Zmarła Zofia Radwańska-Paryska
Zofia i Witold Henryk Paryscy
W wieku 100 lat zmarła w Zakopanem Zofia Radwańska-Paryska - taterniczka, botanik, przewodnik tatrzański i ratownik TOPR, współautorka (wraz z nieżyjącym już mężem - Witoldem Henrykiem) "Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej".
Pani Zofia urodziła się w Warszawie. W 1933 r. uzyskała doktoraty z botaniki i geografii na Uniwersytecie Warszawskim. W Tatrach bywała corocznie od 1921 r., uprawiając turystykę, a od 1923 r. również taternictwo i narciarstwo wysokogórskie. W 1938 r. osiadła w Zakopanem na stałe.
W latach 30. była już jedną z czołowych polskich taterniczek i alpinistek. Była pierwszą kobietą w Tatrach, która prowadziła drogi wspinaczkowe oceniane wówczas jako "nadzwyczaj trudne". Towarzyszami jej wypraw byli m.in. Tadeusz Pawłowski, Stanisław i Tadeusz Bernadzikiewiczowie, Wawrzyniec Żuławski, Stanisław Motyka i Stanisław Groński. Z nimi dokonała przejść wielu nowych dróg wspinaczkowych czy pierwszych zimowych przejść tatrzańskich urwisk.
Już w 1937 r. Radwańska-Paryska wspinała się w Alpach. Jako pierwsza Polka weszła Monte Rosa, Matterhorn i Grandes Jorasses.
W 1945 r. Pani Zofia jako pierwsza kobieta została członkiem Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Była przewodnikiem tatrzańskim I klasy.
W latach 1945-51 była kustoszem działu przyrodniczego w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem. Do przejścia na emeryturę w 1971 r. kierowała zorganizowaną przez siebie Tatrzańską Stacją Naukową Zakładu Ochrony Przyrody PAN w Zakopanem.
W 1993 r. gmina tatrzańska nadała Zofii Paryskiej honorowe obywatelstwo. W lutym 2000 roku - wraz z mężem - została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
"Wielka Encyklopedia Tatrzańska" - będąca dziełem życia Zofii i Witolda Henryka Paryskich - to monumentalna monografia Tatr oraz Podtatrza. Na 1,5 tys. stron Paryscy zawarli wiedzę na temat ludzi, historii, geografii, folkloru, nazewnictwa, turystyki oraz przyrody Tatr i Podtatrza. Wydawnictwo to ukazało się w połowie lat 90. i od razu stało się podstawowym źródłem informacji o Tatrach.
Witold Henryk Paryski zmarł w Zakopanem w grudniu 2000 r., w wieku 91 lat.
(mk)
