Odporność Polski na kryzysy. Jak KPO wspiera budowę infrastruktury krytycznej?

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego

Krajowy Plan Odbudowy (KPO) jest programem, który ma wspierać Polskę m.in. w modernizacji i budowie nowej infrastruktury w ważnych obszarach. Umożliwi to lepsze przygotowanie na przyszłe wyzwania. Jakie to sektory?

Jednym z najważniejszych obszarów wsparcia z KPO jest sektor energetyczny. Odgrywa on istotną rolę w zapewnieniu stabilności gospodarczej i społecznej. Dofinansowane projekty wpływają na niezależność energetyczną Polski. Fundusze są przeznaczane m.in. na rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE), budowę magazynów energii oraz modernizację sieci przesyłowych.

Realizacja takich projektów jest zaplanowana w części Bezpieczeństwo energetyczne w KPO. To inicjatywy, które zostały dołączone po tzw. rewizji, czyli zmianie w KPO. Miała ona miejsce pod koniec 2023 r. Na działania w ramach REPowerEU przewidziano łącznie ponad 113 mld zł. Reformy mają ułatwić rozwój OZE. Tylko na rozwój morskich farm wiatrowych przewidziano z tej puli ok. 20 mld zł.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Od sierpnia 2024 roku duże przedsiębiorstwa oraz instytucje publiczne mogą wnioskować o pożyczki na budowę farm wiatrowych. Aplikacje przyjmuje Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).

Przewidziane są także inne działania, np. rozwój lokalnych społeczności energetycznych, przyspieszenie integracji źródeł odnawialnych do sieci dystrybucyjnych, rozwój zrównoważonego transportu, budowę magazynów energii czy zwiększenie efektywności energetycznej. BGK przyjmuje wnioski przedsiębiorstw i instytucji publicznych na budowę i modernizację sieci elektroenergetycznych w Polsce. Pożyczki na ten cel pochodzą właśnie z KPO. Wnioski można składać w trybie ciągłym (czyli bez konkretnie wskazanego terminu).

Transport jest kolejnym kluczowym elementem infrastruktury krytycznej. KPO przewiduje znaczące inwestycje w modernizację kolei, dróg i portów. Celem projektów jest poprawa jakości transportu publicznego, ale nie tylko. Te działania mają także zwiększyć odporność na kryzysy. Sprawna infrastruktura pomaga we właściwej organizacji łańcuchów dostaw czy w radzeniu sobie z ograniczeniami w transporcie międzynarodowym.

Na zwiększenie konkurencyjności sektora kolejowego przewidziano w KPO 15,8 mld zł. Planowane jest zmodernizowanie 500 km linii kolejowych i zakup 381 sztuk nowego taboru kolejowego. KPO to jednak nie tylko kolej. W ramach inwestycji związanych z infrastrukturą drogową udało się już zlikwidować 125 z 305 planowanych czarnych punktów na drogach i zbudowano 12 z 90 km obwodnic miast.

KPO kładzie duży nacisk na rozwój infrastruktury cyfrowej. Cyfryzacja gospodarki oraz administracji publicznej jest kluczowa. Nie tylko dla poprawy efektywności działania, ale także dla bezpieczeństwa kraju. Wpływ na nie ma dostęp do szerokopasmowej sieci, rozbudowanych systemów cyberbezpieczeństwa oraz infrastruktury telekomunikacyjnej. Zapewnia to większą odporność na cyberataki, wycieki danych oraz inne kryzysy cyfrowe.

Na działania związane z cyfryzacją przewidziano w KPO 13,4 mld zł. Na początku 2025 r. przedsiębiorcy telekomunikacyjni będą mogli składać wnioski na dofinansowanie budowy infrastruktury szybkiego internetu. To już czwarty konkurs w tym obszarze organizowany przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC). CPPC konsultuje z firmami jego zasady. W 2025 roku firmy będą mogły także otrzymać pożyczki z BGK na transformację cyfrową i przetwarzanie danych w chmurze.

Aby uruchomić nabór, Bank czeka na odpowiednie przepisy, a w między czasie pracuje nad szczegółowymi zasadami udzielania pożyczek.

Pandemia COVID-19 ujawniła luki w systemie opieki zdrowotnej, dlatego KPO przeznacza znaczną część funduszy na jego wzmocnienie. Są to inwestycje w rozbudowę szpitali i innej infrastruktury zdrowotnej, rozwój cyfrowych rozwiązań w służbie zdrowia (np. e-zdrowie), podnoszenie kompetencji i zwiększenie liczby lekarzy. To wszystko ma na celu zwiększenie dostępności i jakości opieki medycznej. Ponadto w oczywisty sposób buduje odporność na wypadek przyszłych epidemii. Na ochronę zdrowia KPO przewiduje ponad 17,7 mld zł.

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego