Przeklęta dekada

10 największych wojen ostatniej dekady

Obraz

/ 20Dekada katastrof - najkrwawsze wojny początku stulecia

Obraz
© AFP

XXI wiek zaczął się nie 1.01.2001 roku. Prawdziwy początek nowej ery nastąpił niespodziewanie 11.09 o 8:46 w Nowym Jorku, gdy pierwszy z porwanych samolotów pasażerskich Boeing 767 uderzył w jedną z wież World Trade Center. Ataki na terytorium USA sprowokowały odpowiedź, która miała niepodważalny wpływ na pierwszą dekadę nowego wieku. W odpowiedzi na śmierć ok. 3 tys. osób, które zginęły w zamachach, Stany Zjednoczone ogłosiły "wojnę z terroryzmem". W ramach walki z przeciwnikiem uosobionym przez Osamę bin Ladena, rozpoczęto dwie interwencje zbrojne: w Iraku i Afganistanie, wprowadzono drakońskie kontrole bezpieczeństwa, służbom specjalnym ułatwiono podsłuchiwanie i kontrolę korespondencji obywateli, a demokratyczne państwa zgodziły się stosować tortury. Wiek XXI rozpoczął się pod znakiem wojny. Przedstawiamy 10 najważniejszych konfliktów dekady.

(po, aw,mp)

/ 20Wojna z terroryzmem - krucjata przeciwko "osi zła"

Obraz
© AFP

George W. Bush został prezydentem czasu wojny. Przekonał wiele państw Zachodu, by dołączyły do jego kampanii przeciw Al-Kaidzie i islamskim fundamentalistom. Na "wojnie z terroryzmem" skorzystali również Chińczycy i Rosjanie, a także pomniejsi dyktatorzy, którzy chcieli wykończyć swoich przeciwników. W nowych czasach można było ograniczać prawa człowieka i zabijać bez wyroku wszystkich "terrorystów". Amerykański prezydent określił państwa wrogów mianem "osi zła". Oprócz Afganistanu i Iraku Waszyngton straszył swoimi wojskami Koreę Płn. i Iran. Wielu analityków zwracało uwagę, że wojna z przeciwnikiem takim jak "terroryzm" jest idiotyzmem. Nie można bowiem wojskiem zwyciężyć ze zjawiskiem społecznym, jakim jest fundamentalizm i zamachy.

/ 20Afganistan - tropem "terrorysty numer jeden"

Obraz
© AFP

W rządzonym przez talibów Afganistanie skrywał się główny podejrzany o zamachy na WTC i Pentagon: Osama bin Laden. USA zażądały od afgańskiego rządu wydania "terrorysty numer jeden" i jego ludzi. Dumni Pasztuni, rządzeni przez mułłę Mohammeda Omara, odrzucili ultimatum. Od końca września na terytorium Afganistanu działali już komandosi USA przygotowując teren do przeprowadzenia interwencji. 7 października lotnictwo amerykańskie i brytyjskie rozpoczęło bombardowania. Oddziały lądowe koalicji zachodniej połączyły siły z wojskami Sojuszu Północnego - afgańskiej opozycji przeciw talibom. Komandosi mieli za zadanie szybko schwytać bin Ladena. W ramach operacji "Anakonda" w górach Tora Bora rozegrała się zacięta bitwa. Saudyjczykowi udało się jednak zbiec i ukryć.

/ 20Afganistan

Obraz
© AFP

Wygrana ofensywa i zdobycie władzy w kraju okazało się jednak dopiero początkiem konfliktu, który trwa do dziś. Wojna z talibami i Al-Kaidą przerodziła się w wieloletnią wojnę partyzancką. Amerykanie po 10 latach doszli do wniosku, że nie osiągną zwycięstwa, jeśli nie wygrają najważniejszej batalii - o umysły i serca Afgańczyków. Bez tego żadne militarne sukcesy nie zagwarantują, że agresywni talibowie nie powrócą do władzy. Do tej pory w Afganistanie zginęło ok. 3000 cywilów, nieznana liczba rebeliantów oraz 1900 żołnierzy koalicji (w tym 22 Polaków). W kraju stacjonuje ponad 131 tys. żołnierzy w tym 2,5 tys. Polaków (dane ISAF z 14.12).

