Stanisław Obirek: abp Marek Jędraszewski coraz bardziej oddala się od katolicyzmu

Pisałem też o jego rosnących wpływach w Kościele polskim i w Watykanie. Przypomnę - w marcu 2014 został wybrany zastępcą przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, a w październiku tego samego roku członkiem Zespołu ds. Wizyty Ojca Świętego w Polsce w 2016 roku. 30 listopada 2013 papież Franciszek mianował go członkiem Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej. Wtedy dodawałem, jak bardzo upolitycznionym jest ten hierarcha i jak bardzo polaryzuje społeczeństwo. Z optymizmem prognozowałem, że kariera abpa Jędraszewskiego skończy się w Łodzi, być może wczesną emeryturą. To, co robi i co mówi, jest w jawnej sprzeczności z tym, co robi i co głosi papież Franciszek.

Fatalnie się myliłem. 8 grudnia 2016 Jędraszewski został metropolitą krakowskim i nadal polaryzuje i... szkodzi. Tak: w chwili obecnej jego kazania i komentarze są głosem działacza politycznego, a nie duszpasterza. Co gorsze, ostatnio wypowiedział się w bardzo krzywdzącym tonie na temat znaczenia reformacji. Zrobił to w czwartek 19 października 2017 roku, a więc w okresie, gdy w całym Kościele katolickim i we wszystkich Kościołach protestanckich świętuje się jubileusz 500-lecia religijnego przebudzenia dzięki wystąpieniu dra Marcina Lutra w Wittemberdze 31 października 1517 roku. W te obchody włączył się również papież Franciszek, przybywając do protestanckiej Szwecji na okrągłą rocznicę. W Lund spotkał się z protestantami, modlił się razem z nimi, razem ogłosili wspólną deklarację. Abp Jędraszewski tego nie odnotował.

Oto jakimi osobliwymi ocenami zaskoczył swoich słuchaczy metropolita krakowski. Najpierw zauważył, że "wskutek reformacji europejscy katolicy i protestanci zaczęli ze sobą walczyć". Co więcej, jego zdaniem "tak zaczęła się też pewna degradacja człowieka”. I by już nie było żadnych wątpliwości, jak należy ocenić wystąpienie Marcina Lutra, dodawał: "Zaczęło się od pęknięcia, które nastąpiło 500 lat temu, i dlatego ten dramatyczny podział, jaki nastąpił w chrześcijaństwie zachodnim, nie jest wcale momentem wielkiego świętowania. To raczej pokazanie kolejnego sprzeniewierzenia się chrześcijan wobec modlitwy arcykapłańskiej Jezusa, w której prosił o jedność".

Trudno doprawdy uznać za ekumeniczne takie oto stwierdzenie: "Choć dawniej protestanci z niekrytą niechęcią podchodzili do katolików, dziś sami coraz częściej przechodzą do Kościoła katolickiego". No więc duch kontrreformacji w umyśle Jędraszewskiego trwa w najlepsze. Dialog ekumeniczny jego zdaniem polega po prostu na powrocie na łono Matki Kościoła rzymsko-katolickiego.

Owszem, krakowski biskup ma dobre słowo na temat reformacji w Polsce, która dała przykład Europie, jak odnosić się do innych. I tego należy się trzymać: "Nie świętujmy tego jako triumf podziałów, ale pokazujmy, że gdy w Polsce wybuchła reformacja, nie płonęły stosy, nie było wzajemnych walk i wojen religijnych. Polska potrafiła pokazać wobec Europy wzajemny szacunek". Trzeba przyznać, że to mistrzowskie użycie polityki historycznej w wydaniu katolickim: wybiórcze podejście do historii, które podtrzymuje dobre samopoczucie i zaprzecza elementarnej przyzwoitości.

Jak w tak pisanej na nowo historii odnajdą się bracia i siostry z Kościołów reformowanych - to zdaje się Jędraszewskiego nie kłopotać. To ich sprawa. Tymczasem dzisiejsza historiografia, zarówno katolicka, protestancka, jak i ponad-konfesyjna, zgodnie przyjmują, że reformacja stanowiła jeden z najważniejszych impulsów kulturotwórczych w świecie zachodnim. Dzięki religijnemu impulsowi zarówno ze strony głównych ojców reformacji, jak wspomniany Marcin Luter, Jan Kalwin i wielu innych, jak i dzięki twórczej odpowiedzi Kościoła rzymsko-katolickiego, dokonało się pogłębienie chrześcijaństwa i jego nowe, bliższe źródłom odczytanie.

Wyznawcy różnych wyznań nie tylko się wzajemnie zwalczali, o czym wspomniał w swojej pogadance Jędraszewski, ale się wzajemnie od siebie uczyli, jak lepiej odpowiedzieć w ich codziennym życiu na nauczanie Jezusa z Nazaretu.

Obciążanie reformacji winą za podział i wojny domowe nie tylko nie odpowiada prawdzie historycznej (często to katolicy inicjowali prześladowania, jak chociażby w Polsce czy Francji), ale jest jej prymitywnym fałszowaniem. Na takie jawne przekłamania powinni odpowiedzieć katoliccy historycy, jak choćby następca Jędraszewskiego w Łodzi, abp Grzegorz Ryś. Solidarność w biskupstwie w tym przypadku byłaby złą przysługą dla Kościoła i dla rozumienia historii. Dla mnie, jako antropologa kultury, prymitywizm polityki historycznej prezentowanej przez krakowskiego metropolitę jest po prostu groteskowy.

Zaszczyty kościelne nadal spadają na niego jak deszcz i to dokładnie wtedy, gdy wygłasza tak antykatolickie teksty. Oto w niedzielę 22 października nuncjusz apostolski w Polsce Salvatore Pennacchio nałożył na niego paliusz - symbol misji pasterskiej i Chrystusowego jarzma. Jak obdarowany tym wyróżnieniem zauważył, podobne w 1964 r. otrzymał Karol Wojtyła, również jak Jędraszewski będący wówczas metropolitą krakowskim.

Nic, tylko czekać, jak dalsze wyróżnienia i zaszczyty zaczną spadać na obecnego metropolitę krakowskiego. A to, że coraz bardziej oddala się nie tylko od ducha Soboru Watykańskiego II i nauczania papieży, którzy działali po tym soborze, zdaje się obecnym decydentom watykańskim w ogóle nie przeszkadzać.

Tym razem nie dodam magicznej formuły, że pewnie papież Franciszek jest źle poinformowany. Owszem, musi być bardzo dobrze poinformowany i zapewne uważa, że Kościołowi krakowskiemu właśnie takiego metropolity potrzeba.

Stanisław Obirek