europie". Zmarł 13 lipca 2008 r.

Urodził się Ryszard Kapuściński, reportażysta, dziennikarz, publicysta, poeta i fotograf, zwany "cesarzem reportażu", autor książek: "Wojna futbolowa", "Cesarz", "Imperium", "Heban", "Podróże z Herodotem", "Lapidarium", „Szachinszach”, „Ten inny”. Był korespondentem zagranicznym PAP w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji, gdzie dokumentował między innymi upadek cesarstwa w Etiopii oraz Iranie. Zmarł 23 stycznia 2007 roku.

Urodził się Jacek Kuroń, polityk, historyk, publicysta, do końca lat 80. jedna z głównych postaci antykomunistycznej opozycji, współzałożyciel i członek Komitetu Obrony Robotników (KOR). Był uczestnikiem obrad i współtwórcą porozumienia Okrągłego Stołu. Inicjował wiele akcji charytatywnych, był twórcą Fundacji "SOS". Zmarł 17 czerwca 2004 roku.

Urodził się Michaił Gorbaczow, radziecki polityk, ostatni przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, jedyny prezydent ZSRR w latach 1990 -1991, inicjator "pierestrojki" i "głasnosti" w Związku Radzieckim, których podstawą były złagodzenie cenzury oraz ograniczona liberalizacja gospodarcza i polityczna, Gorbaczow wycofał wojska z Afganistanu i poparł Stany Zjednoczone w operacji Pustynna Burza, po rozpadzie ZSRR, 25 grudnia 1991 roku ustąpił ze stanowiska prezydenta, przekazując ster prezydentowi Rosji Borysowi Jelcynowi. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku.

Urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz, pseudonim Witkacy, pisarz malarz, filozof, twórca teorii "czystej formy". Autor dramatu "Szewcy", powieści "Nienasycenie", malarskich kompozycji fantastyczno-symbolicznych i portretów. Zmarł śmiercią samobójczą, 18 września 1939 roku.

Urodził się Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1788 -1796, bohater walk o niepodległość tego kraju. Był współautorem i koordynatorem prac nad konstytucją federalną.

Urodził się Fryderyk Chopin, wybitny kompozytor polski. Według rodziny Chopina, Fryderyk urodził się 1 marca, natomiast w metryce chrztu zapisana jest data 22 lutego 1810 roku. Tworzył między innymi koncerty, mazurki, polonezy, nokturny i etiudy. Jego twórczość łączyła elementy polskiej muzyki ludowej i narodowej ze stylem romantycznym. Była inspiracją dla wielu późniejszych kompozytorów - Liszta, Wagnera, Brahmsa, Czajkowskiego czy Rachmaninowa. Zmarł 17 października 1849 roku w Paryżu.

Był pisarzem, poetą, eseistą i tłumaczem. Współtwórca grupy poetyckiej „Skamander”, współpracownik „Wiadomości Literackich”, wieloletni redaktor naczelny „Twórczości”; debiutował jako poeta w 1915 r. na łamach kijowskiego miesięcznika "Pióro". Jest autorem opowiadań: „Panny z Wilka”, „Matka Joanna od Aniołów”, „Brzezina”, powieści: „Sława i chwała”, „Czerwone tarcze” oraz biografii muzyków, listów, wspomnień, przekładów. Muzeum życia i twórczości pisarza otwarto po jego śmierci w willi Stawisko w Leśnej Podkowie. Zmarł 2 marca 1980 roku.

Urodził się Galileo Galilei, zwany Galileuszem, włoski fizyk i astronom, twórca podstaw nowożytnej fizyki. Odkrył prawa ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał, pierwszy zastosował lunetę do obserwacji astronomicznych. Odkrył góry na Księżycu, cztery satelity Jowisza i plamy słoneczne, a także stwierdził obrót Słońca. Był propagatorem heliocentrycznej teorii Mikołaja Kopernika, których to poglądów musiał się wyrzec przed Trybunałem Inkwizycji w 1633 roku. Zmarł 8 stycznia 1642 roku. W 1992 roku, w 350. rocznicę śmierci uczonego, Kościół rzymskokatolicki oficjalnie zrehabilitował Galileusza. Papież Jan Paweł II powołał w tej sprawie specjalną komisję.

Był angielskim przyrodnik, autorem teorii ewolucji zgodnie z którą, wszystkie gatunki pochodzą od wcześniejszych form. W 1859 r. opublikował pracę „O pochodzeniu gatunków”, w której po raz pierwszy przedstawił swoją teorię poza środowiskiem naukowym; teoria Darwina zrewolucjonizowała biologię i antropologię i w ogromnym stopniu zmieniła nasz pogląd na miejsce człowieka w świecie; jeden z najwybitniejszych XIX-wiecznych biologów Zmarł 19 kwietnia1882 roku.

Urodził się Dymitr Mendelejew, rosyjski chemik, profesor chemii technicznej i nieorganicznej uniwersytetu w Sankt Petersburgu, członek czynny PAU. Jest twórcą okresowego układu pierwiastków, nazwanego tablicą Mendelejewa. Prowadził też badania nad katalizą, ropą naftową i roztworami, a także w dziedzinie metrologii. Opracował metodę produkcji prochu bezdymnego. Był ostatnim, siedemnastym dzieckiem Iwana Pawłowicza i Marii Dmitrejewny Mendelejewów. Zmarł 2 lutego 1907 roku.

Urodził się Tadeusz Kościuszko, generał, polski bohater narodowy, naczelnik narodowych sił zbrojnych w powstaniu 1794 roku, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Zmarł 5 października 1817 roku.

Urodził się Jan Heweliusz, gdański astronom, uważany za twórcę nowoczesnej nauki o Księżycu. Opracował katalog gwiazd i pierwsze mapy Księżyca, odkrył 9 nowych komet. Jeden z gwiazdozbiorów nazwał Tarczą Sobieskiego. Założył obserwatorium astronomiczne w Gdańsku. Zmarł 28 stycznia 1687.

W Wierzchosławicach koło Tarnowa urodził się Wincenty Witos, przywódca ruchu ludowego, trzykrotny premier II RP. Po 1926 r. czołowy przedstawiciel opozycji antysanacyjnej, jeden z przywódców Centrolewu, więzień brzeski.

Był szkockim inżynierem i wynalazca, jest uznawany za twórcę maszyny parowej. W 1775 roku wraz z przemysłowcem Matthew Boultonem założył w Birmingham pierwszą na świecie wytwórnię tych maszyn. Swoim wynalazkiem przyczynił się do szybszego postępu rewolucji przemysłowej. Zmarł 25 sierpnia 1819 roku.

Był poetą, dramaturgiem i malarzem, jednym z najwybitniejszych i najoryginalniejszych artystów okresu Młodej Polski. Autor dramatów "Wesele", "Wyzwolenie", "Noc listopadowa" i "Warszawianka". Twórca witraży, polichromii, portretów, pejzaży: "Macierzyństwo", "Śpiący Staś", "Planty o świcie". W Krakowie w Kamienicy Szołajskich znajduje się muzeum poświęcone artyście. Zmarł 28 listopada 1907 roku.

Urodziła się Joanna d'Arc, zwana Dziewicą Orleańską, święta uważana za symbol francuskiego patriotyzmu. Podczas wojny poprowadziła armię francuską do kilku ważnych zwycięstw, twierdząc, że działa kierowana przez Boga, pośrednio przyczyniła się do koronacji Karola VII. Została schwytana przez Burgundczyków i przekazana Anglikom, a następnie osądzona przez sąd kościelny i spalona na stosie w wieku 19 lat. 24 lata później papież Kalikst III dokonał rewizji decyzji sądu, uniewinnił ją i uznał za męczennicę, kanonizowana w 1920 roku, święta Kościoła katolickiego.

Urodził się Edward Gierek, polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PZPR. Po wydarzeniach w grudniu 1970 roku przejął władzę z rąk ekipy Władysława Gomułki. Gierek obiecywał intensywny rozwój kraju. Jego polityka otwarcia na Zachód i niemal nieograniczonego korzystania z kredytów gwarantowanych przez państwo doprowadziła do gigantycznego zadłużenia kraju bez spodziewanych efektów gospodarczych. Gierek został odsunięty z urzędu 28 sierpnia 1980 roku w wyniku strajków, które wybuchły na Wybrzeżu i ogarnęły cały kraj. Zmarł 29 lipca 2001 roku.

Urodził się Isaac Newton, angielski fizyk, astronom, matematyk, badacz Biblii i alchemik. W dziele "Philosophia Naturalis Principia Mathemathica" wydanym w 1687 roku przedstawił prawo powszechnego ciążenia, a także prawo ruchu, leżące u podstaw mechaniki klasycznej. Niezależnie od Gottfrieda Leibniza, przyczynił się do rozwoju rachunku różniczkowego i całkowego. Swoje przemyślenia naukowe zawarł w pracy "Philosophia Naturalis Principia Mathemathica", wydanej w 1687 r. Zmarł 31 marca 1727 r.

Był malarzem, autorem scen historycznych, batalistycznych i rodzajowych, między innymi: "Olszynka Grochowska", "Racławice", "Przejście przez Berezynę". Namalował około 2 tysięcy obrazów. Zmarł 29 lipca 1942 r.