/ 20Irak - puszka Pandory

Obraz
© AFP

Wojna w Iraku zaczęła się 20 marca 2003 roku. Po szybkim zwycięstwie w Afganistanie USA postanowiły przebudować resztę tzw. szerokiego Bliskiego Wschodu i zniszczyć kolejne ogniwo "osi zła". Argumentem do ataku miała być iracka broń masowego rażenia - biologiczna, chemiczna a być może i atomowa. USA przekonywały, że Saddam Husajn ma zapasy takiej broni oraz wspiera terrorystów z Al-Kaidy. Mimo braku zgody w Radzie Bezpieczeństwa ONZ oraz przy sprzeciwie wielu bliskich sojuszników (Francji, Niemiec), Amerykanie uderzyli na Irak. W pierwszej fazie walk brali udział również Polacy - komandosi z GROM-u, którzy przeprowadzili brawurowe operacje na terminalu naftowym oraz w porcie Umm-Kasar. Po 20 dniach zdobyto niemal cały kraj. Puszka Pandory została otwarta.

/ 20Czeczenia - "wolność albo raj"

Obraz
© AFP

Czeczeni - dumni i niepokorni górale z Północnego Kaukazu - niedługo cieszyli się wolnością. Po trzech latach od zakończenia pierwszej wojny czeczeńskiej (1994-1996) wojska rosyjskie ponownie wkroczyły do maleńkiej republiki. Pretekstem były zamachy terrorystyczne na bloki mieszkalne w Moskwie, Wołgodońsku i Bujnaksku we wrześniu 1999 roku. Zginęło w nich ponad 300 osób. Śledczy szybko trafili na "czeczeński ślad", choć istnieją podejrzenia, że zamachów mogły dokonać rosyjskie służby specjalne. Premier Władimir Putin zapowiedział, że dopadnie terrorystów "nawet w kiblu". W październiku rozpoczęła się brutalna operacja antyterrorystyczna. Tzw. druga wojna czeczeńska trwała całą dekadę (1999-2009).

/ 20Somalia - ziemia w rękach fanatyków, morze - piratów

Obraz
© AFP

Somalia weszła w XXI wiek wojną domową między religijnymi bojówkami, świeckimi partyzantkami i mafijnymi watażkami. W 2006 roku, po latach walki, władzę zdobyła Unia Trybunałów Islamskich. Udało jej się zaprowadzić relatywny spokój w państwie, jednak nie rządziła długo. Po kilku miesiącach obaliła ją Etiopia, wspierana przez wrogie islamistom USA. Przez kolejne trzy lata etiopska armia próbowała utrzymać chociaż Mogadiszu, jednak była zbyt słaba, by oprzeć się oblężeniu. Zachód postanowił więc dogadać się z dawnymi władcami.

11 / 20Sri Lanka - ostatni rozdział wojny

Obraz
© AFP

W maju 2009 roku zakończył się jeden z najdłuższych współczesnych konfliktów - wojna domowa na Sri Lance. Rządowe wojsko przeprowadziło ofensywę, jakiej jeszcze nie było. Atakowano z lądu, morza i powietrza. Cel: raz na zawsze rozprawić się z Tamilskimi Tygrysami - rebeliantami, którzy od przeszło ćwierć wieku walczyli o własne państwo. Artyleria strzelała na oślep, bo bojownicy chowali się między cywilami. Każdej doby w ciągu ostatnich dni walk ginęło 1000 niewinnych ludzi. ONZ nazwało atak "krwawą łaźnią". W końcu ogłoszono, że nie żyje Vellupillai Prabhakaran, ojciec Tamilskich Tygrysów, a dla Syngalezów terrorysta i wróg publiczny numer jeden. Działa ucichły.

13 / 20Izrael-Palestyna - świętynie zbroczone krwią

Obraz
© AFP

W nowe millenium Izrael i Palestyna wkroczyły drugą intifadą - powstaniem przeciwko izraelskiej okupacji. Palestyńczyków rozjuszyła prowokacja Ariela Szarona, przywódcy izraelskiej partii Likud. We wrześniu 2000 roku wybrał się on na przechadzkę po Wzgórzu Świątynnym, gdzie leży Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa - miejsca czczone przez muzułmanów. Pół roku później Szaron został premierem Izraela. Szybko zerwał negocjacje pokojowe z Palestyńczykami. Zastąpił je polityką pięści - zabójstwami bojowników i akcjami zbrojnymi przeciwko Arabom. Ci odpowiedzieli zamachami samobójczymi. Izrael rozpoczął w 2002 roku budowę muru bezpieczeństwa wokół Zachodniego Brzegu.

