90 lat polskiego harcerstwa

21 maja 1911 r. we Lwowie, pod zaborem austriackim, powołana została Naczelna Komenda Skautowa, działająca przy Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół". Na czele Komendy stanął dr Kazimierz Wyrzykowski. W jej składzie był też m.in. Andrzej Małkowski, uważany za twórcę polskiego skautingu.

Następnego dnia, 22 maja 1911 r., Naczelny Komendant powołał rozkazem pierwsze drużyny skautowe - dwie męskie i żeńską. Dzień ten uważany jest za datę powstania harcerstwa.

Skauting, który w Polsce przyjął nazwę "harcerstwo", został stworzony na początku XX wieku przez generała armii brytyjskiej Roberta Baden-Powella. Nazwa pochodzi od angielskiego słowa "scout" - zwiadowca. Polska nazwa wzięła się od słowa "harcownik", oznaczającego średniowiecznego rycerza, występującego przed główną bitwą.

Skauting jest systemem wychowawczym opartym na patriotyzmie, religii, służbie innym, doskonaleniu ciała i ducha poprzez zajęcia fizyczne, wychowanie w kontakcie z przyrodą. Podstawy skautingu zostały opisane przez Baden-Powella w wydanej w 1908 r. książce "Scouting for Boys", uważanej za skautową "biblię". W 1910 r. książkę tę przetłumaczył Andrzej Małkowski, członek organizacji niepodległościowej "Sokół". Zapoczątkowało to powstawanie ruchu skautowego na ziemiach polskich, będących wtedy pod zaborami.

Oznakami polskiego harcerstwa są tradycyjna skautowa lilijka oraz krzyż harcerski, opracowany w 1912 r., wzorowany na polskim odznaczeniu wojennym Virtuti Militari. Tradycyjnym zawołaniem harcerzy jest hasło "Czuwaj".

Obecnie w Polsce istnieje kilka organizacji harcerskich, z których najliczniejszą jest, liczący ok. 300 tys. członków, Związek Harcerstwa Polskiego. Inne to m.in. Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego "Zawisza" i Stowarzyszenie Harcerskie. (aso)