ABW: kontrola listów Poczty Polskiej - zgodna z prawem

Wkrótce specjalny system na Poczcie Polskiej w całym kraju zeskanuje koperty, a dane o adresatach, nadawcach i analiza grafologiczna trafi na biurka Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Na razie taki system działa w Poznaniu - informował "Dziennik".

Według ekspertów, pomysł jest kontrowersyjny, bo narusza prawa obywatelskie i jest niezgodny z konstytucją. - Dane umieszczone na kopercie są objęte tajemnicą korespondencji, a Poczta Polska jest instytucją zaufania publicznego - mówi sekretarz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Adam Bondar.

"Dziennik" podał, że ABW wpływa na wynik przetargów, a przy wyborze urządzeń sortujących faworyzuje firmę Siemens.

ABW opublikowało oświadczenie na ten temat: "W związku z treścią artykułu autorstwa Leszka Kraskowskiego pt. „Służby śledzą nasze listy”, który ukazał się w dzisiejszym wydaniu „Dziennika”, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oświadcza, iż wszelkie sugestie, jakoby wpływała na wynik przetargu na dostawę maszyn sortujących dla PPUP Poczta Polska i podejmowała działania niekonstytucyjne, są nieuprawnione.

ABW jest ustawowo zobowiązana do ochrony bezpieczeństwa i podstawowych interesów państwa. Wykonując związane z tym zadania korzysta ze specjalnych uprawnień, między innymi do kontroli korespondencji (art. 27 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu). Jest zatem właściwa do określania technicznych warunków brzegowych, które powinny spełniać maszyny sortujące w celu zabezpieczenia obrotu pocztowo-kurierskiego przed przestępczym wykorzystaniem (przestępczość zorganizowana, terroryzm, bioterroryzm).

Uprawnienie takie posiadają także inne służby. Poczta Polska jest zobowiązana do respektowania przedstawianych przez nie wymagań na podstawie art. 41 Ustawy Prawo pocztowe z dnia 12 czerwca 2003 roku oraz Rozporządzenia Ministra Transportu z dnia 30 kwietnia 2007 roku w sprawie wykonywania przez operatorów zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego.

ABW w żaden sposób nie próbowała wpływać na końcowy wynik przetargu. W dniu 11 marca 2008 r. Zastępca Szefa Agencji skierował do Dyrektora PPUP Poczta Polska pismo, w którym podkreślił, iż wskazanie przez Agencję parametrów, jakie powinny spełniać maszyny sortujące, nie może być traktowane jako wskazówka o do wyboru konkretnego kontrahenta. Jest to ostateczne stanowisko ABW w tej sprawie."

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zapowiada przeprowadzenie kontroli na Poczcie Polskiej i zbadanie, czy tworzona jest baza danych, a także kto przetwarza gromadzone w niej informacje. W ocenie GIODO Michała Serzyckiego "ważne będzie także ustalenie wielu szczegółów technicznych, m.in. w jaki sposób skanowane dane docierają do ABW".

ABW - jak napisał GIODO - ma prawo zbierać informacje o obywatelach, ale tylko w określonych sytuacjach przewidzianych przepisami prawa. GIODO zaznaczył, że "upoważnione służby mogą zbierać informacje dotyczące konkretnych osób, gdy toczy się postępowanie przeciwko nim lub postępowanie w sprawie". Zaznaczył, że "zbierania informacji 'na przyszłość' zabrania m.in. art. 51 Konstytucji".

GIODO przypomniał, że ma ograniczone uprawnienia w stosunku do służb specjalnych, do których zalicza się również ABW. Przysługuje mu prawo żądania złożenia pisemnych bądź ustnych wyjaśnień, jednak co do zasady nie może służb tych kontrolować, a więc i wydawać decyzji administracyjnych. Ponadto ABW jest zwolnione z obowiązku rejestracji zbiorów danych osobowych.

Rzecznik Poczty Polskiej Zbigniew Baranowski zapewnił, że firma przestrzega przepisów dotyczących bezpieczeństwa, które obowiązują wszystkich operatorów pocztowych i kurierskich w kraju. Przypomniał, że prawo pocztowe i rozporządzenia nakładają na operatorów pocztowych i kurierskich w Polsce obowiązki związane z obronnością i zapewnieniem bezpieczeństwa państwa i Poczta je spełnia. - Poczta Polska, podlegając tym rozwiązaniom prawnym, stosuje się do nich - powiedział.

Baranowski zaznaczył, że przetarg i jego warunki są jawne, można je znaleźć na stronach internetowych Poczty, a cała procedura podlega zasadom ustawy o zamówieniach publicznych. - Firma dopełniała tych formalności i zarzuty o nieprawidłowości przy przetargu są bezzasadne - dodał.

Rzecznik Poczty zapewnił, że firma przestrzega też przepisów dotyczących ochrony korespondencji i ochrony danych osobowych, a wszelkie działania związane z kontrolą korespondencji lub danych osobowych odbywają się zgodnie z tymi przepisami.

Baranowski nie chciał odpowiedzieć, czy Poczta Polska ma bazę danych ze skanowania przesyłek i czy przechowuje takie dane.

- Poczta chce do 2013 r. wyposażyć w automatyczne systemy sortujące wysokiej klasy 8 wielkich węzłów sortujących pocztę. Zautomatyzowane są już 4 węzły, kolejne czekają na maszyny w ramach obecnego przetargu. To element działań przed liberalizacją rynku pocztowego - poinformował rzecznik.