Tematy maturalne: do wyboru, do koloru

W województwie podkarpackim do tegorocznej matury przystąpiło łącznie około 30 tys. osób, w tym ponad 26 tys. młodzieży.

Tematy maturalne z języka polskiego na Podkarpaciu:
1. Wyjaśnij, jaką funkcję pełnią motywy autobiograficzne w wybranych utworach literackich.
2. Idealizm życiowy - pomaga czy przeszkadza w osiąganiu zamierzonych celów?
3. Przeznaczenie, przypadek, świadomy wybór - co decyduje o naszym losie na podstawie wybranych utworów literackich.
4. Interpretacja wiersza "Chwila" Ewy Lipskiej.
Na tzw. giełdzie tematów maturalnych na Podkarpaciu najpewniejszym tematem było szczęście bohaterów literackich - w czym się przejawiało, czy było osiągane, w jaki sposób, jak długo trwało.

Spodziewano się także tematów dotyczących władzy, terroryzmu, wojny i tradycyjnie holocaustu. Niektórzy z maturzystów typowali temat przemijania, a także wspólnoty europejskiej.

Na Dolnym Śląsku egzamin maturalny pisze 35 tys. uczniów. Mieli oni do wyboru następujące tematy:
1. Czy zgadzasz się z opinią, że "istnieje jakieś stałe prawo, na mocy którego dzieci muszą zawsze buntować się przeciwko ojcom?" Wykorzystując właściwe dzieła, potwierdź ten pogląd lub podejmij z nim polemikę.
2. Analizując wybrane postawy bohaterów różnych tekstów kultury, skomentuj i rozwiń myśl: "Choć człowiek nie wybiera zdarzeń swego losu, to jednak może je kształtować".
3. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy Wisławy Szymborskiej "Chwila" i Adama Zagajewskiego "Chwila" lub analiza i interpretacja wiersza Adama Zagajewskiego "Chwila".
4. Rozumienie czytanego tekstu. Pisanie wypracowania. Klaus Tchiele-Dohrmann "Plotka jako ulubiona forma komunikacji międzyludzkiej". Wypracowanie: "Wzorce osobowe czy ludzie walczący z własnymi słabościami?" Które postawy bohaterów lepiej motywują cię do działania? Uzasadnij swoje stanowisko analizując dwa, trzy przykłady.
W Lubelskiem blisko 28 tys. abiturientów, w tym około 400 z lat poprzednich, przystąpiło we wtorek do egzaminu dojrzałości z języka polskiego.

Z nieoficjalnych informacji wynika, iż maturzyści otrzymali do wyboru następujące tematy:
1. "Trzeba wiedzieć z czego się wyrasta" - myśl Henryka Grynberga uczyń tezą rozważań na temat roli artysty w kształtowaniu tożsamości narodowej;
2. Mówi się, że sztuka wzbogaca człowieka - rozważ problem nawiązując do wybranych dzieł literackich i innych;
3. Człowiek przez całe życie musi dokonywać wyborów - omów zagadnienie na kontrastowo wybranych sytuacjach z biografii bohaterów literatury.
4. Zaproponuj sposoby odczytania wiersza Ewy Lipskiej "Córeczka Z" z tomu "Sklepy zoologiczne".
W Łódzkiem maturzyści mieli do wyboru:
5. Najdoskonalsza część stworzenia czy "nędzy wszelkiej wizerunek"? Odwołując się do wybranych utworów z różnych epok, rozważ, która z literackich koncepcji człowieka i jego losu jest bliższa rzeczywistości.
6. Wygrywać jest rzeczą ludzką... Na podstawie wybranych utworów oceń postępowanie bohaterów literackich odnoszących zwycięstwo.
7. "Nasz pochód przez dzieje, który chętnie wyobrażamy sobie jako zwycięski marsz ku nieograniczonym, jasnym horyzontom, jest w istocie (...) dreptaniem od kryzysu do kryzysu" - Jan Józef Szczepański. Odwołując się do wybranych utworów przedstawiających kryzys cywilizacji XX wieku, rozważ, czy podzielasz pogląd pisarza na temat ludzkich dziejów.
8. Zinterpretuj wiersz Zbigniewa Herberta (1924-1998) "Dałem słowo". Zwróć uwagę na postawę etyczną podmiotu lirycznego. W swych rozważaniach możesz odwołać się do innych wierszy poety.
Jak poinformował łódzki kurator oświaty Jerzy Posmyk, największą popularnością cieszy się temat numer dwa. Najmniej osób wybrało temat czwarty, czyli interpretację wiersza.

