Ombudsmani: instytucja rzecznika praw obywatelskich potrzebna bardziej niż kiedykolwiek

Przedstawiciele Międzynarodowego Instytutu Ombudsmana (IOI) - jak mówił Bodnar - skontrolują warunki pracy i możliwości wykonywania obowiązków w Polsce przez RPO. Z dwudniowej wizyty IOI powstanie raport.

- Na tym panelu mamy reprezentantów IOI, którzy przybyli z misją zmonitorowania w Polsce sytuacji Rzecznika Praw Obywatelskich, którzy postarają się odpowiedzieć na pytanie "Dlaczego Polska potrzebuje RPO? Jaka jest pozycja RPO w konstytucyjnej strukturze prawnej oraz kiedy rzecznik może mieć problem z wypełnianiem swoich obowiązków?" - mówił Adam Bodnar inaugurując debatę ombudsmanów.

Debata "Dlaczego potrzebujemy Rzeczników Praw Obywatelskich we współczesnej Europie?" została zorganizowana w Warszawie przez Instytut Spraw Publicznych, Ambasadę Austrii w Warszawie i Rzecznika Praw Obywatelskich.

- Myślę, że instytucja rzecznika praw obywatelskich jest teraz bardziej potrzebna niż kiedykolwiek wcześniej, zarówno na poziomie lokalnym, jak i europejskim - stwierdził szef regionu europejskiego IOI, RPO Katalonii, Rafael Ribo I Masso, zaznaczając, że rzecznicy obecnie mają coraz więcej wyzwań zw. z łamaniem praw obywatelskich na świecie. Dodał jednocześnie, że bardzo istotna dla funkcjonowania RPO we wszystkich państwach jest niezależność rzecznika, którą gwarantuje jego zdaniem m.in. odpowiednie finansowanie pozwalające na utrzymanie personelu.

Ombudsmani podkreślali również, że ich głównym zadaniem jest przyczynianie się do ochrony praw obywatelskich i praw człowieka. - Widzę swoją rolę jako kogoś, kto może rozwiązywać problemy innych i może robić to szybko - stwierdziła członek zarządu dyrektorów IOI, RPO Estonii Uelle Madise.

Jednym z kluczowych warunków funkcjonowania RPO w danym kraju jest - zdaniem ombudsmanów - świadomość społeczeństwa dot. działania RPO. - Społeczeństwo musi wiedzieć, że RPO działa w jego imieniu - mówił drugi wiceprzewodniczący IOI, RPO Irlandii Peter Tyndall, podkreślając, że sam rzecznik musi działać wspólnie ze społeczeństwem obywatelskim i angażować się w jego działania dot. ochrony praw obywatelskich.

Sekretarz generalny IOI, jeden z RPO Austrii Guenther Kraeuter zaznaczył z kolei, że celem Międzynarodowego Instytutu Ombudsmana jest "wspieranie i ochrona urzędu ombudsmana, który staje dzisiaj pod dużą presją". Jednocześnie Kraeuter skrytykował obniżenie budżetu polskiego RPO na 2016 r. przez obecne władze. - To jest absolutnie niedopuszczalne dla rzeczników i to jest atak na instytucję RPO - mówił.

W trakcie wtorkowej debaty przedstawiciele IOI podkreślali, że przybyli do Warszawy, żeby dać wyraz wsparcia Adamowi Bodnarowi oraz aby zbadać warunki funkcjonowania RPO w Polsce. Peter Tyndall poinformował, że we wtorek ombudsmani rozmawiali m.in. z pełnomocnikiem rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i równego traktowania Wojciechem Kaczmarczykiem oraz z przedstawicielami Senatu. - Pełnomocnik rządu zapewniał nas, że wszystko jest w porządku, że nie ma się czego obawiać, a obniżki budżetu dotknęły wszystkich - powiedział Tyndall.

Z dwudniowej wizyty IOI powstanie, jak poinformował Tyndall, raport, w którym ombudsmani podsumują wszystkie swoje uwagi dot. funkcjonowania RPO w Polsce.

Przedstawiciele IOI przekazywali również rady Bodnarowi, co do sprawowania w następnych miesiącach swojej funkcji. - Proszę polegać na ludziach, swoich współpracownikach, wszystkich działających na rzecz praw człowieka - mówił Rafael Ribo I Masso. Kraeuter dodał natomiast, że "najmocniejsze wsparcie, jakie IOI może udzielić RPO, jest właśnie na miejscu, w jego kraju". - Tak jak to robimy teraz - mówił.

Na środę przewidziana jest wspólna konferencja wszystkich przybyłych ombudsmanów.

Międzynarodowy Instytut Ombudsmana (International Ombudsman Institute - IOI) został założony w 1978 r. jako stowarzyszenie wspierające rozwój instytucji rzecznika praw człowieka na świecie. Organizacja zrzesza 176 członków - głównie ombudsmanów lub instytucji zajmujących się ochroną praw człowieka i obywatela, w tym polskiego RPO. Funkcję przewodniczącego zarządu europejskiego sprawuje Rafael Ribo I Masso, który został wybrany na to stanowisko w styczniu 2016 r. Poprzednio przewodniczącą była prof. Irena Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich VI kadencji (od 2010 roku była ona członkinią zarządu europejskiego i światowego IOI, a w styczniu 2015 r. została wybrana na przewodniczącą zarządu europejskiego).