Szczyt NATO w Stambule

Oto główne tematy, które zostaną na nim poruszone:

Irak: pomoc sojuszu w operacji w Iraku. Jest to szczególnie ważne w przededniu przekazania władzy w ręce Irakijczyków, które ma nastąpić 30 czerwca. NATO, które w związku z amerykańskim atakiem na Irak przeżyło największy kryzys w swej 55-letniej historii, nadal jest podzielone w kwestii irackiej. Punktem zapalnym jest rola, jaką państwa członkowskie mają odegrać w stabilizowaniu sytuacji w Iraku. Część sojuszników, zwłaszcza Francja i Niemcy, nie chce słyszeć o zaangażowaniu NATO w tym kraju.

Oczekuje się, że sojusz zobowiąże się kontynuować pomoc logistyczną dla dowodzonej przez Polskę wielonarodowej dywizji Centrum-Południe.

Przywódcy sojuszu mają też dyskutować o odpowiedzi na prośbę premiera Iraku Ijada Alawiego o pomoc techniczną NATO. Sekretarz generalny NATO Jaap de Hoop Scheffer podkreślił, że rządu Alawiego nie wolno ignorować, jest bowiem w pełni prawomocny. Zastrzegł jednak, że nie można przesądzać, jaka będzie odpowiedź. Dyplomaci sugerują, że nie należy liczyć na spektakularne decyzje ani duże zaangażowanie NATO w Iraku. Sojusz prawdopodobnie pomoże Irakijczykom w szkoleniu armii, ochronie lotnisk, granic i tras komunikacyjnych.

Afganistan: operacja pokojowa w Afganistanie i jej rozszerzenie przed wrześniowymi wyborami. Liczący 6,4 tys. żołnierzy kontyngent międzynarodowych sił pokojowych ISAF pod dowództwem NATO boryka się z poważnym problemem, jakim jest brak sprzętu, m.in. śmigłowców. Dotyczy to również cywilno-wojskowych zespołów zajmujących się odbudową. W czasie szczytu ISAF zgłosi gotowość przejęcia dowództwa nad co najmniej czterema zespołami ds. odbudowy na północy kraju. Mówi się także o wysłaniu do Afganistanu 1,2 tys. żołnierzy w celu zapewnienia bezpieczeństwa w czasie wyborów.

Scheffer zastrzegł jednak, że nie ma mowy o przejmowaniu odpowiedzialności za ten kraj. Uprzedzając zarzut, że sojusznicy nie realizują w pełni decyzji dotyczących Afganistanu, powiedział, że NATO nie jest w Afganistanie po to, żeby rządzić tym krajem.

Siły zbrojne: Sekretarz generalny NATO będzie naciskał na dyplomatów, by znaleźli sposób na zlikwidowanie rozbieżności między deklaracjami o zaangażowaniu politycznym a dostarczaniem środków na realizację misji, czego przykładem jest Afganistan. Scheffer chce utworzenia specjalnego funduszu, z którego byłyby finansowane akcje NATO w państwach dotkniętych kryzysami.

Walka z terroryzmem: Wszyscy członkowie NATO zamierzają poprzeć plan antyterrorystyczny, przewidujący m.in. przeciwdziałanie atakom na samoloty, dokonywanych przy użyciu ręcznych wyrzutni rakietowych, a także wykorzystanie w walce z terroryzmem nowych technologii.

Bliski Wschód: NATO zaproponuje siedmiu krajom śródziemnomorskim - Izraelowi, Egiptowi, Jordanii, Algierii, Tunezji, Maroku i Mauretanii - zacieśnienie współpracy oraz pomoc w zwalczaniu terroryzmu, przeprowadzeniu reformy wojskowej i szkoleniu żołnierzy. Nakreślony zostanie również plan współpracy z krajami arabskimi. Sojuszowi zależy, by jego planu nie kojarzono z amerykańską wizją wprowadzenia demokracji w tym regionie, dlatego podkreśla, że "inicjatywa stambulska" ma być "ulicą dwukierunkową".

Bałkany: Sojusz zapowie przekazanie przed końcem 2004 roku w ręce Unii Europejskiej dowództwa nad siłami stabilizacyjnymi SFOR w Bośni.

Przywódcy państw NATO będą dyskutowali nad sposobem ustabilizowania sytuacji w Kosowie. Ostatnio, ze względu na liczne akty przemocy na tle etnicznym, siły NATO w prowincji zostały wzmocnione.

Rosja: Prezydent Rosji Władimir Putin, który tradycyjnie już nie życzy sobie uczestniczyć w spotkaniach sankcjonujących poszerzanie NATO, nie pojawi się na szczycie w Stambule.

Ministrowie spraw zagranicznych państw sojuszu spotkają się z rosyjskim szefem dyplomacji Siergiejem Ławrowem, aby rozmawiać o rozszerzeniu zakresu działań Rady Rosja-NATO. Istniejąca od 2001 roku Rada została powołana w celu nawiązania współpracy z Rosją w kwestiach bezpieczeństwa.

Ukraina: Przywódcy państw NATO spotkają się z ukraińskim prezydentem Leonidem Kuczmą. Sojusz oczekuje od Kijowa przestrzegania zasad demokracji. Chodzi między innymi o to, żeby obecne władze Ukrainy zagwarantowały rządy prawa, wolne i równe wybory, swobodę wyrażania poglądów i żeby nie prześladowały mediów.

Igrzyska olimpijskie: Uczestnicy szczytu będą rozmawiali o pomocy, jakiej NATO udzieli Grecji w celu zapewnienia bezpieczeństwa w czasie olimpiady.