Watykan - informacje ogólne
Watykan, Państwo Watykańskie, Stolica Apostolska, Vaticano, Stato della Citta del Vaticano, Santa Sede, Vaticanae, Status Civitatis Vaticanae, państwo kościelne w zachodniej części Rzymu (Włochy), siedziba papieża, urzędów i instytucji Kościoła rzymskokatolickiego.
Głowa państwa: Jan Paweł II, szef rządu: kardynał Angelo Sodano, parlament: Zgromadzenie Terytorialne (Assemblée Territoriale)
Powierzchnia 0,44 km2 (najmniejsze państwo na świecie).
1000 mieszkańców (1994 - w tym 400 ma obywatelstwo Watykanu), głównie księży, zakonników i urzędników kościelnych.
Język urzędowy: łaciński i włoski.
Skład etniczny wielonarodowy. Religia państwowa katolicka (100%).
Jednostka monetarna 1 lir włoski = 100 centisimi.
- Historia
Nazwa państwa pochodzi od wzgórza Watykan na prawym brzegu Tybru. We wczesnym średniowieczu na wzgórzu wzniesiono pałac, który od 1377 stał się rezydencją papieską.
Po zjednoczeniu Włoch (1860) oraz po przyłączeniu Państwa Kościelnego do zjednoczonego Królestwa Włoch (1870), w proteście przeciwko zaborowi, papież Pius IX ogłosił się "więźniem Watykanu", a kolejni papieże od wyboru do końca życia nie opuszczali swej rzymskiej rezydencji. Był to kres Państwa Kościelnego.
Państwo Watykan powstało w 1929, po podpisaniu traktatów laterańskich między Stolicą Apostolską a państwem włoskim, w których Włochy uznały pełną niezależność Watykanu jako suwerennego państwa, a papież Pius XI zrezygnował formalnie z roszczeń do średniowiecznego Państwa Kościelnego.
Konstytucja włoska z 1947 potwierdziła postanowienia traktatów laterańskich, dzięki którym religia katolicka stała się oficjalną religią państwową Włoch. Po podpisaniu nowego konkordatu w 1984 katolicyzm utracił status religii państwowej we Włoszech.
- Ustrój polityczny
Ustrój państwa klasyfikuje się jako monarchię teokratyczną. Najwyższą władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą sprawuje papież wybierany dożywotnio przez Kolegium Kardynałów z reguły spośród jego członków (Konklawe)
. Kardynałów mianuje papież.
Zgodnie z konstytucją apostolską „Pastor Bonus” (1989) w kierowaniu Kościołem wspomaga papieża Kuria Rzymska.
Funkcję premiera Watykanu pełni sekretarz stanu, stojący na czele Sekretariatu Stanu, składającego się z 2 sekcji: Pierwsza Sekcja (spraw ogólnych) służy papieżowi pomocą w codziennych obowiązkach; Druga Sekcja (stosunków z państwami) zajmuje się cywilnymi stosunkami zagranicznymi Watykanu.
Własna armia licząca ok. 100 żołnierzy (gwardia szwajcarska)
.
- Zabytki
Na obszarze Watykanu znajdują się m.in.: plac i Bazylika Św. Piotra, Papieska Akademia Naukowa, Watykańskie Muzeum Historyczne, Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne, Bibliotheca Apostolica Vaticana, Pinacotheca Vaticana, muzea i ogrody.
Do Watykanu należy również wiele instytucji i obiektów leżących poza jego granicami, m.in.: bazylika Laterańska w Rzymie, 5 uniwersytetów: Papieski Uniwersytet Gregoriański (Gregorianum, założony 1553), Papieski Uniwersytet Laterański (założony 1824), Papieski Uniwersytet Św. Tomasza z Akwinu (Angelicum, założony 1909), Papieski Uniwersytet Urbana (założony 1627), Papieski Uniwersytet Salezjański (założony 1940) oraz letnia rezydencja w Castel Gandolfo.
- Gospodarka
Gospodarka oparta na obsłudze ruchu turystycznego (opłaty za wstęp do muzeów), dochody z lokat kapitałowych w bankach zagranicznych.
Źródłem finansowania są również ofiary składane w kościołach całego świata, dzierżawy majątków ziemskich, emisja znaczków pocztowych, monet i medali. Główny ośrodek pielgrzymkowy chrześcijaństwa. Własna rozgłośnia radiowa, dworzec kolejowy, poczta, gazeta ("L'Osservatore Romano"), system telefoniczny, bankowy.(an)
