SN: byli sędziowie i prokuratorzy bez ochrony immunitetu
Sąd Najwyższy orzekł, że immunitet formalny przysługuje wyłącznie czynnym sędziom i prokuratorom oraz tym w stanie spoczynku, ale nie obejmuje osób, które zakończyły służbę – co ma kluczowe znaczenie dla spraw dotyczących byłych funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości z czasów PRL.
Sąd Najwyższy
Decyzja ta dotyczy wszystkich byłych sędziów i prokuratorów, czyli osób, które zrezygnowały z pełnienia tych funkcji. W praktyce orzeczniczej ma to szczególne znaczenie w sprawach przeciwko dawnym sędziom i prokuratorom z czasów PRL, zwłaszcza tym, którzy orzekali w okresie stanu wojennego.
Uchwałę przyjął rozszerzony skład siedmiu sędziów Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego pod przewodnictwem prezesa tej Izby, sędziego Wiesława Kozielewicza. Nadano jej moc zasady prawnej. Pytanie o to, czy byli sędziowie mogą korzystać z immunitetu w związku z czynami popełnionymi w czasie pełnienia urzędu, zadała latem ubiegłego roku I prezes SN Małgorzata Manowska.
Obnażył słabość rosyjskich szpiegów. Ekspert: Tu bym wypatrywał luki
Prezes Kozielewicz, uzasadniając uchwałę, stwierdził, że "rozstrzygnięta kwestia ma fundamentalne znaczenie dla gwarancji związanych z wykonywaniem przez sędziów ich funkcji orzeczniczych". Jak wyjaśnił, "skoro konstytucja wskazuje, że immunitet formalny dotyczy sędziego, a ustawa o prokuraturze – że dotyczy prokuratora, to obejmuje on wyłącznie osoby, które obecnie są sędziami lub prokuratorami, bądź pozostają w stanie spoczynku".
Takie stanowisko poparła prokuratura, w tym pion prokuratorski Instytutu Pamięci Narodowej.
Prokurator IPN Bogusław Czerwiński wyjaśnił, że decyzja ma znaczenie dla około połowy spraw prowadzonych przez Instytut wobec sędziów i prokuratorów z PRL. – Bardzo często mamy do czynienia z byłymi sędziami i prokuratorami wojskowymi. W grę wchodzą również kwestie finansowe. Odejście w stan spoczynku sądowy lub prokuratorski było mniej opłacalne niż przejście na emeryturę wojskową – powiedział Czerwiński.
Zgodnie z treścią uchwały SN: "Immunitet formalny przysługuje sędziemu i sędziemu w stanie spoczynku oraz prokuratorowi i prokuratorowi w stanie spoczynku wyłącznie w okresie pozostawania przez nich w określonym w odpowiedniej ustawie stosunku służbowym".
Prezes Kozielewicz przypomniał także, że zarówno sędziowie czynni, jak i ci w stanie spoczynku ponoszą odpowiedzialność karną za tzw. zbrodnie sądowe, jednak wszczęcie takiego postępowania wymaga wcześniejszej zgody właściwego sądu dyscyplinarnego.