Tematy matur na Mazowszu:
1. "Według mnie" - napisał Witold Gombrowicz - "literatura niepoważna usiłuje rozwiązać problemy egzystencji. Literatura poważna je stawia." Rozważ te słowa, odwołując się do wybranych utworów literackich z różnych epok.
2. "Bywają takie spotkania, które w jednej chwili odmieniają ludzkie życie". Czy zgadzasz się z tym stereotypowym sformułowaniem? Swoją odpowiedź uzasadnij odwołując się do wybranych utworów literatury i filmu.
3. "Bogini Hebe wśród przyjaciół". Sprawadzian z rozumienia czytanego tekstu i tworzenia własnego.
4. Dokonaj interpretacji wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego "Szekspir i chryzantemy". Zwróć uwagę jaką rolę odgrywają w utworze aluzje i odwołania do tradycji kultury europejskiej.
W województwie świętokrzyskim maturzyści mogli pisać o:
5. Życie to nie teatr. Rozważ tezę i zaprezentuj swój sąd, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
6. "Łatwiej przeniknąć świat niż samego siebie" (Carl G. Jung). Przedstaw portrety bohaterów, którzy w trudnych sytuacjach odkrywali mikrokosmos swojej psychiki.
7. Dzieła sztuki wchodzą ze sobą w związki i zależności. Na wybranych przykładach ukaż relacje między utworami literackimi lub literaturą i innymi tekstami kultury (malarstwo, rzeźba, film, itp.).
8. Zinterpretuj wiersz "Pan Cogito o cnocie" Z. Herberta w kontekście innych utworów poetyckich dotyczących systemu wartości i postaw człowieka.
Tematy maturalne z języka polskiego na Podlasiu:
9. "Szczęście człowieka na ziemi zaczyna się dlań wtedy, gdy zapominając o sobie zaczyna żyć dla innych" - rozważ słuszność myśli Gogola, sięgając do kilku wybranych utworów i własnych refleksji o istocie szczęścia.
10. Literackie wizerunki ludzi niepokornych - skonfrontuj postawy trzech bohaterów, zwracając uwagę na sposób ich kreacji i funkcje w świecie przedstawionym utworów.
11. Analiza tekstów Jana Pieszczachowicza pt. "W kręgu literatury popularnej" i napisanie własnego tekstu na jeden z dołączonych tematów.
12. Analiza porównawcza wiersza Leopolda Staffa pt. Ars poetica" i wiersza Tadeusza Różewicza pt. "Dlaczego piszę" lub analiza i interpretacja wiersza Różewicz "Dlaczego piszę".
ematy maturalne w woj.opolskim:
13. Literatura opisywała różne heroizmy - pokaż to na kilku przykładach.
14. "Pesymistyczna wizja ludzkiej kondycji jest właściwa XX wiekowi" - ustosunkuj się do opinii Czesława Miłosza poszukując argumentów w literaturze XX wieku.
15. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy Kazimierza Wierzyńskiego "Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny" i Leopolda Staffa "Pierwsza przechadzka" lub analiza i interpretacja wiersza Wierzyńskiego.
16. "O sumieniu" - czytanie ze zrozumieniem tekstu Leszka Kołakowskiego i pisanie tekstu własnego.
W Lubuskiem, Wielkopolskiem i Zachodniopomorskiem abiturienci do wyboru mieli tematy:
17. "Pisarz tylko zaczyna, dopiero czytelnik dzieła dopełnia, rozwija i wzbogaca" - przekonuje Ryszard Kapuściński. Podejmij dialog z sądem pisarza, przywołując stosowne utwory.
18. Czym dla bohaterów literackich róznych epok jest pamięć o życiowych doświadczeniach: darem, brzemieniem, przekleństwem? Omawiając zagadnienie wykorzystaj znene teksty literackie.
19. Literatura XIX wieku jako strażniczka narodowego pamiątek kościoła. Rozważ problem odwołując się do wybranych utworów.
20. A) Jan Kochanowski " Pieśń XXV" , Kazimierz Wierzyński " Modlitwa". Interpretując wiersze Jana Kochanowskiego i Kazimierza Wierzyńskiego wyjaśnij czym jest wiara dla poety XVI i XX wieku.
B) Albert Camus " Dżuma" (fragment). Zło jako wyzwanie, wobec którego człowiek powinien wyraźnie się opowiedzieć - rozważania na kanwie " Dżumy" i innych utworów literatury XIX i XX wieku.
Tematy obowiązujące na maturze z polskiego w szkołach w województwie pomorskim:
21. "Nie ma takiego wielkiego czynu, który by nie powstał z jakiegoś wielkiego marzenia" - (Georges Duchamel). O których bohaterach literackich możesz powiedzieć, że mieli odwagę realizować swoje marzenia. Sądy uzasadnij.
22. Artysta i jego sztuka. Bohaterowie literatury różnych epok.
23. Wykaż, że różni twórcy na przestrzeni wieków uczyli swych odbiorców tolerancji i współczucia dla drugiego człowieka.
24. Zanalizuj i zinterpretuj: albo wiersz Wisławy Szymborskiej "W zatrzęsieniu", albo fragment prozy Brunona Szultza "Ptaki". W interpretacji możesz zwrócić uwagę na motyw relacji między człowiekiem i naturą.
Według wstępnych informacji napływających ze szkół najwięcej osób wybierało temat pierwszy, najmniej - czwarty.

