W centrum Warszawy stanęła symboliczna cela więzienna. "To nie dzieje się tutaj, ale dzieje się teraz – w Białorusi"

To właśnie dlatego, w 5. rocznicę ogólnokrajowych protestów w Białorusi, na Placu Pięciu Rogów w Warszawie stanęła klatka, a w niej – symboliczny więzień sumienia.  

Po kolejnych szeroko kwestionowanych wyborach prezydenckich w 2020 roku, setki tysięcy osób wyszły na ulice, by domagać się poszanowania ich praw i praworządności. Reżim odpowiedział siłą – protestujący masowo trafiali do aresztów, gdzie poddawani byli torturom i innym formom nieludzkiego traktowania. Po pięciu latach nadal ponad 1100 osób odsiaduje wyroki w koloniach karnych za udział w pokojowych protestach czy z powodu działalności aktywistycznej. Wciąż też zapadają nowe wyroki za manifestacje sprzed pięciu lat. 

– Wierzymy, że działania nasze i wszystkich zaangażowanych osób aktywistycznych pomogą poprawić sytuację osób z Białorusi – tych, którzy zmuszeni byli uciec do Polski i tych, którzy nadal przebywają w kraju – stwierdziła Rostkowska.  

Sobotnia akcja odbyła się pod hasłem "Bądź głosem tych, których nie słychać". Udział w niej wzięli nie tylko przedstawiciele i przedstawicielki Amnesty International, ale również ci, którzy sami przeszli przez piekło białoruskich aresztów i kolonii karnych.  

– Jestem tu dzisiaj, bo sama przeszłam przez areszty w Białorusi. Czuję, że mam obowiązek opowiedzieć historię innych więźniów. Muszę pokazać, że w tym kraju walka o prawa człowieka nadal trwa – opowiadała Hanna Morskaya, wolontariuszka Centrum Ochrony Praw Człowieka "Wiosna", zdelegalizowanej przez reżim, białoruskiej organizacji prawnoczłowieczej. 

W trakcie akcji członkowie i członkinie Amnesty International zbierali podpisy pod petycjami na rzecz uwolnienia białoruskich więźniów sumienia – w tym Marfy Rabkowej, koordynatorki wolontariatu w "Wiośnie", skazanej na niemal 15 lat pozbawienia wolności.  

Reżim Aleksandra Łukaszenki ściga swoich obywateli i obywatelki nie tylko wewnątrz, ale również poza granicami Białorusi. Chcąc zmusić ich do powrotu, władze wprowadziły dekret 278, który uniemożliwia odnowienie bądź przedłużenie białoruskiego paszportu w placówkach dyplomatycznych.  

– W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się dzieci Białorusinów i Białorusinek, posiadające obywatelstwo białoruskie, ale urodzone już w Polsce. Prawo Łukaszenki de facto sprawia, że stają się bezpaństwowcami – komentował w trakcie wydarzenia Alexander Stachurski, autor analizy prawnej Amnesty International, podejmującej temat dekretu 278. 

Powrót do kraju po nowe paszporty dla wielu osób może skończyć się aresztowaniem i nieuczciwym procesem.  

W akcji zorganizowanej 9 sierpnia wzięły udział dziesiątki osób, które postanowiły dowiedzieć się więcej o prześladowaniach społeczeństwa obywatelskiego w Białorusi. Wiele z nich podpisało petycję, by wspólnie z Amnesty International wywrzeć nacisk na polskich decydentów i doprowadzić do uwolnienia więźniów sumienia. 

Amnesty International to globalna organizacja pozarządowa założona w 1960 roku, zrzeszająca na całym świecie ponad 13 milionów ludzi. Organizacja jest niezależna finansowo i politycznie i zajmuje się obroną praw człowieka poprzez pokojowe działania. Bada i dokumentuje przypadki łamania praw człowieka, ujawnia zbrodnie wojenne, przygotowuje analizy prawne i prowadzi rzecznictwo na rzecz ochrony praw człowieka, nagłaśnia naruszenia.  

Stanowi ruch społeczny zrzeszający ludzi angażujących się w pokojowe działania na rzecz praw człowieka: od działań prawnych, przez pokojowe demonstracje, po działania eksperckie. W Polsce organizacja działa w formie stowarzyszenia i liczy ok. 12 tysięcy członków i członkiń. W 1977 roku Amnesty International otrzymało Pokojową Nagrodę Nobla za "wkład w umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości, a tym samym pokoju na całym świecie".