15 / 20Gruzja - przebudzone demony

Obraz
© AFP

To było ciepłe lato. Niektórzy wyjechali na urlopy. Nie przeczuwali, że razem z wiatrem z północy przyjdzie wojna. Może przyzwyczaili się do ciągłego napięcia. Przecież spór Gruzinów i Osetyjczyków nie był nowy. Na początku lat 90. prowadzili ze sobą zażarte walki. Stanęło na tym, że Osetia Południowa była formalnie częścią państwa gruzińskiego, ale Tbilisi praktycznie straciło kontrolę nad regionem. Przez kilkanaście lat obie strony groziły sobie nawzajem palcem, ale konflikt pokrywał się warstwą lodu. Gorące lato 2008 roku rozmroziło stary spór. Między Gruzinami i Osetyjczykami dochodziło od jakiegoś czasu do krótkich wymian ognia. Wojna wydaje się jednak zawsze zaskakiwać zwykłych ludzi.

Na zdjęciu: mieszkaniec etnicznie gruzińskiej wioski niedaleko Cchinwali.

17 / 20Darfur - dzieci-żołnierze na wojnie dorosłych

Obraz
© AFP

Z powodu ograniczonej ilości żyznych gleb, w Darfurze na zachodzie Sudanu od zawsze dochodziło do starć między uprawiającymi ziemię murzyńskimi plemionami a wędrownymi arabskimi nomadami. Krwawa wojna wybuchła w 2003 roku, gdy Murzyni zbuntowali się przeciwko dyskryminacyjnej polityce islamskiego rządu w Chartumie. Dwie grupy partyzanckie - SLM i JEM - chwyciły za broń. Reżim Omara al-Bashira odpowiedział wysłaniem armii i okrutnych bojówek Dżandżawidów. Wkrótce konflikt zamienił się w istną rzeź, w której najbardziej cierpieli cywile - tak Murzyni, jak i Arabowie. Obie strony dokonywały masowych mordów i gwałtów, paliły osady wroga oraz rekrutowały do swoich szeregów dzieci.

19 / 20Meksyk - narkotykowe dziedzictwo

Obraz
© AFP

Do połowy lat 90. ubiegłego wieku potężnym narkotykowym biznesem w Ameryce Południowej zarządzały kolumbijskie kartele. Gdy w 1994 roku zostały rozbite, schedę po nich przejęli meksykańscy gangsterzy. Szybko urośli w siłę, pogrążając kraj w chaosie. Do walki z nimi stanął Felipe Calderón. Zaledwie kilka dni po objęciu prezydenckiego fotela w grudniu 2006 roku wypowiedział wojnę handlarzom narkotyków. Do walki z nimi rzucił 50-tysięczną armię żołnierzy i policjantów. Ostra ofensywa spotkała się z równie brutalną odpowiedzią. Na porządku dziennym są uliczne strzelaniny. W biały dzień giną w nich przestępcy, policjanci i przypadkowi przechodnie. W ciągu czterech lat zginęło ich 31 tysięcy.

Wybrane dla Ciebie

Zatrzymanie polskiego zakonnika na Białorusi. Karmelici potwierdzają
Zatrzymanie polskiego zakonnika na Białorusi. Karmelici potwierdzają
Nietypowe zdarzenie. Strażacy ścigali radziecką ciężarówkę
Nietypowe zdarzenie. Strażacy ścigali radziecką ciężarówkę
Resort zamyka ośrodek w Świdnicy. "Nie będę miała, gdzie się podziać"
Resort zamyka ośrodek w Świdnicy. "Nie będę miała, gdzie się podziać"
Słynny miecz świetlny sprzedany. Kwota robi wrażenie
Słynny miecz świetlny sprzedany. Kwota robi wrażenie
Izrael intensyfikuje działania. Ostrzegli mieszkańców Gazy
Izrael intensyfikuje działania. Ostrzegli mieszkańców Gazy
Teraz Sikorski odpowiedział. "Dlaczego pańscy ludzie donosili"
Teraz Sikorski odpowiedział. "Dlaczego pańscy ludzie donosili"
"Może przyjechać". Zełenski składa propozycję Putinowi
"Może przyjechać". Zełenski składa propozycję Putinowi
Teorie spiskowe wokół śmierci kandydatów w Niemczech. Zmarło 16
Teorie spiskowe wokół śmierci kandydatów w Niemczech. Zmarło 16
Tajemniczy obiekt odkryty nad Wisłą. Co to może być?
Tajemniczy obiekt odkryty nad Wisłą. Co to może być?
Przewoził 11 migrantów. Ukrainiec zatrzymany
Przewoził 11 migrantów. Ukrainiec zatrzymany
"Żurek dopuszcza się deliktu". Braun reaguje na wniosek do PE
"Żurek dopuszcza się deliktu". Braun reaguje na wniosek do PE
Tragiczny wypadek polskiej turystki nad jeziorem Garda. Nie żyje
Tragiczny wypadek polskiej turystki nad jeziorem Garda. Nie żyje