Sejm przyjął reformę procedury karnej

Za nowelizacją głosowało 265 posłów, przeciw było 153, zaś 26 wstrzymało się od głosu. Zmianami zajmie się teraz senat.

- Dobrze sobie zdajemy sprawę, że obecny system nie sprawdza się. Mamy problemy z długością postępowań i skutecznością całego wymiaru sprawiedliwości. Wprowadzamy system zmieniający cały tryb postępowania - powiedział minister sprawiedliwości Marek Biernacki.

Przeciwko zmianom były kluby PiS i Solidarnej Polski. - To jest ustawa, która będzie promowała bogatych przestępców, a więc grupy przestępcze - mówił Andrzej Duda (PiS).

Nowelizacja kodeksu postępowania karnego oraz kilku innych ustaw obejmuje łącznie blisko 300 nowych przepisów. Jest ona efektem blisko dwuletnich prac komisji prawa karnego przy resorcie sprawiedliwości. Zmianie ma ulec filozofia prowadzenia procesu. Ma dojść do ograniczenia inicjatywy dowodowej sądu, co jednocześnie powiązane zostanie z rozszerzeniem roli stron - sędzia stałby się arbitrem rozsądzającym spór między oskarżycielem a obroną, co w języku prawniczym nosi nazwę kontradyktoryjności.

Zmniejszeniu miałaby ulec liczba rozpraw. Zmieni się także rola prokuratora, który w znacznie większym stopniu stanie się oskarżycielem przed sądem. Więcej czynności śledczych miałaby wykonywać np. policja.

Wcześniej posłowie przyjęli sześć poprawek zaproponowanych w drugim czytaniu przez PO.

Najważniejsza z poprawek dotyczy kwestii inicjatywy dowodowej sądu. Według projektu "w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych, przypadkach" sąd będzie mógł dopuścić i przeprowadzić dowód z urzędu. W poprawce doprecyzowano, że w apelacji nie będzie można podnosić zarzutu przeprowadzenia przez sąd I instancji dowodu z urzędu, pomimo braku wniosku strony procesu.

Pozostałe z przyjętych poprawek dotyczyły m.in. kwestii dostosowania przepisów do dyrektyw europejskich i terminów przedawnień w okresach przejściowych po wejściu w życie ustawy.

Poparcia nie uzyskały natomiast m.in. poprawki PiS i SP przywracające obecną granicę, od której kradzież, przywłaszczenie, czy zniszczenie rzeczy, nie jest już wykroczeniem, a staje się przestępstwem. Obecnie jest to 250 zł. W nowelizacji zapisano natomiast, by była to jedna czwarta minimalnego wynagrodzenia (400 zł, a w 2014 r. 420 zł).

Posłowie odrzucili także poprawkę wydłużającą termin wejścia w życie przepisów o dwa lata, co - według Solidarnej Polski - miałoby pozwolić na lepsze przygotowanie do reformy sądów, prokuratury i policji. Według zapisów nowelizacji zmiany mają wejść w życie od początku 2015 r.

Projekt zmian w procedurze karnej - jak wskazuje resort sprawiedliwości - stanowi tylko pierwszy etap planowanej reformy i należy go rozpatrywać w kontekście innych przygotowywanych zmian. W początkach września Komitet Stały Rady Ministrów ma przyjąć projekt nowego Prawa o prokuraturze, który w październiku ma trafić do Sejmu. Kolejnym etapem ma być nowelizacja kodeksu karnego dotycząca kwestii wykonywania kar i zwiększająca rolę grzywien oraz ograniczenia wolności. Ostatnią częścią reformy, według planów resortu, będą regulacje dotyczące ochrony świadków.