Rex Tillerson zwolniony. Gorzej być nie może?

Trudno było wymyślić gorszy czas, aby zwolnić swojego sekretarza stanu. Niedługo po tym, jak z wielkimi fanfarami oznajmiono historyczne plany spotkania Trumpa z Kim Dzong Unem. Dzień po tym, jak Tillerson głośno - wbrew stanowisku Białego Domu - poparł brytyjską premier w oskarżeniu Rosji o atak chemiczny na Siergieja Skripala. Dla prezydenta, który walczy z oskarżeniami o bycie rosyjską marionetką i zarzutami o totalnym chaosie panującycm w administracji, zwolnienie Reksa Tillersona - dokonane nagle i bez wiedzy samego zwalnianego, poprzez tweeta prezydenta - zakrawa na polityczny idiotyzm.

Mimo to, po Tillersonie nikt nie będzie w Waszyngtonie płakał. Według niemal powszechnej opinii Rex Tillerson nie był dobrym sekretarzem stanu. Według niektórych, mógł być nawet najgorszym szefem w historii dyplomacji USA. Przychodził do resortu niemal wbrew sobie (był prezesem naftowego giganta Exxon Mobil), znając się jedynie na biznesie naftowym i całkowicie zdezorganizował pracę amerykańskiej dyplomacji. Przez pierwsze miesiące prezydentury Trumpa, partnerzy Ameryki - w tym Polska - chcąc porozmawiać z Waszyngtonem, często nie mieli do kogo zadzwonić. Departament Stanu został mocno przetrzebiony, zdemoralizowany i wyczyszczony.

Tillerson był jednym z bardziej niezależnych wobec Trumpa postaci w administracji (nazywał go publicznie "debilem"), ale przez to był izolowany, a jego pozycja publicznie podważana. Były nafciarz uważany był też za jednego z gołębi, powstrzymującego najbardziej wojownicze instynkty Trumpa, szczególnie jeśli chodzi o jego plany wobec Korei Północnej. Krążyła plotka, że wraz z innymi "dorosłymi" w administracji - szefem Pentagonu Jamesem Mattisem i sekretarzem skarbu Stevem Mnuchinem - stworzył "pakt samobójców": jeśli jeden z nich zostanie zwolniony, inni też zrezygnują.

Mimo to, jego resort operował w pewnej części jako osobne państwo. Mówiło się, że Tillerson mówił w swoim imieniu, ale nie Trumpa. W pewnych mniej znaczących sytuacjach, jak w przypadku ostatnich scysji z Polską, miał niemal wolną rękę. Dlatego kiedy prezydent Duda nie odebrał jego telefonu, konsekwencje okazały się znaczące.

Czy to oznacza, że jego dymisja to dla rządzących w Warszawie dobra wiadomość? Niekoniecznie. Jego następca, były Kongresman i szef CIA Mike Pompeo, ma w Waszyngtonie opinię "plasteliny". Jako szef CIA był ponoć lubiany przez podwładnych, bo znał swoje miejsce w szeregu: wiedział, że ma niewielką wiedzę, więc pozwalał iść im zgodnie z tym, czego chcieli. Nie żeby nie miał własnych poglądów. Jest uważany za jednego z największych jastrzębi, głównie wobec Iranu (co oznacza też silną proizraelskość) oraz Korei Północnej, ale także wobec Rosji.

Dlatego z perspektywy Polski w ostatecznym rozrachunku wszystko może rozbić się o to, na ile resortem dyplomacji będzie interesować się sam prezydent. Jeżeli z jakiegoś powodu Trump znajdzie w sobie chęć zajmowania się dyplomacją, może to wyjść na naszą korzyść, choćby ze względu na podobieństwa w sposobie postrzegania świata między nim a rządzącymi w Warszawie. Jeśli tak jak w CIA kontrolę przejmą zawodowi dyplomaci, wychowani w etosie poszanowania zachodnich wartości, Polsce może nie być tak łatwo. Choć w gruncie rzeczy dopóki nie zażegna się kryzysu z Izraelem - znaczącym dla USA, a szczególnie dla tej administracji nieporównanie więcej niż nasz kraj, nic nam nie pomoże.