Marnowanie żywności – jak je zmniejszać?

Marnowanie żywności ma poważne skutki. Po pierwsze, ekonomiczne, ponieważ prowadzi do znacznych strat finansowych, i to nie tylko w gospodarstwach domowych, ale także w przedsiębiorstwach w całym łańcuchu dostaw. Oznacza to mniej efektywne wykorzystanie zasobów i niepotrzebnie ponoszone koszty związane z produkcją czy transportem. Po drugie, ma również konsekwencje społeczne – marnowanie żywności jest problemem, zwłaszcza w kontekście globalnego głodu i nierówności w dostępie do żywności. Zamiast trafić do potrzebujących, ogromne ilości jedzenia są wyrzucane. Po trzecie, marnowanie żywności ma także skutki środowiskowe – wyrzucana żywność to emisje gazów cieplarnianych spowodowane przez procesy produkcji, transportu, rozkładania się żywności na wysypiskach, co przyczynia się do zmian klimatycznych. Jak widać, mniejsze marnowanie pożywienia mogłoby przynieść korzyści na wielu płaszczyznach.

Marnują wszyscy?

Zjawisko marnowania żywności występuje praktycznie na każdym etapie łańcucha dostaw – od gospodarstw rolnych po nasze domy. Powodów jest wiele. Promocyjne wyprzedaże zachęcają do nadmiernych zakupów, a niewystarczające umiejętności planowania posiłków powodują, że część produktów trafia do kosza. Niektórych w błąd wprowadzają… zapisy etykiet. Europejskie badania wykazały już w 2018 roku, że połowa konsumentów w UE ma trudności z właściwą interpretacją oznaczeń "należy spożyć do" i "najlepiej spożyć przed". Tylko z tego powodu do kosza trafia nawet 10% nadającej się do spożycia żywności. Dodatkowo, nadal pokutują standardy estetyczne, które każą odrzucać niedoskonale wyglądające owoce i warzywa. W restauracjach i cateringu problemem są z kolei standardowe porcje i trudny do przewidzenia przepływ klientów, który też utrudnia planowanie.

Unijne wsparcie

Unia Europejska, dostrzegając problem, wspiera inicjatywy, które mają pomóc go rozwiązać. Wsparcie działań ograniczających marnowanie żywności w Polsce przewiduje program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027, finansowany ze środków krajowych oraz UE. 26 kwietnia rozpoczął się nabór projektów, które będą miały na celu zapobieganie powstawaniu odpadów żywności. Wsparcie kierowane jest m.in. do organizacji odbierających żywność, zarówno w ilościach hurtowych (tzw. banków żywności), jak i detalicznych (tzw. organizacji foodsharingowych). Środki przeznaczane będą m.in. na ulepszenie metod gromadzenia, przechowywania i dystrybucji żywności, która nie została sprzedana ani zjedzona. Dofinansowaniem objęte zostaną także procesy przetwarzania produktów, aby można było je bezpiecznie spożywać przez dłuższy czas. Elementem wspieranych projektów mają być też m.in. działania informacyjne lub edukacyjne, związane z zapobieganiem powstawania odpadów oraz promocją idei zero-waste. Zainteresowane podmioty mogą składać wnioski o dofinansowanie projektów do 28 czerwca. Nabór organizuje Narodowy Fundusz Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Co możemy zrobić sami?

Pamiętajmy, że my też mamy wpływ na ograniczenie marnowania żywności. Nawet małe zmiany w naszych codziennych nawykach mogą mieć duże znaczenie. Na początek zacznijmy od planowania zakupów i tworzenia list potrzebnych produktów, aby nie kupować więcej niż potrzebujemy. Pomoże też przechowywanie jedzenia w odpowiednich warunkach, aby przedłużyć jego przydatność do spożycia. Jeśli mamy taką możliwość – nie wyrzucajmy odpadów organicznych do śmietnika, a zamieńmy je na kompost.

Walka z marnowaniem żywności to wyzwanie, które wymaga zaangażowania nas wszystkich. Dzięki wspólnym działaniom i wykorzystaniu dostępnych środków finansowych, jakie przedsiębiorcy mogą pozyskać z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027, możemy znacząco ograniczyć ten problem i budować bardziej zrównoważoną przyszłość.

Więcej informacji o naborze

Więcej informacji o programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko