Ocalili setki Żydów dzięki fałszywym paszportom. Archiwum Eissa wróci do Polski.

Archiwum Eissa dokumentuje akcję ratunkową prowadzoną z Berna przez polską dyplomację w czasie II wojny światowej. Ówczesny polski ambasador, Aleksander Ładoś, jego dyplomaci oraz współpracujące z nimi organizacje żydowskie sfabrykowały kilka tysięcy latynoamerykańskich paszportów, by ratować Żydów. Dzięki tym staraniom udało się ocalić setki osób.

Nazwa archiwum pochodzi od nazwiska rebbe Chaima Eissa, jednego z liderów ortodoksyjnego ruchu Aguda Yisrael i członka Grupy Berneńskiej. Pochodzący z Ustrzyk zuryski kupiec, zajmował się głównie przygotowywaniem list beneficjentów dla polskich dyplomatów oraz przemycaniem paszportów do Generalnego Gubernatorstwa.

Dokumenty Eissa, dzięki jednemu z jego potomków, trafiły po wojnie do Izraela. Latem ubiegłego roku rozpoczęły się rozmowy na temat ich uzyskania. Archiwum Eissa przez kilka nadchodzących miesięcy będzie wystawiane w Bernie. Na początku przyszłego roku znajdzie się w zbiorach Muzeum Auschwitz-Birkenau. W Polsce dokumenty zostaną poddane konserwacji oraz dogłębnie przeanalizowane przez historyków i archiwistów.