Rosja prowokuje Japonię - przeprowadza ćwiczenia wojskowe na spornych Wyspach Kurylskich

Jak podaje Reuters, powołując się na rosyjskie agencje, w ćwiczeniach udział bierze 1000 żołnierzy i ponad 100 jednostek sprzętu wojskowego, w tym śmigłowce transportowo-szturmowe Mi-8AMTSz. To jedna z najnowszych modernizacji klasycznego radzieckiego śmigłowca Mi-8, nosząca wymowną nazwę "Terminator". Maszyny te dopiero od niedawna wchodzą do uzbrojenia rosyjskiej armii.

Szkopuł w tym, że Wyspy Kurylskie, a dokładnie ich południowa część, są od końca II wojny światowej przedmiotem sporu między Moskwą i Tokio. Dotyczy on wysp leżących najbliżej japońskiej wyspy Hokkaido - Iturup, Kunaszyr, Szykotan oraz grupy wysepek Habomai. Rosja nazywa je Kurylami Południowymi, a Japonia - Terytoriami Północnymi. ZSRR zajął je w 1945 roku, przyłączywszy się do wojny z Japonią.

Japońsko-rosyjski konflikt o archipelag w rzeczywistości swymi korzeniami sięga końca XVIII wieku, gdy Japończycy zajęli Kunaszyr i Iturup. W 1855 roku oba państwa podpisały układ, który przyznawał Rosji wszystkie wyspy leżące na północ od Iturup. Jednak już 20 lat później Moskwa odstąpiła Tokio cały archipelag w zamian za pełną władzę nad Sachalinem, którego później połowę utraciła w wyniku wojny z Japonią w 1905 roku.

W sierpniu 1945 roku Związek Radziecki wywiązując się z postanowień konferencji jałtańskiej przystąpił do wojny z Japonią i zajął całość Wysp Kurylskich. Od tego momentu sprawa przynależności archipelagu skomplikowała się jeszcze bardziej.

W 1951 roku Japonia w traktacie pokojowym z San Francisco podpisanym z USA i 48 innymi państwami, ale nie z ZSRR, teoretycznie zrzekła się praw do Wysp Kurylskich. Problem stanowi jednak interpretacja tego, co wchodzi w skład archipelagu. Zdaniem Tokio do Kuryli nie zaliczają się wspomniane Iturup, Kunaszyr, Szykotan i Habomai, dlatego nazywają je Terytoriami Północnymi. W ich roszczeniach są wspierani przez USA, które oficjalnie uznają te tereny za terytoria japońskie pod okupacją wojskową Rosji.

Co ciekawe, Kreml był gotów oddać Japończykom dwie z czterech spornych wysp, jednak Tokio nigdy nie przyjęło oferty, domagając się zwrotu całości spornego obszaru. Przez konflikt o Kuryle obie strony nigdy nie podpisały po II wojnie światowej formalnego traktatu pokojowego.

Oba państwa co jakiś czas dolewają oliwy do ognia sporu. W 2009 roku parlament japoński przyjął uchwałę nazywającą Terytorium Północne "integralną częścią Japonii". Z kolei rok później ówczesny prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew jako pierwszy przywódca państwa rosyjskiego dokonał demonstracyjnej wizyty na spornym terytorium. Spotkało się to z ostrą reakcją Japonii, która czasowo odwołała swojego ambasadora z Moskwy.

Podobnie gniewne reakcje Japończyków wywołały rosyjskie plany remilitaryzacji Wysp Kurylskich. Ostatni raz Moskwa sygnalizowała takie kroki kilka miesięcy temu, zapowiadając budowę infrastruktury wojskowej na wyspach Iturup i Kunashir, nazywając je prowokacyjnie "wschodnią forpocztą Rosji".

Ostatnie rosyjskie ćwiczenia wojskowe na Kurylach są kolejną odsłoną tego zawiłego konfliktu i wpisują się w zauważalną w ostatnich latach coraz agresywniejszą postawę Kremla na Dalekim Wschodzie. Widać to choćby po lawinowym wzroście lotów rosyjskich bombowców strategicznych w pobliżu japońskiej granicy. W 2013 roku japońskie siły powietrzne odnotowały prawie o połowę więcej takich incydentów niż rok wcześniej.

Jak podaje Reuters, japońskie ministerstwo spraw zagranicznych sprawdza, czy rosyjskie manewry odbywają się również na wyspach, które Tokio uznaje za swoje terytorium. - Jeśli przeprowadzają ćwiczenia wojskowe na Terytoriach Północnych, to w świetle stanowiska Japonii wobec tych wysp nie możemy tego w żaden sposób zaakceptować. Już poinformowaliśmy stronę rosyjską o naszym stanowisku i zażądaliśmy wyjaśnień - powiedział przedstawiciel resortu.

Działań Kremla trudno nie wiązać z kolejnymi japońskimi sankcjami nałożonymi na Rosję. Tokio wprowadziło restrykcje głównie pod wpływem USA, swojego największego sojusznika, choć i tak są one o wiele łagodniejsze niż te nałożone przez Zachód. Japoński premier Shinzo Abe od początku czynił wszystko, by umocnić stosunki z Rosją - jednym z głównych dostawców gazu ma Wyspy Japońskie. Kryzys ukraiński postawił jego dotychczasową politykę pod dużym znakiem zapytania.

Niemniej Moskwa jeszcze przed ogłoszeniem sankcji krytykowała Tokio za - jak to określiła - "niezdolność do prowadzenia niezależnej polityki bez stosowania się do linii Waszyngtonu".

Źródła: WP.PL, Reuters, PAP