Funduszowe żłobki

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego

Na koniec 2023 r. w Polsce działało ponad 7,6 tys. instytucji opiekujących się dziećmi do 3 lat. W tej liczbie mieszczą się żłobki, kluby dziecięce i tzw. dzienni opiekunowie. W sumie oferowały one prawie 226,5 tys. miejsc opieki. Większość tych placówek to inicjatywy prywatne. Nadal brakuje miejsc w żłobkach publicznych. Mimo rosnących liczb, tylko co czwarte dziecko poniżej 3. roku życia miało w nich zapewnione miejsce. Ponad 45 proc. gmin nadal pozostawało bez instytucji opieki.

Żeby żłobek był bezpłatny dla rodziców, trzeba zapewnić pieniądze na jego funkcjonowanie z innych źródeł. Publiczne placówki opieki nad dziećmi działają najczęściej przy gminach. Tym jednak brakuje finansów na utrzymanie czy zwiększanie liczby miejsc w żłobkach. Z pomocą przychodzą fundusze unijne. Finansowanie tworzenia i utrzymania miejsc opieki nad dziećmi do trzech lat jest dostępne w dwóch źródłach: programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) oraz Krajowym Planie Odbudowy (KPO).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Na co gminy mogą dostać fundusze? Na lata 2022-2029 jest zaplanowana realizacja programu "Aktywny Maluch". Jego budżet to prawie 6,5 mld zł. Pieniądze pochodzą z FERS i z KPO. W pierwszej połowie 2024 r. zwiększyły się fundusze na program (zasilenie z KPO) i jego zasady. Po zmianach wzrosło dofinansowanie na utworzenie jednego miejsca opieki z ok. 36 tys. zł do ponad 57,5 tys. zł. Procedury stały się prostsze, kryteria łatwiejsze do spełnienia. Pojawiło się też dofinansowanie do działania żłobka.

Fundusze z KPO służą tworzeniu nowych miejsc opieki. Może to dotyczyć istniejącej placówki (zwiększenie liczby miejsc dla dzieci) lub powstania zupełnie nowego żłobka lub klubu dziecięcego. Pieniądze z FERS mogą być wykorzystane na takie same cele. Dodatkowo w grę wchodzi tworzenie miejsc opieki u dziennych opiekunów. FERS zapewnia także dofinansowanie utrzymania placówek przez 36 miesięcy.

Nabór wniosków w programie "Aktywny Maluch" jest aktywny i potrwa do końca 2025 roku. Może skończyć się wcześniej, jeśli powstanie zaplanowana w nim liczba miejsc opieki nad dziećmi. Gminy składają wnioski za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Rejestr Żłobków. Inne publiczne instytucje chcące utworzyć miejsca opieki z funduszy programu aplikują za pomocą Portalu Usługowo-Informacyjnego Emp@tia. Całość nadzoruje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Efektem ma być utworzenie ponad 102,5 tys. nowych miejsc opieki nad dziećmi do trzech lat – 47,5 tys. finansowanych z KPO i ponad 55 tys. z FERS.

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego