Internowani w stanie wojennym

W czasie trwania stanu wojennego w Polsce internowano ok. 10 tys. osób - głównie działaczy opozycji demokratycznej, przywódców "Solidarności" oraz intelektualistów z nią związanych. Przetrzymywano ich w 49 ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. Zobacz, jak potoczyły się ich losy w wolnej Polsce.

(pp)

Członek NSZZ "Solidarność" internowany od 13 grudnia 1981 r. do 28 kwietnia 1982 r. Po odzyskaniu wolności rozpoczął pracę w „Tygodniku Powszechnym”, jednocześnie kontynuował karierę naukową - wykładał na wielu zagranicznych uczelniach. Na początku lat 90. pełnił funkcję ambasadora w Austrii. Dwukrotnie był ministrem spraw zagranicznych. W 2001 r. został przewodniczącym Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, później również przewodniczył Międzynarodowej Radzie Oświęcimskiej. Od 2007 r. obejmuje stanowisko sekretarza stanu w kancelarii premiera oraz pełnomocnika ds. relacji międzynarodowych. Aktywnie uczestniczy w działaniach dotyczących problematyki II wojny światowej, zagłady Żydów, stosunków polsko-niemieckich i polsko-żydowskich.

Internowana 16 grudnia 1981 r. zwolniona po ośmiu dniach w wyniku interwencji krakowskiej kurii. Współzałożycielka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, od 2007 r. przewodniczy Radzie tej fundacji. W 1990 r. wstąpiła do partii założonej przez Zbigniewa Bujaka i Władysława Frasyniuka - Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna. Bierze aktywny udział w licznych przedsięwzięciach społecznych, uczestniczy w ruchu ekumenicznym. W 2000 r. była współzałożycielką Stowarzyszenia Przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita. Publicystka m.in. „Tygodnika Powszechnego”, „Gazety Wyborczej” i miesięcznika „Znak”.

Pisarz, współzałożyciel i redaktor naczelny podziemnego pisma „Zapis”, został internowany w 1981 r. Po przełomie 1989 r. był jednym z założycieli i członków Zarządu Głównego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 1997-1999 pełnił funkcję prezesa Polskiego PEN Clubu (był jego członkiem od 1955 r.). W 2010 r. wybrany przewodniczącym Rady Stowarzyszenia ZAiKS. Autor powieści i opowiadań, laureat wielu nagród i odznaczeń.

Współpracownika KOR i członka "Solidarności" internowano na kilka dni 13 grudnia 1981 r. Po uwolnieniu pracował w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN, był doradcą Lecha Wałęsy. W 1989 r. jako członek zespołu ds. gospodarki i polityki społecznej brał udział w obradach Okrągłego Stołu. W latach 1989-1997 był posłem - najpierw z listy Komitetu Obywatelskiego "Solidarność", później Solidarności Pracy, w końcu Unii Pracy. W latach 1992-1997 stał na czele tej partii. W 1998 r. na kilka lat rozstał się UP, by powrócić do niej w 2006 r. jako przewodniczącego rady politycznej. W 2003 r. opowiadał się przeciwko członkostwu Polski w Unii Europejskiej. Od 2009 roku pełnił urząd doradcy społecznego Prezydenta RP ds. ekonomicznych.

Doradcę "Solidarności" w regionie śląsko-dąbrowskim internowano 12 grudnia 1981 r., zwolniono w grudniu 1982 r. W 1986 r. wyjechał do Chicago – mimo ukończenia prawa, początkowo zatrudnił się jako pracownik fizyczny, później prowadził własny program radiowy. Po powrocie do Polski w 2005 r. bez powodzenia startował w wyborach parlamentarnych jako kandydat PO. Rok później objął jednak mandat poselski po wybranej na stanowisko prezydenta Warszawy Hannie Gronkiewicz-Waltz. Przewodniczył sejmowej komisji śledczej ds. nacisków na specsłużby. W 2009 r. powołany został na stanowisko ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, zastępując Zbigniewa Ćwiąkalskiego. Kilka miesięcy później podał się do dymisji w związku z tzw. aferą hazardową. W ostatnich wyborach Andrzej Czuma nie dostał się do sejmu.

Dziennikarz, sekretarz redakcji „Tygodnika Solidarność”, został internowany 13 grudnia 1981 r. Po uwolnieniu w lipcu 1982 r. związany z podziemnymi czasopismami: „Powściągliwość i Praca”, „Przegląd Katolicki”, „PWA”, „21”. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu jako członek podzespołu ds. środków masowego przekazu. Na początku lat 90. pełnił funkcję wiceprezesa zarządu TVP. Po odejściu z telewizji został producentem filmowym oraz współzałożycielem Stowarzyszenia Niezależnych Producentów Filmowych i Telewizyjnych. W 2001 r. założył Krajową Izbę Producentów Audiowizualnych. W latach 2004-2006 kierował Telewizją Publiczną. Od 2010 r. jest przewodniczącym KRRiT.

Doradcę Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "S" internowano 13 grudnia 1981 r. Gdy po roku go zwolniono, nawiązał bliską współpracę z Lechem Wałęsą. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu oraz pracach zespołu ds. reform politycznych. Od 1989 r. był posłem na sejm. Dwa lata później wraz z Tadeuszem Mazowieckim założył Unię Demokratyczną. W latach 1997-2000 był ministrem spraw zagranicznych. W 2004 r. wszedł do Parlamentu Europejskiego. Zginął w wypadku samochodowym w 2008 r. Był autorem wielu artykułów i książek z zakresu historii średniowiecza. Uhonorowany 23 tytułami doktora honoris causa. Laureat wielu krajowych i zagranicznych nagród i wyróżnień.

Współtwórca Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i NSZZ "Solidarność" został zatrzymany 13 grudnia 1981 r. Po uwolnieniu w 1982 r. ponownie aresztowany. W 1989 r. był jednym z głównych przeciwników obrad Okrągłego Stołu i krytyków polityki Lecha Wałęsy, którego od tamtego czasu uznaje za zdrajcę "ideałów sierpniowych" (W 2005 r. zbojkotował oficjalne obchody 25. rocznicy powstania "Solidarności" i wraz z grupą byłych działaczy WZZ, NSZZ "S" i pismem „Obywatel” zorganizował własne uroczystości). W 1993 r. bez powodzenia ubiegał się o mandat poselski. Pięć lat później przeszedł na emeryturę, wycofał się również z bieżącej polityki. W 2007 r. zaangażował się wraz z żoną w obronę Doliny Rospudy. Zasiada w kolegium IPN.

W momencie ogłoszenia stanu wojennego pracował jako redaktor w serwisie informacji "Solidarności" Regionu Mazowsze. Internowano go w maju 1982 r., zwolniono po sześciu miesiącach. W 1987 r. był jednym z założycieli i liderów Polskiej Partii Socjalistycznej. W latach 1993-2001 zasiadał w sejmie (startował z listy SLD). W 2000 r. kandydował w wyborach prezydenckich, w których uzyskał 0,22% poparcia. Po kolejnej porażce wyborczej w 2001 r. zrezygnował z przewodniczenia PPS i wystąpił z partii. W wyborach parlamentarnych w 2007 r. bez powodzenia startował z listy Samoobrony. Ostatnio został doradcą Ruchu Palikota. Jest członkiem Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Prowadzi Kancelarię Sprawiedliwości Społecznej, która udziela darmowych porad prawnych osobom ubogim.

Dziennikarka, współpracowniczka prasy niezależnej (w sierpniu 1980 r. dokumentowała strajk w Stoczni Gdańskiej) internowana od lutego do sierpnia 1982 r. Po usunięciu z Polskiego Radia publikowała w prasie „drugiego obiegu” m.in. „Tygodniku Mazowsze”. Brała udział w obradach Okrągłego Stołu w podzespole ds. środków masowego przekazu. Po 1989 r. była wicedyrektorem Programu I Polskiego Radia. Jednocześnie współpracowała z austriacką telewizją, przygotowywała własne reportaże. Od 1994 r. przez dwie kadencje przewodniczyła Radzie Programowej Polskiego Radia. Obecnie pełni funkcję przewodniczącej Rady Programowej TVP. Jest również członkiem zarządu Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Laureatka krajowych i zagranicznych nagród za reportaże radiowe, otrzymała m.in. „Dziennikarski Laur” SDP za "mistrzostwo osiągnięć warsztatowych w dziedzinie reportażu radiowego i wychowanie pokoleń reporterów". Wykłada w Wyższej Szkole Dziennikarskiej im. M. Wańkowicza i w Laboratorium Reportażu
UW.

Wiceprzewodniczącego Regionu Mazowsze NSZZ Solidarność internowano 13 grudnia 1981. Po zwolnieniu w 1982 r. został ponownie zatrzymany (w areszcie kilkakrotnie ciężko pobity). Współpracował z ks. Jerzym Popiełuszką. W 1989 r. był przeciwnikiem Okrągłego Stołu. W latach 90. współtworzył NSZZ Solidarność ’80, Chrześcijański Związek Zawodowy "Solidarność" im. Ks. Jerzego Popiełuszki oraz Ruch Odbudowy Polski.

Delegat gdańskiego NSZZ "Solidarność" na I Zjazd Krajowy Delegatów związku i członek Komisji Programowej ds. uregulowania stosunków z PZPR był internowany od grudnia 1981 r. do października 1982 r. Po uwolnieniu został jednym z doradców Lecha Wałęsy, zasiadał w Radzie Pomocy Więźniom Politycznym w Gdańsku. Uczestniczył w rozmowach "Solidarności" z przedstawicielami władz w Magdalence, później również w rozmowach Okrągłego Stołu. W latach 90. pełnił funkcję pierwszego wiceprzewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", a następnie ministra stanu ds. bezpieczeństwa w kancelarii prezydenta Lecha Wałęsy, szefa BBN, prezesa Najwyższej Izby Kontroli. W 2000 r. został ministrem sprawiedliwości w rządzie Jerzego Buzka oraz Prokuratorem Generalnym. W 2001 r stanął na czele Prawa i Sprawiedliwości – był prezesem do 2003 r. następnie pełnił funkcję prezesa honorowego (do 2006 r.). W 2002 r. wygrał wybory na prezydenta Warszawy. Dwa lata później został prezydentem RP. Zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia
2010 r.

Współzałożyciela i redaktora niezależnych pism (m.in. „Biuletynu Informacyjnego” KOR, „Robotnika”) oraz doradcę władz "Solidarności" internowano 13 grudnia 1981. Po uwolnieniu we wrześniu 1982 r. został aresztowany. Następnie przez kilka lat działał w podziemiu. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. W latach 1989–2001 sprawował mandat posła. Związany z Unią Wolności i Partią Demokratyczną. Publikował w najważniejszych tytułach prasowych w kraju i za granicą (m.in. "Tygodnik Mazowsze", "Rzeczpospolita", "Der Spiegel", "Libération", "New Yorker"). W 2005 i 2007 r. bezskutecznie ubiegał się o wejście do sejmu. Obecnie jest doradcą Prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi.

W momencie ogłoszenia stanu wojennego pracował w Ośrodku Badań Społecznych NSZZ "S". Internowany od 13 grudnia 1981 r. do czerwca 1982 r. Po zwolnieniu pracował jako wykładowca w Niższym Seminarium Duchownym w Niepokalanowie. W latach 90. pełnił funkcję wiceministra obrony narodowej w rządach Tadeusza Mazowieckiego, Jana Krzysztofa Bieleckiego i Hanny Suchockiej. Od 1991 r. zasiadał w sejmie. Związany z Unią Demokratyczną, potem Unią Wolności, Akcją Wyborczą Solidarność, a od 2001 r. z Platformą Obywatelską. Pełnił funkcję m.in. ministra obrony narodowej, szefa Komisji Obrony Narodowej, marszałka sejmu. Po tragicznej śmierci Lecha Kaczyńskiego w katastrofie smoleńskiej przejął obowiązki głowy państwa. W lipcu 2010 r. wybrany na urząd Prezydenta RP.

Jeden z założycieli KOR i doradca Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" został internowany 13 grudnia 1981. Rok później aresztowany pod zarzutem próby obalenia ustroju (zwolniony na mocy amnestii w 1984 r.). Działał w podziemnych strukturach „S”, publikował w prasie podziemnej, m.in. w „Tygodniku Mazowsze”. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. W rządach Tadeusza Mazowieckiego i Hanny Suchockiej pełnił funkcję ministra pracy i polityki socjalnej. Przez wiele lat zasiadał w sejmie z list Komitetu Obywatelskiego, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. W 1995 r. bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich. Wraz z drugą żoną założył Uniwersytet Powszechny im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach. Po śmierci w 2004 r., został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach w Warszawie.

Jeden z inicjatorów KOR, współorganizator Wolnych Związków Zawodowych oraz NSZZ "Solidarność" w Warszawie, został zatrzymany po pacyfikacji strajku w Stoczni Gdańskiej 16 grudnia 1981 r. W 1982 r. po ucieczce z miejsca internowania ukrywał się, jednocześnie kierując redakcjami pism podziemnych: „Głos” i „Wiadomości”. W 1989 r. współtworzył Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, był jego wiceprezesem. Rok później wszedł w skład Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. W latach 90. pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych. Zasłynął tzw. "Listą Macierewicza”, w której zawarł nazwiska polityków, sędziów i prokuratorów zarejestrowanych jako tajni współpracownicy służb PRL. W późniejszych latach zakładał lub był członkiem różnych partii (m.in. Akcja Polska, Ruch Odbudowy Polski, Ruch Katolicko-Narodowy). Od 1991 r. z przerwami sprawuje mandat posła, zasiadał m.in. w Komisji ds. Służb Specjalnych, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, był także członkiem sejmowej komisji śledczej ds. prywatyzacji PKN
Orlen. W rządzie Jarosława Kaczyńskiego był wiceministrem obrony narodowej, szefem Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz likwidatorem WSI. Przed wyborami parlamentarnymi w 2005 założył, wraz z Gabrielem Janowskim i Janem Olszewskim, Ruch Patriotyczny RP. Obecnie jest posłem PiS.

W chwili ogłoszenia stanu wojennego pracował jako redaktor naczelny "Tygodnika Solidarność". Internowany 13 grudnia 1981 r., zwolniony jako jeden z ostatnich 23 grudnia 1982 r. Uczestniczył w rozmowach „Solidarności” z władzami PRL w Magdalence, współorganizował obrady Okrągłego Stołu, stając się jednym z głównych twórców porozumienia, na mocy którego 4 czerwca 1989 r. odbyły się częściowo wolne wybory, po których Lech Wałęsa zaproponował mu objęcie stanowiska premiera (pełnił tę funkcję tylko rok z powodu m.in. konfliktu z Wałęsą i tzw. „wojny na górze”). W latach 1991-2001 był posłem na sejm, liderem Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Przewodniczył Komisji Integracji Europejskiej, współtworzył preambułę do uchwalonej w 1997 r. konstytucji. W 2005 r. został jednym ze współzałożycieli Partii Demokratycznej – demokraci.pl. Obecnie jest doradcą Prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. polityki krajowej i międzynarodowej. Odznaczony licznymi nagrodami w kraju i za granicą.

Internowany 12 grudnia 1981 r. tuż przed obroną pracy magisterskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie współtworzył Niezależne Zrzeszenie Studentów. Uwolniony w lipcu 1982 r. Współtworzył pacyfistyczny Ruch Wolność i Pokój. W pierwszej połowie lat 90. pracował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Urzędzie Ochrony Państwa, gdzie jako szef kontrwywiadu uczestniczył w budowie służb specjalnych. Od 1997 r. jest posłem, początkowo związany z AWS, później SKL, obecnie PO. Zasiadał m.in. w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji ds. Służb Specjalnych, a także komisji śledczej powołanej do zbadania tzw. afery Orlenu.

Pomysłodawca nazwy związku „Solidarność” został internowany 13 grudnia 1981 r. Do 1984 r. przebywał w areszcie. Po uwolnieniu kontynuował karierę naukową w instytucie historycznym PAN, gdzie otrzymał tytuł profesora. Jest autorem wielu prac z zakresu historii średniowiecza. Otrzymał nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych. W latach 1989–1991 sprawował mandat senatora. Na początku lat 90. współtworzył Solidarność Pracy, następnie Unię Pracy. Podczas wyborów prezydenckich w 2005 r. wszedł w skład komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza. Od 2006 r. pełni funkcję wiceprezesa PAN. Działa również w Towarzystwie Naukowym Warszawskim.

Jeden z najbardziej aktywnych działaczy opozycji (działacz KOR, objęty w PRL zakazem druku, współpracownik pism tzw. drugiego obiegu, członek kierownictwa niezależnego wydawnictwa NOWa, wielokrotnie aresztowany) został internowany 13 grudnia 1981 r. Do 1986 r. przebywał w areszcie. Po wyjściu na wolność został doradcą Lecha Wałęsy. Uczestnik rozmów „Solidarności” z władzą w Magdalence oraz obrad Okrągłego Stołu. Od 1989 r. redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”, powstałej na bazie zespołu dziennikarskiego nielegalnego „Biuletynu Informacyjnego” i „Tygodnika Mazowsze”. W czerwcowych wyborach uzyskał mandat posła z rekomendacji Komitetu Obywatelskiego. Był autorem koncepcji rządu koalicyjnego z solidarnościowym premierem („Wasz prezydent, nasz premier”). W 1990 r. założył Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna. W 2004 r. z powodów zdrowotnych zrezygnował z czynnego redagowania „Gazety Wyborczej”. Wciąż aktywnie komentuje bieżące wydarzenia polityczne. Jest członkiem m.in. Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i
laureatem wielu prestiżowych nagród i odznaczeń.

Współzałożyciel „Solidarności” na Uniwersytecie Łódzkim, został internowany 13 grudnia 1981 r. Zwolniony rok później zajmował się kolportażem wydawnictw podziemnych i pisaniem do pism „drugiego obiegu”. Od 1989 r. zasiada w sejmie. Współtwórca i jeden z liderów ZChN, później związany z AWS, a od kilku lat z PO. W 2007 r. wybrany wicemarszałkiem sejmu, po rezygnacji Bronisława Komorowskiego z funkcji marszałka sejmu w lipcu 2010 r. na kilka miesięcy przejął jego obowiązki.

Jeden z założycieli NSZZ "Solidarność" Regionu Mazowsze, internowany przez rok od 13 grudnia 1981 r. Uczestniczył w negocjacjach Okrągłego Stołu jako rzecznik prasowy opozycji. W 1990 r. został pierwszym cywilnym wiceministrem obrony narodowej, a dwa lata później objął stanowisko ministra obrony, które zajmował do 1993 r. Ponownie stanął na czele MON w rządzie Jerzego Buzka w latach 1997-2000. Od 1989 r. czterokrotnie sprawował mandat posła. W latach 2004 - 2009 poseł do Parlamentu Europejskiego, gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego PE, a następnie wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych PE. Od 2010 r. jest radcą w Ministerstwie Obrony Narodowej.

Przewodniczący NSZZ "Solidarność" na Uniwersytecie Jagiellońskim został internowany na okres od stycznia do lipca 1982 r. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. W latach 1989 – 2007 zasiadał w sejmie. Był wśród założycieli Ruchu Obywatelskiego Akcji Demokratycznej, następnie przystąpił do Unii Demokratycznej. W rządzie Hanny Suchockiej pełnił funkcję szefa Urzędu Rady Ministrów, przewodniczył również Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. W kolejnych latach należał do Unii Wolności, Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, AWS i Platformy Obywatelskiej. Popularność przyniosła mu praca w komisji śledczej badającej tzw. aferę Rywina. W 2002 r. bezskutecznie kandydował na prezydenta Krakowa. We wrześniu 2007 r. zapowiedział, że wycofuje się z życia politycznego.

Suwnicowa ze Stoczni Gdańskiej, której zwolnienie w sierpniu 1980 było jedną z przyczyn strajku, działaczka Wolnych Związków Zawodowych, została internowana 18 grudnia 1981 r. Po zwolnieniu w lipcu 1982 r. ponownie aresztowana. Była przeciwniczką obrad Okrągłego Stołu. W 1991 r. przeszła na emeryturę. Zginęła 10 kwietnia br. w katastrofie samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem.

Przewodniczącego "Solidarności" internowano 13 grudnia 1981 r. Przetrzymywano go do listopada 1982 r. Rok później Komitet Noblowski przyznał mu Pokojową Nagrodę Nobla. Był współtwórcą porozumień Okrągłego Stołu, których efektem były wybory parlamentarne w czerwcu 1989 r. Rok później wybrany na prezydenta. Pięć lat później walczył o reelekcję, ale przegrał z Aleksandrem Kwaśniewskim. Obecnie patronuje fundacji swojego imienia, prowadzi wykłady na zaproszenie różnych państw, komentuje bieżące życie polityczne. Jest również członkiem 12-osobowej grupy refleksyjnej Unii Europejskiej - Rady Mędrców.

Jeden z założycieli Wolnych Związków Zawodowych, członek NSZZ "Solidarność", internowany od 13 grudnia 1981 r. do września następnego roku. Po zwolnieniu znów aresztowany. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu. W latach 1989–2001 był posłem – najpierw z ramienia Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności. W rządzie Jerzego Buzka pełnił funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa. Od 2010 r. jest doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego ds. społecznych.

(pp)