Warszawa. W poniedziałek 78. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Plan obchodów

W celu upamiętnienia powstania 19 kwietnia w południe w Warszawie zabrzmi syrena alarmowa. Wyemitowany zostanie ciągły sygnał dźwiękowy, który będzie trwał minutę.

Powstanie w getcie warszawskim wybuchło 19 kwietnia 1943 roku. Było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie.

Do obchodów 78. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim przyłączyło się również Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Już po raz dziewiąty organizuje z tej okazji akcję społeczno-edukacyjną Żonkile. Ze względu na pandemię, większość aktywności odbędzie się online.

Do akcji Żonkile mogą dołączyć wszyscy, z każdego miejsca na świecie. Aby to zrobić wystarczy przypiąć wirtualny żonkil, obejrzeć wideo-spacer, wysłuchać debaty czy koncertu. Akcja będzie widoczna także w przestrzeni miejskiej. Uczniowie skorzystają ze specjalnie przygotowanych rocznicowych materiałów edukacyjnych.

- Pandemia ogranicza organizację otwartych, dużych spotkań, ale program tegorocznej akcji Żonkile jest bardzo bogaty. Przed nami koncerty, debaty, wykłady, pokazy filmowe skierowane zarówno do młodszej jak i dorosłej publiczności. I choć będziemy w nich mogli uczestniczyć tylko online, to jestem przekonany, że będzie to czas głębokiej refleksji i wspólnego wspomnienia o jednym z dwóch ważnych warszawskich powstań. Dołączmy do akcji Żonkile. Pokażmy, że łączy nas pamięć – powiedział prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Dlaczego żonkile są symbolem pamięci o powstaniu? Jednym z ocalałych z getta był Marek Edelman, ostatni dowódca ŻOB. 19 kwietnia, w rocznicę powstania, składał bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu.

Ponad 30 teatrów z całej Polski odpowiedziało na apel Gołdy Tencer - dyrektorki Teatru Żydowskiego w Warszawie, o wspólne upamiętnienie rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. 19 kwietnia będą publikowane nagrane przez aktorów interpretacje poezji o Zagładzie, w tym wiersze z tomu "Dzieci getta" Stefanii Ney (Stefanii Grodzieńskiej). Utwory zostaną zamieszczone na profilach FB teatrów biorących udział w projekcie, a Teatr Żydowski będzie emitował zmontowane materiały od 19 kwietnia przez cały tydzień. 

W 78. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim Żydowski Instytut Historyczny w symboliczny sposób uhonoruje grupę Oneg Szabat, która przyczyniła się do ukrycia bezcennego zbioru – tak zwanego Archiwum Ringenbluma. Kolekcja, zawierająca ponad 35 tys. stron dokumentów, na które składają się między innymi akta oficjalnych instytucji, dzienniki, listy oraz zdjęcia, jest wpisana na listę UNESCO "Pamięć Świata" - jako zabytek światowego dziedzictwa. Upamiętnienie Oneg Szabat odbędzie się 19 kwietnia 2021 roku przy ul. Nowolipki 28 - dokładnie w miejscu odnalezienia Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Centralnym elementem upamiętnienia jest kopia strony z pamiętnika Dawida Grabera, która wyłania się z pustki. To na niej młody członek grupy Oneg Szabat zapisał w sierpniu 1942 roku swoje wezwania do świata: "To, czego nie mogliśmy wykrzyczeć przed światem, zakopaliśmy pod ziemią".