"Polska Obywatelska" - program polityczny PO

Prawie 100-stronicowy dokument przedstawiony został na konwencji programowej Platformy w Warszawie, poprzedzonej debatami i konsultacjami eksperckimi.

Powstawaliśmy po to, aby polski rząd był równocześnie ideowy i sprawny, aby polska polityka nie balansowała wyłącznie między postkomunistycznym konformizmem a nieodpowiedzialnym, chaotycznym radykalizmem. Zakorzenieni w chrześcijańskich, konserwatywnych i liberalnych wartościach, stanowić winniśmy opokę umiaru, zdrowego rozsądku, przewidywalności Platforma musi być gwarancją przywrócenia harmonii, ładu i równowagi w życiu publicznym - napisał szef PO Donald Tusk we wstępie do programu.

Wiceszef PO Bronisław Komorowski zapowiedział, że ostateczna wersja programu zostanie przyjęta przez Radę Programową pod koniec tego roku. Program zostanie teraz przekazany regionom, które w aneksach uszczegółowią go na poziomie województw.

Poniżej najważniejsze założenia programu:

Platforma zapowiada decentralizację zarządzania państwem poprzez zwiększenie roli samorządów, chce m.in. aby w Senacie - przekształconym w izbę korporacyjną - zasiadali właśnie przedstawiciele samorządów (obok przedstawicieli świata gospodarki, nauki i kościoła). Chce ograniczenia zakresu rządowych aktów wykonawczych do ustaw tak, aby zwiększyć rolę prawa miejscowego stanowionego przez sejmiki województw i samorząd lokalny. Postuluje ograniczenie uprawnień wojewody na korzyść samorządu.

Platforma chce odbudować apolityczną służbę cywilną i objąć zasadami jej funkcjonowania także administrację samorządu terytorialnego. Postuluje też zmiany w kodeksie wyborczym dla zwiększenia dostępności wyborów: głosowanie dwudniowe, możliwość głosowania pocztowego. W wyborach samorządowych PO opowiada się za wprowadzeniem ordynacji większościowej i okręgów jednomandatowych, a w wyborach do Sejmu ordynacji mieszanej (częściowo w okręgach jednomandatowych - poseł z każdego powiatu - częściowo proporcjonalnej. PO chce też odebrania prokuraturze (na rzecz sędziów śledczych) nadzoru nad dochodzeniami i śledztwami.

Wśród propozycji programowych znalazł się także zapis o maksymalnym wykorzystaniu możliwości jakie daje członkostwo w UE, w tym skuteczne wykorzystanie środków unijnych. PO opowiada się za nowym "traktatem podstawowym" dla UE, w którym zasada solidarności pozostanie podstawą wewnętrznej spoistości Unii. Platforma chce też rozszerzenia zapisanej w Traktacie Konstytucyjnym klauzuli solidarności europejskiej na bezpieczeństwo energetyczne.

PO opowiada się za zwiększaniem kompetencji UE w polityce zagranicznej i polityce bezpieczeństwa - w tym ustanowieniem funkcji unijnego ministra spraw zagranicznych. Chce jak najszybszego rozpisania harmonogramu wejścia Polski do strefy euro - w programie partii nie pada jednak konkretna data.

PO deklaruje też strategiczne partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi, zamiar rozwoju i umacniania dobrych stosunków z sąsiadami i państwami Trójkąta Weimarskiego. Polityka wobec Rosji ma być - według Platformy - oparta na "chłodnej kalkulacji", przy wyzbyciu się "zbędnych emocji" i "pustych gestów".

PO popiera również wejście Ukrainy do NATO i UE oraz wspiera walkę o demokrację na Białorusi. Platforma chce też transformacji polskich sił zbrojnych - zakłada pełną profesjonalizację z zawieszeniem obowiązku służby wojskowej poborowych i kompleksową reformą systemu kierowania i dowodzenia. PO zapowiada opracowanie racjonalnej strategii udziału w misjach i operacjach międzynarodowych (kilkuletni budżet), aby wyzbyć się "nadgorliwości w szafowaniu naszym zaangażowaniem wojskowym poza granicami kraju".

Platforma chce też przekształcenia służb wywiadu i kontrwywiadu wojskowego w struktury wchodzące w skład resortu obrony i wprowadzenie ustawowego zakazu podejmowania się przez żołnierzy funkcji tajnych współpracowników służb specjalnych.

W dziedzinie gospodarki PO chce usunięcia dotychczasowego podziału na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
i prawnych (CIT) oraz wprowadzenia na ich miejsce dwóch podatków: od dochodów osobistych (wynagrodzeń) oraz od działalności gospodarczej, bez względu na jej formę prowadzenia. PO postuluje wprowadzenie jednolitej 15-procentowej stawki podatku dla wszystkich dochodów podlegających opodatkowaniu (dochody osobiste byłyby opodatkowane przy wprowadzeniu kwoty wolnej dla każdego podatnika i każdego dziecka w rodzinie). PO wycofała się z wcześniejszych zapowiedzi wprowadzenia jednolitej stawki VAT, zdecydowała się na pozostawienie stawki zredukowanej m.in. na żywność i leki.

Partia zapowiada też obniżkę tzw. klina podatkowego (PO chce by składka rentowa została obniżona o połowę - zarówno ta jej część, którą płaci pracodawca, jak i ta, którą płaci pracownik; chce też likwidacji składki chorobowej). Natomiast dla zwalczania bezrobocia ludzi młodych - w przypadku osób po raz pierwszy podejmujących pracę - PO proponuje zniesienie składki rentowej lub ustalenie jej na niskim, np. 3-procentowym poziomie.

Deklaruje też zamiar odbiurokratyzowania gospodarki poprzez obniżkę opłat związanych z rozpoczęciem działalności oraz zmniejszenie liczby wymaganych koncesji i zezwoleń. Proponuje ustanowienie rzecznika praw przedsiębiorców, niezależnego od administracji państwowej. Zapowiada utworzenie kodeksu działalności gospodarczej, który systemowo ureguluje zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce.

PO opowiada się za umocnieniem w Polsce nowoczesnego modelu gospodarki wolnorynkowej opartego na własności prywatnej. Zapowiada przy tym likwidację użytkowania wieczystego i prawne umocnienie dziedziczenia przez właścicieli gruntów leżących na terenach odzyskanych po II wojnie światowej.

Zapowiada przekształcenie spółdzielczego własnościowego i lokatorskiego prawa do lokalu w prawo własności przysługujące członkom spółdzielni i osobom uprawnionym do wkładów mieszkaniowych. PO chce, aby mieszkania komunalne były zbywane najemcom ze zniżką w stosunku do wartości rynkowej, uzależnioną od okresu najmu. Podobne rozwiązanie proponuje w przypadku mieszkań zakładowych - tu dodatkowym kryterium przy ustalaniu zniżki byłby staż pracy w zakładzie, który mieszkanie wybudował.

Platforma chce też dokończenia prywatyzacji, aby "radykalnie" zmniejszyć obecnie ponad 20-proc. udział podmiotów z udziałem Skarbu Państwa w tworzeniu PKB. Przy reprywatyzacji Platforma chce wprowadzenia zasady, iż tam, gdzie jest to jeszcze możliwe należy zwrócić mienie w naturze, a gdzie jest to niemożliwie, należy przyznać bony, które umożliwiałyby nabycie mienia zamiennego.

PO chce poprowadzić "obywatelską politykę społeczną", rozumianą jako partnerstwo rządu, organizacji pozarządowych i innych partnerów społecznych - związków zawodowych czy organizacji przedsiębiorców. Polityka ta miałaby być oparta na zasadzie pomocniczości - dzielenia się kompetencjami przez zaangażowane w nią podmioty.

PO zapowiada walkę o podwyższenie wskaźnika zatrudnienia z dzisiejszych 54% do 62% w 2013 i 70% w 2025 roku.

PO chce dalszego uelastycznienia prawa pracy poprzez m.in. zastępowanie regulacji ustawowych umowami zawieranymi między stronami na poziomie branży czy przedsiębiorstwa; wprowadzenie zapisów pozwalających na skuteczne wypowiadanie układów zbiorowych; wydłużenie do 12 miesięcy okresu rozliczania czasu pracy. Opowiada się też za wprowadzeniem gwarancji powszechnego dostępu do edukacji osób dorosłych, szczególnie w średnim wieku, starzejących się, z obszarów wiejskich i z niskimi kwalifikacjami. PO chce dążyć do zwiększenia aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

Partia zapowiada też dążenie do przełamania kryzysu demograficznego poprzez m.in. system zachęt podatkowych wspierających wzrost dzietności oraz obniżenie wieku urodzin drugiego i kolejnych dzieci (bonus podatkowy dla kobiet rodzących drugie dziecko przed ukończeniem 30 lat).

PO chce ograniczenia możliwości przechodzenia na wcześniejsze emerytury i wzmocnienia działań rehabilitacyjnych wobec rencistów; chce też zniesienia możliwości uzyskiwania świadczeń przedemerytalnych, planuje przy tym rozpoczęcie procesu podwyższania średniej wieku wyjścia z rynku pracy - dla kobiet z 54 lat do 58, a dla mężczyzn - z 62 do 64 do 2015 r.

PO chce wprowadzić system ubezpieczeń zdrowotnych opartych na trzech filarach: obowiązkowe ubezpieczenie państwowe; ubezpieczenie prywatne; dobrowolne ubezpieczenie prywatne.

Plany Platformy zakładają podział Narodowego Funduszu Zdrowia na część państwową, która obsługiwałaby pierwszy filar, i części przeznaczone do prywatyzacji. PO zapowiada wprowadzenie wystandaryzowanego koszyka usług medycznych oraz minimalne współpłacenie za usługi medyczne z wyłączeniem osób o niższych dochodach. PO opowiada się także za prywatyzowaniem służby zdrowia, w tym szpitali.

W dziedzinie rolnictwa Platforma chce utrzymania odrębnego systemu ubezpieczenia społecznego rolników przy urealnieniu składek dla przedsiębiorców rolnych posiadających duże i dochodowe gospodarstwa.

PO chce utworzyć Agencję Rozwoju Obszarów Wiejskich z przekształcenia Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) oraz poszerzenia jej działalności o zadania Agencji Rynku Rolnego. Platforma planuje też wydzielić część ARiMR i wraz ze środkami przekazać do instytucji pozarządowych.

PO zapowiada popularyzowanie korzystania z odnawialnych źródeł energii - m.in. rozszerzenie listy wspieranych upraw na cele energetyczne. Platforma chce też zwiększyć rolę sołectwa i sołtysów i uruchomić wsparcie na rzecz środowisk dotkniętych likwidacją PGR.

PO uważa, że Polska powinna, w ścisłej współpracy z UE, zawierać długoterminowe umowy handlowe z Rosją, Ukrainą i innymi państwami byłej WNP, by uniknąć w przyszłości kryzysu w handlu z tymi krajami.

W zakresie edukacji PO zapowiada wprowadzenie wspólnej podstawy programowej od przedszkola do szkoły średniej. Chce zwiększenia autonomii szkół i przekazania większych kompetencji dyrektorom. Planuje wprowadzić bon oświatowy jako podstawę tworzenia budżetu szkoły oraz utworzyć na poziomie ministerstwa funduszu na dofinansowanie konkretnych programów wyrównywania szans szkół znajdujących się w obszarach zaniedbanych edukacyjnie. Zapowiada upowszechnienie internetu szerokopasmowego.