W Małopolsce do egzaminu przystąpiło 33 tysiące osób. Abiturienci mieli do wyboru jeden z czterech tematów:
1. Jaką prawdę o człowieku - jego wielkości i małości - odkryłeś, oceniając i analizując bohaterów literackich.
2. Od Adama i Ewy na wygnaniu. Przedstaw problem utraty swojego domu, miejsca, swojej przynależności. Odwołaj się do utworów różnych epok.
3. "Co jest doświadczeniem XX wieku? Niewątpliwie bezsilność jednostki". Uczyń myśl Miłosza przedmiotem rozważań. Odwołaj się szczególnie do literatury, możesz takze wykorzystać dzieła filmowe, teatralne, malarskie i inne.
4. Zinterpretuj wiersz Szymborskiej "Życie na poczekaniu" zwracając uwagę na refleksje autorki o jednorazowości życia i niemożnosci powtórzenia czegokolwiek.
60 tysięcy maturzystów z województwa śląskiego pisało maturę z języka polskiego na jeden z czterech nastepujących tematów:
5. "Świat jest jeno szkołą szukania: nie o to chodzi, kto dopadnie, ale kto przebieży piękniejszą drogą" - Michel de Montaigne. Zinterpretuj słowa francuskiego filozofa XVI wieku i przedstaw drogi życiowe wybranych bohaterów literackich. Rozważ, jakie wartości i ideały były dla nich drogowskazem.
6. Historia narzucała twórcom literatury powinności. Omów, jak je pojmowali i realizowali wybrani przez Ciebie pisarze w swoich dziełach.
7. Przedstaw i uzasadnij swój sąd na temat ekranizacji lektur szkolnych, konfrontując wybrane utwory literackie z ich filmową realizacją.
8. Zwracając uwagę na obraz stwarzania świata w ujęciu biblijnym i w poetyckiej wizji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, dokonaj analizy i interpretacji wiersza "Przypowieść".
Abiturienci w woj. kujawsko-pomorskim mieli do wyboru:
9. "A co życie może byc warte...jeśli honor stracony"(Józef Conrad) Literackie portrety bohaterów, dla których honor był wartością najwyższą.
10. Jest taki czas i są takie miejsca, w których człowiek czuje się szczęśliwy.Różne oblicza szczęścia utrwalone w literaturze.
11. "Nietolerancję trzeba zwalczać u korzeni drogą nieprzerwanej edukacji" (Umberto Eco). Rozważania o ptrzebie tolerancji inspirowane literaturą i filmem.
12. Interpretacja do wyboru: tekstu poetyckiego Wisławy Szymborskiej"Pod jedną gwiazdką" lub tekstu prozatorskiego Olgi Tokarczuk"Deus ex".
W woj. warmińsko-mazurskim maturzyści pisali na tematy:
13. "Kiedy zło tryumfuje dobro się utaja, gdy dobro się objawia zło czeka w ukryciu" - Wisława Szymborska. Omów wybrane literackie obrazy walki dobra ze złem, jednocześnie czyniąc odniesienia do sytuacji człowieka we współczesnym świecie.
14. Patriotyzm - kosmopolityzm - obywatelstwo. Omów znaczenia, jakie nadawała tym pojęciom literatura i oceń ich aktualność u progu XXI wieku.
15. Kobieta współczesna wobec swej prababki - rozważ wpływ kobiet na kształtowanie różnych dziedzin życia w epokach dawnych i współcześnie. Posłuż się przykładami, jakie daje literatura i życie codzienne.
16. Dokonaj analizy i interpretacji wiersza Tadeusza Różewicza "Kobieta w czerni stąpa po różach".

W środę maturzyści będą zdawać wybrany przedmiot.