Ekspert CIA odkodował tajemniczy list sprzed 147 lat

147 lat temu kurier Konfederacji spieszył do zdesperowanego generała Johna C. Pembertona dowodzącego obroną oblężonego i umierającego z głodu miasta Vicksburg. W kieszeni miał szklany pojemniczek z zaszyfrowanym listem. Nadawcą był dowódca Konfederatów stacjonujących po zachodniej stronie rzeki Missisipi. Kurierowi udało się szczęśliwie dotrzeć na granice miasta, ale ze zgrozą spostrzegł, że powiewa nad nim flaga wrogiej Unii. Poddanie Vicksburga było punktem zwrotnym wojny secesyjnej. Kurier nie miał już po co i komu doręczyć listu. Dokument trafił kilkadziesiąt lat później do muzeum. Dopiero rok temu zaczęto prace nad jego odszyfrowaniem. - Nareszcie się udało – ekscytują się od kilku dni amerykańskie serwisy podając tę wiadomość za The Associated Press.

List w butelce

W 2009 roku kustosz Catherine M. Wright opiekująca się zasobami Muzeum Konfederacji w Richmond postanowiła zbadać, co znajduje się w fiolce podarowanej w 1896 roku przez jednego z uczestników walk o Vicksburg. Po ekspertyzie miejscowy konserwator sztuki stwierdził, że w środku znajduje się kula karabinowa oraz dobrze zachowany meldunek składający się z sześciu linijek zaszyfrowanego tekstu. Pracownicy muzeum bezskutecznie próbowali odczytać zbiór przypadkowych liter. W końcu zwrócili się o pomoc do emerytowanego łamacza kodów z CIA oraz kryptologa pracującego dla US Navy.

Ekspertowi CIA praca nad złamaniem szyfru zajęła kilka tygodni. Okazało się, że dowódca Konfederatów użył szyfru Vigenère'a, stosunkowo prostego, jeśli zna się klucz, ale przy zachowaniu pewnych reguł podczas kodowania, niemożliwego do złamania. Na szczęście Konfederaci używali podobnego kodu wielokrotnie, co pomogło z jego złamaniu. Interpretację eksperta CIA potwierdził specjalista z US Navy.

„Nie licz na pomoc”

Wiadomość była dla generała Johna C. Pembertona bardzo niepomyślna – informowano go, że nie dostanie żadnych posiłków, może liczyć wyłącznie na siebie. List wysłano w dniu, w którym Pemberton poddał się generałowi Grantowi. W mieście sytuacja była tak dramatyczna, że ostatni pozostający przy życiu obrońcy zjadali psy i koty, a gdy tych zabrakło gotowali zupę na… kleju do tapet. Pemberton chcąc ocalić im życie, zdecydował się złożyć broń, nie czekając na list od stacjonujących w pobliżu oddziałów. Było to 4 lipca 1863 roku. Wspomnienie tej klęski sprawiło, że mieszkańcy miasta przez dziesięciolecia nie obchodzili hucznie Święta Narodowego.

Ostatnią zagadką była znaleziona w fiolce kula karabinowa. Zdaniem pracowników muzeum, miała pomóc kurierowi szybko zatopić przesyłkę w rzece w razie, gdyby wpadł w ręce wrogów.

W opinii historyków, odszyfrowana właśnie wiadomość stanie się bezcenną pamiątką, jednak militarnie nie miała ona znaczenia. Nawet gdyby dotarła do adresata, nie zmieniłaby losów wojny secesyjnej. Mogłaby go tylko wprawić w jeszcze gorszy humor, o ile to w ogóle było możliwe.

Michael Jackson w starożytnym Egipcie

Ile jeszcze sekretów kryją zasoby muzeów na świecie? Tego nikt nie wie. Ostatnia tak elektryzująca Amerykanów wiadomość z muzeum nadeszła rok temu, gdy fani Michaela Jacksona uznali, że jedna ze znajdujących się w chicagowskim muzeum staroegipskich rzeźb to „idealne odwzorowanie” twarzy króla popu. Muzeum w Chicago przez kilka miesięcy przeżywało prawdziwe oblężenie.

Czy to samo stanie się w Muzeum Konfederacji w Richmond pokaże czas. Generał John C. Pemberton po zakończeniu kariery wojskowej prowadził co prawda nudne życie farmera, ale za to był wujem Johna Pembertona – uzależnionego od morfiny weterana wojennego uznawanego za twórcę sekretnej formuły coca coli. Być może pracownicy muzeum nie będą musieli przypominać tego faktu, by zachęcić wycieczki szkolne do odwiedzania placówki i podziwiania odszyfrowanej po dziesięcioleciach wiadomości.

Tłumaczyła Sylwia Skorstad