Adam Bodnar: Jesteśmy to kobietom winni. Piękny przykład Kacpra Kuszewskiego

Zbliża się coroczna akcja "Biała Wstążka". Jedna z najbardziej ujmujących i spektakularnych form demonstrowania solidarności mężczyzn z kobietami. W tym roku będzie miała ona szczególne znaczenie, bo minione miesiące były dla kobiet czasem trudnym, wymagający odwagi, momentami wręcz bohaterstwa, w walce o równe prawa.

Pomysł akcji narodził się w 1991 roku w Kanadzie, dzisiaj stała się ona popularna już w ponad 55 krajach na całym świecie. Mężczyźni zakładają białą wstążkę jako symbol osobistej deklaracji, że nigdy nie będą sprawcą przemocy wobec kobiet oraz że będą reagować widząc taką przemoc.

Skalę zjawiska najlepiej obrazują statystyki, chociażby liczba – 73 531 -wypełnionych w 2016 r. "Niebieskich Kart". Wynika z nich, że ofiarami przemocy w rodzinie było aż 91 789 osób, w tym 66 930 kobiet, 10 636 mężczyzn i 14 223 dzieci. Jeśli chodzi o sprawców, to niestety zdecydowanie największą grupę w poszczególnych latach stanowią mężczyźni – ponad 90 proc.

Co gorsza, te statystyki to tylko niewielka część prawdy. W rzeczywistości nasz system wykrywania, kwalifikacji i rejestrowania różnych form przemocy wobec kobiet jest bardzo nieszczelny, żeby nie powiedzieć szczątkowy. Chodzi zarówno o wciąż nieprecyzyjne prawo, problemy z sądzeniem sprawców czy zapewnieniem bezpieczeństwa ofiarom, ale także o utrzymujący się klimat "wyrozumiałości" dla wielu seksistowskich zachowań i postaw.

Zobacz także: Oto trzy największe problemy kobiet w Polsce

Warto pamiętać, że przemoc niejedno ma imię. To nie tylko gwałty, pobicia czy molestowanie. To także przemoc ekonomiczna, psychiczna, mobing, wykorzystywanie zależności służbowych. Wszędzie tam kobiety doznają jakiejś krzywdy, a sprawcami są w większości mężczyźni. Podkreślam – w większości, ponieważ w żadnym razie nie wolno nie dostrzegać czy wykluczać z grona ofiar również przedstawicieli "płci silniejszej".

Na szczęście kobiety potrafią coraz skuteczniej się bronić. Pokazały to choćby ostatnio w naszym kraju, organizując Czarny Protest czy nagłaśniając w światowych mediach falę oskarżeń o molestowanie i gwałty w środowisku filmowym i politycznym. Ich akcja w mediach społecznościowych – hasztag #MeToo (po polsku #jateż) – cieszy się naprawdę wielkim zainteresowaniem. Wreszcie, zarówno na świecie, jak i w Polsce, sprawy tego typu nadużyć podnoszą coraz częściej kobiety zatrudnione w służbach mundurowych, wykazując się odwagą i determinacją.

Dwoimy się i troimy w Biurze RPO, aby reagować i wyjaśniać każdy przypadek przemocy, o którym nam wiadomo, jak również postulować różne zmiany w systemie prawnym czy pomocowym. I będziemy to robić z jeszcze większą intensywnością, bo przeciwdziałanie przemocy oraz walka o równe traktowanie mężczyzn i kobiet należy do naszych priorytetów.

Jednak skala zjawiska wymaga, aby zaangażowało się w to więcej instytucji i sił społecznych. Także z poziomu państwa. Niestety, tutaj fatalnym sygnałem było odmówienie dotacji rządowej dla Fundacji Centrum Praw Kobiet, która na co dzień pomaga tysiącom ofiar przemocy. Z kolei 5 października policja pojawiła się i zajęła dokumenty w siedzibie tej organizacji oraz Stowarzyszenia "BABA": w Warszawie, Łodzi, Zielonej Górze i w Gdańsku. Czy ta skoordynowana akcja – dzień po Czarnym Proteście - była na pokaz?

Oto aktor Kacper Kuszewski (na zdj.), który po wielomiesięcznych wysiłkach zwyciężył w muzycznym programie Polsatu "Twoja twarz brzmi znajomo" i otrzymał czek na 100 tysięcy złotych, przekazał całą nagrodę właśnie na rzecz Centrum Praw Kobiet. Brawo, panie Kacprze, dziękujemy!

Inny przykład – w USA zapowiedziano, że wszyscy kongresmeni, ich doradcy i cały personel zostaną obowiązkowo przeszkoleni, jak zapobiegać przypadkom molestowania seksualnego. A grupa ustawodawczyń z obu partii i obu izb amerykańskiego parlamentu przedstawiła ponadpartyjny projekt ustawy w tej sprawie. Czy doczekamy się podobnych działań w naszym kraju?

Znany feminista, zmarły przed kilkoma miesiącami prof. Wiktor Osiatyński, proponował mężczyznom, aby rachunek sumienia zaczynali zawsze od siebie – od uświadamia sobie, czy ich "sposób traktowania żon, koleżanek z pracy, przyjaciółek, jest w porządku". Jak zawsze, trafiał w sedno. Cokolwiek bowiem nie zrobimy w sferze zewnętrznej, to będzie za mało, jeżeli nie dokonamy rewizji w naszych umysłach, w naszej mentalności i obyczajach. Jeżeli nie zrozumiemy, że kobiety mają te same prawa co my, i to także od nas zależy, mogą z nich w pełni korzystać.

25 listopada rozpoczyna się międzynarodowa kampania "16 Dni przeciw Przemocy wobec Kobiet". Towarzyszyć jej będzie wiele wydarzeń i symbolicznych gestów. Jednym z nich jest akcja solidarnościowa mężczyzn nazwana właśnie "Białą Wstążką".

Apeluję, abyśmy - choćby tylko w tych 16 dniach - wszyscy przypinali białe wstążki. Pokażmy kobietom, ale i całemu społeczeństwu, że jesteśmy razem. Że przemoc jest dla nas złem, które niesie tylko cierpienie i niszczy człowieczeństwo.

Nośmy, proszę, ten symboliczny znak. Jesteśmy to kobietom winni.

Adam Bodnar dla WP Opinie