Minister pracy: 500+ dla połowy dzieci w Polsce. PO: ludzie boją się dostać podwyżkę

Zostałam poproszona o wymienienie pięciu największych osiągnięć resortu rodziny. Zatem na wstępie pragnę stanowczo podkreślić, że dokonania, o których mówię, tak naprawdę są sukcesami całego rządu oraz polskich rodzin i pracowników.

Program „Rodzina 500 plus” przewartościował nie tylko politykę rodzinną, ale zmienił - bardzo często w radykalny sposób - sytuację ekonomiczną w polskich domach. Programem jest objęta ponad połowa dzieci w całym kraju. Na terenach wiejskich trafia on do 63 proc. z nich. Obejmując wsparciem do 2,7 mln rodzin, program doprowadził do znaczącego ograniczenia obszarów ubóstwa wśród dzieci i młodzieży. Według szacunków ekspertów ubóstwo skrajne w tej grupie mogło zmaleć aż o 98 proc.

Możliwie pozytywnym efektem programu jest wzrost urodzeń. W okresie I-XI 2016 roku urodziło się o 10,4 tys. dzieci więcej, niż w tym samym okresie 2015 roku. W listopadzie wzrost urodzeń wyniósł 5 tys. w stosunku do listopada 2015 r. Jest to o 18 proc. więcej.

Szacuje się, że liczba dzieci niepełnosprawnych w gronie dzieci uprawnionych do świadczenia wychowawczego w 2016 r. wyniosła ok 220 tys.
Dzięki programowi podniósł się standard życia rodzin pobierających świadczenie wychowawcze, pozwalając rodzinom żyć w poczuciu większego bezpieczeństwa finansowego. Jednym z jego skutków było zmniejszenie się liczby osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej i z pomocy w postaci dożywiania. Warto zwrócić również uwagę na jego aspekt psychologiczny: następuje wzmocnienie więzi rodzinnych i społecznych. W rodzinach wzrasta poczucie godności, samooceny, zaradności i bezpieczeństwa.

Podniesienie do tysiąca złotych najniższych emerytur poprawi sytuację osób, które aktualnie pobierają niskie świadczenie. Będzie to miało niebagatelne znaczenie zwłaszcza w jednoosobowych gospodarstwach emeryckich. Najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrośnie do 750 zł. Renta socjalna wzrośnie o prawie 100 zł.

Od stycznia 2017 r. zaczęła obowiązywać 13-złotowa minimalna stawka godzinowa. Stawka godzinowa obejmuje również samozatrudnionych, którzy jednoosobowo świadczą usługi dla firm. Przestrzeganie przepisów dotyczących minimalnej stawki godzinowej kontroluje Państwowa Inspekcja Pracy, która w tej sprawie zyskała dodatkowe uprawnienia.

Od 1 stycznia płaca minimalna wzrosła o 150 zł i wynosi obecnie 2 tys. zł. To wiadomość ważna dla ok. 1 mln pracujących. Dodatkowo wysokość minimalnego wynagrodzenia nie jest różnicowana ze względu na staż pracy. Każda podwyżka płacy minimalnej realnie przekłada się na poprawę sytuacji najsłabiej zarabiających pracowników. W ślad za minimalną rosną pozostałe płace i minimalna stawka godzinowa. Powiązane z nią są również inne świadczenia.

Oprócz podwyżek pracownicy zyskali także większe bezpieczeństwo. Likwidacja tzw. „syndromu pierwszej dniówki” zagwarantowała im umowę od pierwszych godzin pracy, a co za tym idzie korzystanie z przysługujących im świadczeń i uprawnień ze stosunku pracy, oraz z ochrony gwarantowanej przez przepisy ubezpieczeń społecznych. Państwowa Inspekcja Pracy zyskała bardziej efektywne narzędzie do skutecznej kontroli w zakresie legalnego zatrudniania pracowników.

Wierzę, że następne działania MRPiPS, zaplanowane na ten rok, również okażą się dobrą zmianą dla kolejnych grup: seniorów, bezrobotnych czy rodzin, wychowujących niepełnosprawne dzieci.

Brak uwzględnienia przy podwyższeniu płacy minimalnej (do 2000 zł brutto) konieczności podwyższenia progów uprawniających do korzystania z pomocy społecznej oraz Funduszu Alimentacyjnego (samotna kobieta z dzieckiem, która przekracza próg uprawniający do otrzymania środków z FA o 9 zł, nie kwalifikuje się również do świadczeń z pomocy społecznej).

Brak zastosowania zasady „złotówka za złotówkę” w programie „Rodzina 500+”. Skutkuje to pozbawieniem świadczenia osób, które nieznacznie przekraczają kryterium dochodowe (w przypadku programu „Rodzina 500+” przekroczenie kryterium dochodowego na osobę to pozbawienie prawa do świadczenia na pierwsze dziecko). W innych przypadkach oznacza np. lęk przed otrzymaniem podwyżki wynagrodzenia za pracę, co mogłoby wstrzymać wypłatę świadczenia. Chęć otrzymania świadczenia może też skłonić część osób do rezygnacji z legalnego zatrudnienia. W ten sposób powiększeniu ulec może „szara strefa”.

Nierozwiązanie kwestii dzieci z lekkim stopniem niepełnosprawności w odniesieniu do programu „Rodzina 500+”. Oznacza to pozbawienie możliwości pobierania świadczenia na pierwsze dziecko z uwzględnieniem kryterium dochodowego dla dzieci niepełnosprawnych po ukończeniu przez nie 16. roku życia.

Nieuregulowanie (mimo, że rząd Ewy Kopacz zostawił praktycznie gotowy projekt ustawy) kwestii opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Chodzi o realizację wyroku TK i poprawę ich sytuacji. W roku 2017 wysokość miesięcznego świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz niepełnosprawnego dziecka wynosi 1 406 zł. Tymczasem świadczenie na rzecz osoby dorosłej po spełnieniu kryteriów dochodowych, wynosi maksymalnie 520 zł.

Rząd Prawa i Sprawiedliwości zmienił wiek emerytalny bez patrzenia na konsekwencje realizacji swoich działań w przyszłości. Obniżenie wieku emerytalnego to skazanie Polaków na głodowe emerytury (ubóstwo emerytalne będzie dotyczyło w szczególności kobiet). Spowoduje też dezaktywizację zawodową sporej grupy osób. Kolosalne koszty spełnienia obietnicy wyborczej będą miały konsekwencje nie tylko dla rynku pracy, ale też skutki finansowe. Dlatego rząd już teraz szuka oszczędności (pojawiają się propozycje zmian w zasadach dorabiania przez emerytów, podwyższenie minimalnego stażu uprawniającego do wypłaty emerytury, oskładkowanie umów o dzieło itd.).

Wzrost wydatków na politykę społeczną - w 2016 r. ponad 71 mld zł, co stanowi 3,66 proc. PKB. W 2015 r. było to 2,5 proc. PKB (wydatki na program „Rodzina 500+” w 2017 to ponad 23 miliardy zł).