Rewitalizacja zdegradowanych terenów. Jak Fundusze Europejskie wspierają odbudowę po katastrofach klimatycznych?
Zmiany klimatyczne dotykają również Polskę. Powodują, że wiele terenów ulega degradacji. Skutkiem tego tą katastrofy klimatyczne, np. powodzie, susze i erozja gleby. Przywracanie tych obszarów do dobrego stanu jest niezbędnym elementem zarządzania środowiskiem. Fundusze Europejskie pomagają w tych działaniach.
Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego
Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak powodzie czy ulewy, prowadzą do ogromnych strat finansowych. Wrześniowa powódź w południowo-zachodniej Polsce zniszczyła tysiące budynków, drogi, mosty i placówki edukacyjne. Wszystko to trzeba szybko wyremontować lub odbudować. Aby proces był szybszy i łatwiejszy, Polska będzie mogła skorzystać z funduszy unijnych.
Odbudowa po powodzi - projekty finansowane z funduszy unijnych
Na odbudowę po powodzi Polska przeznaczy 23 miliardy złotych. Będą to pieniądze unijne oraz pochodzące z budżetu państwa. Komisja Europejska zapowiedziała wsparcie 10 miliardów euro dla krajów dotkniętych powodziami. Polska ma otrzymać z tego źródła 5 miliardów euro. Fundusze pochodzą z polityki spójności UE, która standardowo wiąże się z koniecznością dokładania części pieniędzy z budżetów państw członkowskich. Jednak w przypadku projektów dotyczących odbudowy po powodzi ten wkład krajowy nie będzie wymagany. Projekty mogą być w całości finansowane z funduszy unijnych.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ułatwienia i nowe instrumenty
Pieniądze na odbudowę po powodzi są potrzebne szybko. Dlatego są uruchamiane w specjalny sposób. Część konkursów została przyspieszona, przewidziane są wyższe zaliczki na wydatki w projektach. Zwiększy się elastyczność i więcej podmiotów może wnioskować o dofinansowanie. Decyzje o zmianach są podejmowane szybko.
Taką reakcją na kryzysową sytuację były zmiany w programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS). To w nim jest najwięcej pieniędzy na inwestycje w infrastrukturę czy adaptację do zmian klimatu. Zmiany w FEnIKS zostały przyjęte w połowie października. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pracuje nad kolejnymi, bardziej zaawansowanymi zmianami, które mają przyspieszyć odbudowę po powodzi.
Uruchamiane są także nowe formy pomocy. Bank Gospodarstwa Krajowego będzie udzielał preferencyjnych pożyczek przedsiębiorcom dotkniętym skutkami powodzi. Część pożyczki będzie mogła być umorzona. Program obejmuje lokalnych przedsiębiorców z województw dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz śląskiego. Jego budżet to 350 mln zł.
Działania w adaptacji do zmian klimatu trwają
Niezależnie od wrześniowej powodzi, w programach unijnych na szczeblu krajowym i regionalnym są dostępne fundusze na dostosowanie do zmian klimatycznych. Samorządy i inne odpowiedzialne instytucje mogą otrzymywać dofinansowanie np. na zieloną infrastrukturę, zbiorniki retencyjne czy inteligentne systemy zarządzania gospodarką wodną. Ich celem jest zwiększenie odporności na negatywne skutki zmian klimatu.
Mniejsze miejscowości mogą korzystać z konkursów w programach regionalnych. Trwają konkursy w województwie mazowieckim (do 20 grudnia 2024 r.), czy pomorskim (do 29 stycznia 2025 r.). Większe miasta mogą z kolei wnioskować o fundusze w konkursie w programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko oraz w naborze wniosków dla wschodniej części kraju w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.
Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego
