Wydarzenia 2009 - Polska
Przedstawiamy przegląd najważniejszych krajowych wydarzeń roku 2009
Wydarzenia roku w Polsce - zobacz, czy to pamiętasz
Styczeń
Skazany na dożywocie za porwanie i zabójstwo Krzysztofa Olewnika Robert Pazik popełnił samobójstwo w celi aresztu w Płocku. To już trzecia ofiara wśród sprawców porwania Olewnika. - Śmierć Pazika nie jest przypadkiem - stwierdziła Danuta Olewnik-Cieplińska, siostra Krzysztofa.
Powieszonego Pazika znaleziono w poniedziałek przed godziną 5.00. Skazany przebywał w pojedynczej celi, nie było go widać w kamerze monitoringu. Mężczyznę znalazł strażnik, lekarz potwierdził zgon więźnia - poinformowała rzecznik Centralnego Zarządu Służby Więziennej Luiza Sałapa.
Początek procesu - Tysiąc kontra Gość Niedzielny
Marzec
Przed katowickim sądem okręgowym rozpoczął się proces z powództwa Alicji Tysiąc przeciwko redaktorowi naczelnemu "Gościa Niedzielnego" ks. Markowi Gancarczykowi za naruszenie dóbr osobistych.
W odpowiedzi na zarzuty redaktor naczelny "Gościa Niedzielnego" odpowiadał, że Obowiązkiem katolickiego tygodnika jest zabieranie głosu w obronie życia i że autorzy jego gazety świadomie nazywają aborcję zabójstwem.
23 września katowicki sąd wydał wyrok, w którym nakazał redakcji Gościa Niedzielnego przeproszenie Alicji Tysiąc oraz wypłacenie jej 30 tys. zł odszkodowania. Redakcja "Gościa Niedzielnego" złożyła odwołanie - sprawa jest w toku.
Prof. Zbigniew Religa nie żyje
Marzec
Zmarł b. minister zdrowia i wybitny polski kardiochirurg prof. Zbigniew Religa. Profesor chorował na raka płuc. Miał 71 lat. W 1986 r. przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca. W ostatnich latach był posłem klubu PiS i jednym z najbardziej znanych krajowych polityków. Był kawalerem Orderu Orła Białego.
Prof. Religa pełnił funkcję ministra zdrowia w rządzie PiS (31.10. 2005 r. - 7.09.2007 r.), wcześniej był senatorem. Startował także w wyborach prezydenckich w 2005 r. W grudniu 2008 skończył 70 lat.
W ostatnich latach życia prof. Religa poważnie chorował. W maju 2007 przeszedł operację, która zakończyła się wycięciem komórek nowotworowych z płuca. W czerwcu tego samego roku został wypisany ze szpitala, tydzień później po wykonaniu badań stwierdzono, że cierpi na nowotwór złośliwy płuc. W tym samym miesiącu wrócił do pracy w resorcie zdrowia.
W lutym 2008 r. po nawrocie choroby został poddany operacji usunięcia nadnercza i chemioterapii. Pomimo choroby Religa - jako poseł PiS - niemal do końca uczestniczył w pracach Sejmu, nie unikał także wystąpień w mediach.
Pożar w Kamieniu Pomorskim
Maj
Do pożaru w Kamieniu Pomorskim doszło w nocy z 12 na 13 kwietnia. Zginęły w nim 23 osoby. Uratowało się 54 pozostałych mieszkańców budynku socjalnego. Pożar gasiło 129 strażaków. Akcja trwała ponad 20 godzin.
Z przekazanej prokuraturze opinii wynika, że do zwarcia w instalacji elektrycznej mogło dojść kilkanaście minut po północy. Już kilka minut po zauważeniu ognia przez mieszkańców budynku stężenie dwutlenku węgla osiągnęło wartość zagrażająca życiu ludzi.
Według biegłych na szybkość rozprzestrzeniania się ognia i skalę pożaru wpływ miało zastosowanie w konstrukcji budynku łatwopalnych materiałów. Nie było jednak zagrożenia wybuchem gazu ziemnego doprowadzonego do pomieszczeń na parterze budynku ani zagrożenia przeniesienia się pożaru na inne obiekty.
Jerzy Buzek przewodniczącym europarlamentu
Lipiec
Były premier, zdobywca rekordowego poparcia w czerwcowych wyborach do Parlamentu Europejskiego, jeden z najpopularniejszych polskich europosłów, profesor Jerzy Buzek został przewodniczącym Parlamentu Europejskiego. Gratulując Buzkowi szef Komisji Europejskiej Jose Barroso powiedział, że jest to sukces zjednoczonej Europy. "Prymus klasy Europa" - tak francuski dziennik "Liberation" określił Polaka, który dziś jest na ustach wszystkich.
Buzek jest pierwszym szefem europarlamentu z krajów nowej Unii. Będzie kierował PE przez dwa i pół roku. W głosowaniu, na odbywającej się inauguracyjnej sesji PE, Buzek uzyskał poparcie aż 555 z 713 głosujących eurodeputowanych.
Tuż po wyborze Buzek powiedział, że to dla niego "wielkie wyzwanie i zaszczyt". - Zrobię wszytko co w mojej mocy, by nie zawieść waszego zaufania - zwrócił się do eurodeputowanych. Zapowiedział, że jego priorytetem będą prawa człowieka.
Kupcy łamią prawo - miasto przeprowadza eksmisję
Lipiec
Konflikt między warszawskimi kupcami z Kupieckich Domów Towarowych i przedstawicielami stolicy osiągnął apogeum. Komornik ma przejąć stoiska w hali na pl. Defilad, ale ich właściciele zapowiadają, że dobrowolnie ich nie oddadzą. Hala musi zniknąć, bo tam, gdzie stoi, najpierw powstanie łącznik między liniami metra, a następnie Muzeum Sztuki Nowoczesnej - argumentują urzędnicy warszawskiego ratusza. Natomiast przedstawiciele spółki KDT twierdzą, że 2 tys. osób straci pracę, a do miejskiej kasy przestanie wpływać 6 mln zł rocznie z tytułu podatków.
Świńska grypa w Polsce
Sierpień
Od 28 kwietnia do 4 sierpnia odnotowano w Polsce 100 potwierdzonych przypadków zakażenia wirusem A/H1N1 - poinformował główny inspektor sanitarny Andrzej Wojtyła. W Rządowym Centrum Bezpieczeństwa odbyło się kolejne spotkanie grupy ekspertów, poświęcone zagrożeniu epidemią tej grypy.
Andrzej Wojtyła przypomniał, że skorygowano procedury dotyczące działań w takich przypadkach. Jak wskazał, pacjenci z lekkim przebiegiem choroby powinni zgłaszać się do lekarzy rodzinnych, a nie do szpitali zakaźnych. Podkreślił, że zdiagnozowane w Polsce przypadki grypy miały dotychczas głównie taki właśnie łagodny, przebieg.
Angela Merkel i Władimir Putin na Westerplatte
Wrzesień
O godz. 4.45 przy Pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte rozpoczęły się krajowe uroczystości upamiętniające 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej z udziałem prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska.
Uroczystości rozpoczęło kronika filmowa przypominająca początek II wojny światowej. Przypomniano m.in. w nim fragmenty przemówienia ministra spraw zagranicznych Józefa Becka. "To tu, na Westerplatte miało paść jedno z pierwszych uderzeń niemieckich" - odczytał spiker.
Popołudniowe uroczystości na Westerplatte otworzą prezydent Lech Kaczyński razem z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Jerzym Buzkiem. Po Lechu Kaczyńskim głos zabiorą Donald Tusk, Władimir Putin, Angela Merkel, premier Ukrainy Julia Tymoszenko, premier Francji Francois Fillon i Fredrik Reinfeldt - szef rządu Szwecji (przewodniczącej w tym półroczu UE).
Tragedia w kopalni "Wujek-Śląsk"
Wrzesień
Do wybuchu i zapalenia metanu w kopalni doszło 18 września 1050 metrów pod ziemią. Na miejscu zginęło 12 górników, kolejnych siedmiu zmarło w następnych dniach w szpitalach.
Wypadek miał miejsce ok. godz. 10.11 w ścianie V w pokładzie 409 kopalni "Wujek-Śląsk", należącej do Katowickiego Holdingu Węglowego.
Sterylizacja Wioletty Woźnej
Wrzesień
Śledczy badali okoliczności, w których dokonano zabiegu ubezpłodnienia Wioletty Woźnej. W trakcie przesłuchań kobieta twierdziła, że nie miała pojęcia o tym, że taki zabieg zostanie wykonany. Była przekonana, że nie podpisywała żadnych dokumentów dotyczących sterylizacji. Dyrekcja szpitala przekonywała, że kobieta przed porodem podpisała wszelkie wymagane zgody.
Sąd Rejonowy w Szamotułach zdecydował, że dziecko odebrane rodzinie z Błot Wielkich może wrócić do rodziców. Róża będzie przebywała u biologicznych rodziców do czasu rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej ograniczenia praw rodzicielskich Wioletty Woźnej i Władysława Szwaka nad czworgiem ich dzieci.
W lipcu sąd zdecydował o odebraniu kobiecie po porodzie jej córki Róży i przekazaniu dziecka rodzinie zastępczej.
Farfał zwolniony ze stanowiska prezesa TVP
Wrzesień
Zwolnienie dyscyplinarne dotychczasowego p.o. prezesa Piotra Farfała i złożenie w prokuraturze doniesienia przeciwko niemu oraz cofnięcie wszelkich pełnomocnictw głównemu prawnikowi TVP mec. Stanisławowi Rymarowi - to pierwsze decyzje nowego zarządu TVP.
Zarząd zaapelował do wszystkich kontrahentów TVP, aby pamiętali, że Piotr Farfał nie ma już pełnomocnictw do zawierania umów w imieniu spółki.
Posiedzenie nowego zarządu TVP odbyło się w siedzibie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, ponieważ przed południem zarząd ten nie został wpuszczony do budynku telewizji. Swojego odwołania nie uznaje bowiem Farfał.
Jak uzasadnił nowy p.o. prezesa TVP Bogusław Szwedo, zwolnienie i doniesienie do prokuratury na Farfała dotyczy m.in. faktu niewpuszczenia nowego zarządu do siedziby spółki.
Cimoszewicz przegrywa wybory w RE
Wrzesień
Były premier Włodzimierz Cimoszewicz przegrał wybory na sekretarza generalnego Rady Europy stosunkiem głosów 165 do 80. Cimoszewicz walczył o to stanowisko z byłym szefem norweskiego rządu Thorbjoernem Jaglandem. W kuluarach w Strasburgu mówiło się wcześniej, że szanse obu kandydatów są wyrównane. - To kolejna klęska polskiej dyplomacji. Włodzimierz Cimoszewicz poszedł w ślady Radosława Sikorskiego, który też nie został szefem NATO - komentuje dla Wirtualnej Polski europarlamentarzystka SLD Joanna Senyszyn.
Premier uważa, że dotarcie Włodzimierza Cimoszewicza do finału wyborów na sekretarza generalnego Rady Europy jest sukcesem Polski. Donald Tusk powiedział, że niezależnie od wyniku dzisiejszego głosowania starania polskiego kandydata o to stanowisko wzmocniły prestiż naszego kraju.
Premier zwrócił uwagę, że w kampanię Włodzimierza Cimoszewicza, związanego z lewicą zaangażowała się koalicja PO-PSL, która reprezentuje inny obóz polityczny. Zdaniem Tuska, Cimoszewicz nadal pozostaje ważnym atutem Polski na arenie międzynarodowej i może się ubiegać o inne ważne stanowiska.
Afera korupcyjna w ZUS-ie
Wrzesień
Szczeciński sąd aresztował na trzy miesiące czterech podejrzanych w sprawie korupcji w ZUS: byłego prezesa Zakładu Sylwestra R., dyrektora oddziału ZUS w Szczecinie Tadeusza D., kierownika referatu ds. inwestycji w szczecińskim oddziale ZUS Leszka Sz., biznesmena Henryka M. Sąd nie zastosował aresztu wobec piątego podejrzanego, zastępcy dyrektora szczecińskiego oddziału ZUS Jana A., który jako jedyny przyznał się do winy.
Podejrzani o korupcję b. prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Sylwester R. i b. dyrektor szczecińskiego oddziału ZUS Tadeusz D. zostaną w areszcie - postanowił szczeciński sąd.
Na wolność mogą wyjść natomiast dwaj inni podejrzani: Leszek Sz., kierownik referatu remontów, inwestycji i zamówień publicznych w szczecińskim ZUS oraz biznesmen Henryk M. Jak powiedziała rzecznik sądu w Szczecinie sędzia Elżbieta Zywar, warunkiem opuszczenia przez nich aresztu jest wpłacenie do 20 października poręczeń majątkowych. Leszek Sz. ma wpłacić 20 tys. zł, a Henryk M. 100 tys. zł.
Kongres Kultury Polskiej
Wrzesień
Dobrze przygotowane sesje, ale tematy paneli przypadkowe, letnia atmosfera dyskusji, brak możliwości uchwalenia konkretnych rozwiązań - takie m.in. krytyczne uwagi pod adresem Kongresu Kultury Polskiej w Krakowie formułowali w rozmowie jego uczestnicy - wśród nich twórcy teatru i filmu.
Tusk rządzi już dwa lata
Październik
Minął drugi rok rządów premiera Donalda Tuska. Według polityków PiS, rząd Donalda Tuska nie spełnił praktycznie żadnej ze swoich obietnic. Krytykują zwłaszcza pracę ministrów skarbu, zdrowia i finansów. W ich opinii, dwa lata sprawowania władzy przez obecną ekipę rządową to "zmarnowany czas".
- To ekipa, która przez dwa lata wyrządziła Polsce więcej szkód niż jakakolwiek inna ekipa po 1989 roku. Są to dwa lata zmarnowane - tak ocenił dotychczasowe działania rządu szef Komitetu Wykonawczego PiS Joachim Brudziński.
Ekipa rządząca jest zadowolona ze swoich osiągnięć. Skuteczna walka z kryzysem gospodarczym, wzmocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej, efektywne wykorzystanie funduszy unijnych, budowa dróg ekspresowych i autostrad, "Orliki", uzawodowienie armii, wyjście polskich żołnierzy z Iraku oraz rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego - to według polityków Platformy najważniejsze sukcesy rządu Donalda Tuska.
Październikowy atak zimy
Październik
Setki tysięcy gospodarstw domowych bez prądu, zagrożenie powodzią na niektórych terenach nadmorskich, wielogodzinne opóźnienia pociągów i bardzo trudna sytuacja na drogach - to efekt obfitych opadów śniegu w całym kraju.
W związku z załamaniem pogody, strażacy w całym kraju interweniowali ponad 4,5 tys. razy, usuwając z dróg i ulic połamane konary drzew, wypompowując wodę z piwnic, umacniając wały powodziowe.
Afera hazardowa
Październik
"Rzeczpospolita" ujawnia kulisy afery, o której Centralne Biuro Antykorupcyjne poinformowało prezydenta, premiera, władze Sejmu i Senatu. Dziennik ustalił, że w sprawę zamieszani są czołowi politycy PO: szef Klubu PO Zbigniew Chlebowski i minister sportu Mirosław Drzewiecki. Mieli lobbować w interesie firm hazardowych. Dziennik ujawnił, co mówili o tym Chlebowski i Drzewiecki. "Na 90 procent, Rysiu, że załatwimy. Tam walczę, nie jest łatwo" - mówił Chlebowski jednemu z biznesmenów z Dolnego Śląska.
Mariusz Kamiński odwołany z funkcji szefa CBA
Październik
Donald Tusk odwołał szefa CBA Mariusza Kamińskiego. Premier powierzył pełnienie jego obowiązków Pawłowi Wojtunikowi, dotychczasowemu dyrektorowi Centralnego Biura Śledczego.
Antoni Macierewicz twierdzi, że decyzją o odwołaniu szefa CBA bez opinii prezydenta premier złamał prawo.
