Oświęcimscy historycy opracowują dane z KL Mauthausen

Historycy z muzeum Auschwitz (górna Austria) opracowują kartoteki więźniów KL Mauthausen i inne akta obozowe, które od 50 lat przechowywane są w archiwum oświęcimskiej placówki.

Dokumentacja obozu w Mauthausen trafiła do muzeum Auschwitz zaraz po wojnie. Początkowo przewieziono ją do Łodzi, gdzie była przechowywana w mieszkaniu rodziny adwokata, Henryka Kurnatowskiego, byłego więźnia KL Mauthausen, który zmarł w Warszawie w drugiej połowie 1953 roku - powiedział Cyra.

W styczniu 1954 roku dokumenty przeniesiono do Oświęcimia. Od tego czasu są przechowywane w zbiorach archiwalnych tamtejszego muzeum. Wprawdzie kartotekę i inne akta z KL Mauthausen utrzymuje się we wzorowym porządku, ale materiały do dzisiaj nie zostały opracowane. Nie stworzono także w oparciu o nie tak potrzebnej komputerowej bazy danych - powiedział Cyra. Po opracowaniu materiały te będą łatwiej dostępne zarówno dla historyków, jak i innych osób, zainteresowanych uzyskaniem informacji z tego unikalnego zbioru dokumentacji obozowej.

Wśród dokumentów znajdują się cztery poobozowe kartoteki: Arbeitseinsatzu, czyli wydziału zatrudnienia (29881 kart z danymi Polaków i polskich Żydów), Schreibsztuby, czyli kancelarii obozowej (62553 kart z danymi więźniów różnych narodowości, przedstawiających stan obozu z ostatnich tygodni jego istnienia), Standesamtu, czyli urzędu stanu cywilnego (5393 świadectw zgonu więźniów KL Mauthausen, którzy zmarli w latach 1939-1943) oraz kartoteka, zawierająca dane trzech tysięcy kobiet różnych narodowości, więzionych w KL Mauthausen.

Wśród dokumentów są także tak zwane Veraenderungsmeldung, czyli akta rejestrujące wszelkie zmiany w stanie liczbowym przebywających w obozie więźniów, kartoteka sporządzona przez Kurnatowskiego, wykaz zmarłych Polaków oraz luźne spisy wykonane po wyzwoleniu, w tym protokoły przesłuchań byłych więźniów i spisy Żydów, którzy przeżyli pobyt w KL Mauthausen.

W Mauthausen hitlerowcy zorganizowali obóz koncentracyjny już 8 sierpnia 1938 roku, kilka tygodni po przyłączeniu Austrii do Rzeszy. Początkowo był on podobozem KL Dachau; wiosną 1939 roku uzyskał samodzielność.

Na terenie obozu znajdują się tzw. schody śmierci, prowadzące do kamieniołomów, w których pracowali więźniowie. Według szacunków historyków, w obozie Mauthausen i jego podobozach więziono około 335 tysięcy osób, w tym około 50 tys. Polaków (przebywali oni głównie w Gusen, największej filii obozu). Większość z nich zginęła. Główny obóz wyzwoliły oddziały amerykańskie 5 maja 1945 roku.