4 listopada - kalendarium historyczne

4 listopada 1794 roku oddziały dowodzone przez generała Aleksandra Suworowa, rozbijając resztki polskiej armii, zdobyły prawobrzeżną Warszawę i wymordowały kilkanaście tysięcy osób. Bój o Pragę był ostatnim starciem zbrojnym insurekcji kościuszkowskiej i zarazem ostatnią bitwą Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Prawobrzeżna stolica stanowiła strategiczny punkt obrony miasta przed atakującymi od wschodu wojskami rosyjskimi. Liczyły one około 23 tysięcy żołnierzy, podczas gdy Polacy mogli wystawić jedynie 13 tysięcy ludzi, którymi dowodził generał Józef Zajączek. Zacięta walka o Pragę trwała zaledwie 4 godziny. Zginęło w niej około 9 tysięcy żołnierzy. Po przełamaniu oporu obrońców, Rosjanie dokonali masakry ludności cywilnej. Życie straciło, według różnych szacunków, od 7 do 20 tysięcy cywili, także kobiet i dzieci. Historycy nazwali to wydarzenie "Rzezią Pragi". Akt ten sterroryzował mieszkańców lewobrzeżnej Warszawy i skłonił stolicę do kapitulacji. Wojska powstańcze wycofały się na południe i 5 listopada całe miasto zostało zajęte przez Rosjan.

Upadek i rzeź Pragi nie oznaczały jeszcze klęski powstania, spowodowały jednak załamanie wiary wśród powstańców w dalszy sens walki.

Ówczesny ambasador brytyjski w Warszawie określił mord na cywilach jako ohydne, niepotrzebne barbarzyństwo. Dla uczczenia zwycięstwa caryca Katarzyna II ustanowiła odznaczenie - Krzyż za zdobycie Pragi. Rosyjscy historycy obciążają odpowiedzialnością za rzeź Kozaków.

Dla uczczenia ofiar rzezi został wzniesiony pomnik - krzyż u zbiegu ulicy Jagiellońskiej i Alei Solidarności. Tragedię upamiętniają coroczne uroczystości patriotyczne oraz tablica wmurowana w ścianę kościoła Matki Boskiej Loretańskiej na ulicy Ratuszowej w 200-lecie wydarzeń.

Zakończyła się druga bitwa pod El Alamein - punkt zwrotny w Kampanii Pustynnej w Północnej Afryce w czasie II wojny światowej. Było to pierwsze ważne zwycięstwo brytyjskiej armii nad siłami niemieckimi. Bitwa trwała od 23 października.

Wojska Armii Czerwonej wkroczyły do Budapesztu. Początek drugiej fazy powstania węgierskiego - regularnych walk z oddziałami sowieckimi. Trwały do połowy listopada 1956 roku. Do końca roku dochodziło do mniejszych starć oraz strajków w zakładach pracy na terenie całego kraju.

Podczas islamskiej rewolucji radykalni studenci zajęli zbrojnie ambasadę Stanów Zjednoczonych w Teheranie, zatrzymując 66 zakładników, z czego 13 zwolniono. Spowodowało to zerwanie stosunków dyplomatycznych Stanów Zjednoczonych z Iranem. Pozostałych zakładników uwolniono 20 stycznia 1981 roku.

*Polecamy również:
Rewolucja w Iranie - największa porażka USA na Bliskim Wschodzie *

Ronald Reagan został wybrany na 40. prezydenta Stanów Zjednoczonych.

poprzedni dzień

następny dzień