Zmiany w koncepcji tarczy antyrakietowej w Polsce
Listopad
W sierpniu ub. roku Polska i USA podpisały umowę o umieszczeniu w Polsce elementów systemu obrony przeciwrakietowej mającego chronić terytorium Stanów Zjednoczonych i amerykańskie wojska stacjonujące za granicą. W Polsce miała zostać ulokowana baza 10 rakiet przechwytujących, w Czechach planowano zainstalować radar. We wrześniu bieżącego roku administracja Baracka Obamy ogłosiła rezygnację z planów forsowanych przez rząd George'a W. Busha na rzecz rozmieszczenia w Europie mobilnych naziemnych rakiet SM-3, dotychczas wytwarzanych w wersji morskiej.
W październiku asystent sekretarza stanu USA ds. bezpieczeństwa międzynarodowego Alexander Vershbow zadeklarował w Warszawie, że USA chcą, by Polska była krajem-gospodarzem dla jednego z dwóch naziemnych zestawów rakiet krótkiego i średniego zasięgu SM-3. Już w negocjacjach dotyczących poprzedniej wersji tarczy antyrakietowej strona polska stawiała warunek, by instalacji towarzyszyło wzmocnienie polskiej obrony powietrznej, np. przez włączenie do niej zestawu przeciwrakietowego i przeciwlotniczego Patriot. Po rozmowach z Vershbowem Komorowski zapowiedział, że wkrótce w Polsce będzie stacjonować rotacyjnie bateria Patriot - z rakietami w wersji bojowej, a nie ćwiczebnej, jak wcześniej proponowali Amerykanie - i zostanie ona włączona w polski system obrony powietrznej.
Mimo zawarcia umowy głównej przeciągały się negocjacje dotyczące porozumienia SOFA (Status of Forces Agreement), które regulowałoby status amerykańskiego personelu obsługującego m. in. zestaw Patriot. Rozbieżności dotyczyły regulacji podatkowych i podległości stacjonujących w Polsce Amerykanów polskim sądom w razie naruszenia przez nich polskiego prawa.
Janusz Lewandowski - komisarzem UE ds. budżetu
Listopad
Przyszły komisarz UE Janusz Lewandowski (PO) powiedział, że jest zadowolony z powierzonej mu przez przewodniczącego Jose Barroso teki komisarza ds. budżetu. Przyznał jednocześnie, że jest to zadanie "naszpikowane konfliktami".
Jako komisarz ds. budżetu Lewandowski będzie odpowiadał za przygotowywanie budżetów rocznych UE, a także propozycji wielkiej reformy budżetowej oraz nowych wieloletnich planów finansowych UE po 2013 roku.
- Moim zadaniem będzie znalezienie złotego środka, który pozwala dalej zespalać dwie części Europy podzielonej przez żelazną kurtynę, a budżet jest jednym ze środków spajania Europy, przy jednoczesnym nadawaniu Europie dynamiki w rywalizacji globalnej - powiedział Lewandowski.
Lewandowski podkreślił, że Polska otrzymała w UE dwa stanowiska, w które "celowała", tzn. stanowisko przewodniczącego Parlamentu Europejskiego dla Jerzego Buzka i komisarza "z wpływem na finanse UE".
Abp. Henryk Muszyński nowym prymasem
Grudzień
Uroczystą mszą świętą w w katedrze pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gnieźnie metropolita arcybiskup Henryk Muszyński zainaugurował posługę jako prymas Polski.
Nowy prymas będzie pełnić funkcję do czasu zakończenia dwuletniego okresu przedłużenia posługi arcybiskupiej i metropolitarnej w Gnieźnie, czyli do 20 marca przyszłego roku. O tym czy pozostanie na stanowisku metropolity gnieźnieńskiego i tym samym czy będzie dalej prymasem Polski, zdecyduje papież.
W uroczystej mszy św. w katedrze uczestniczyli m.in. poprzedni prymas kard. Józef Glemp, kardynałowie Stanisław Dziwisz i Henryk Gulbinowicz, nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk, wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki, sekretarz generalny KEP bp Stanisław Budzik, abp Kazimierz Nycz, a także kilkudziesięciu innych hierarchów.