rocznica urodzin(strona 5/10)

Urodził się Jack Kilby, amerykański inżynier, wynalazca układu scalonego. Opatentował ponad 60 wynalazków. Jest między innymi odkrywcą podstaw krzemowych baterii słonecznych i wynalazcą kalkulatora oraz druku termicznego. Zmarł 20 czerwca 2005 roku.

Urodził się Fiodor Dostojewski, wybitny pisarz rosyjski, autor "Zbrodni i kary", "Braci Karamazow", "Gracza", "Biesów" oraz "Idioty". Jego powieści są cenione za głębię analizy charakterów i bogactwo problematyki moralnej. Twórczość Dostojewskiego wywarła wielki wpływ na literaturę światową. Zmarł 9 lutego 1881 roku.

Urodził się Józef Chełmoński, malarz realista, twórca nastrojowych pejzaży, jeden z najważniejszych malarzy schyłku XIX wieku. Do jego najbardziej znanych obrazów należą - "Żurawie", "Czwórka","Bociany", "Babie lato", "Sanna" i "Na folwarku". Zmarł 6 kwietnia 1914 roku.

Urodziła się Maria Skłodowska-Curie, fizyk i chemik, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości. Wraz z mężem Piotrem Curie odkryła dwa nowe pierwiastki - polon i rad. Była pierwszą kobietą na świecie, która uzyskała tytuł doktora nauk ścisłych. Dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla - w 1903 i 1911 roku, jedyna kobieta, która tę nagrodę otrzymała dwa razy, a także jedyna, która spoczęła w paryskim Panteonie. W 1932 roku z jej inicjatywy powstał w Warszawie Instytut Radowy, dla którego uczona kupiła pierwszy gram radu. Zmarła 4 lipca 1934 roku.

Urodził się Ignacy Jan Paderewski, pianista i kompozytor, polityk. W latach 1919 -1921 był premierem i ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej. Podpisał ze strony Polski wersalski traktat pokojowy. Był inicjatorem i w części fundatorem Hotelu Bristol w Warszawie. Skomponował operę "Manru", "Fantazję polską" i "Symfonię Polonia". Spośród drobnych miniatur fortepianowych Paderewskiego rekordy popularności do dziś bije "Menuet G-dur", "Melodia" oraz "Nocturn". Zmarł 29 czerwca 1941 roku.

Urodził się Bronisław Piłsudski, brat Józefa, etnograf. Oskarżony o udział w spisku na życie Aleksandra III, został skazany na 15 lat ciężkich robót na Sachalinie. Badał tam ludy i kultury Dalekiego Wschodu, głównie lud Ajnów. Do dziś uważany jest na świecie za jednego z najważniejszych badaczy tamtych terenów. Zmarł 17 maja 1918 r.

Urodził się Walery Sławek, pułkownik, polityk II Rzeczypospolitej, trzykrotny premier RP, współpracownik Józefa Piłsudskiego, lider obozu sanacyjnego. Twórca i prezes Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Jeden z głównych twórców założeń konstytucji kwietniowej. Po śmierci Piłsudskiego utracił wpływy w obozie sanacyjnym, popełnił samobójstwo. Zmarł 3 kwietnia 1939 roku.

Zmarł Jan Matejko, uważany za najwybitniejszego polskiego malarza historycznego. Mieszkał i pracował w Krakowie. Był dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych. Do jego najważniejszych dzieł należą: "Stańczyk", "Kazanie Skargi", "Hołd Pruski", "Bitwa pod Grunwaldem", "Wernyhora". Urodził się 24 czerwca 1838 roku.

Urodził się Zbigniew Herbert, poeta, pisarz, autor sztuk scenicznych, tłumacz poezji francuskiej, autor zbiorów poezji "Pan Cogito", "Struna światła", "Hermes, pies i gwiazdy", "Studium przedmiotu", "Raport z oblężonego miasta i inne wiersze", szkiców "Barbarzyńca w ogrodzie". Jest uważany za jednego z najważniejszych polskich poetów XX wieku. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił rok 2008 Rokiem Zbigniewa Herberta. Zmarł 28 lipca 1998 roku.

Urodził się Merian Cooper, amerykański filmowiec, reżyser i scenarzysta oraz pilot, służący w lotnictwie polskim w latach 1919 -1920, podczas wojny polsko-bolszewickiej. Ze swoich licznych podróży po świecie zostawił wiele filmów dokumentalnych. Jest też twórcą filmów fabularnych: "King Kong", "Małe kobietki", "Spokojny człowiek". Zmarł 21 kwietnia 1973 roku.

Urodził się Alfred Nobel, szwedzki chemik, przemysłowiec, wynalazca dynamitu. W testamencie ufundował nagrodę swojego imienia, w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury i pokoju. W 1900 roku zarejestrowano Fundację Nobla, do której przekazano wszystkie aktywa należące do Alfreda Nobla. Fundacja ta zarządza jego majątkiem i przeznacza procenty od niego na wypłacanie nagród Nobla. Zmarł 10 grudnia 1896 roku.

Urodził się Stanisław Leszczyński, król Polski od 4 października 1705 roku. Po abdykacji przyjął tron Księstwa Lotaryngii. Był filozofem, pisarzem i mecenasem kultury. Zmarł 23 lutego 1766 roku.

Urodził się Fryderyk Nietzsche, niemiecki filozof, pisarz i poeta. Jego rozważania filozoficzne skupiały się wokół krytyki chrześcijaństwa oraz współczesnej autorowi kultury. Obdarzał szacunkiem wartości obecne w antycznej kulturze greckiej wraz z postulatem powrotu do niej. Jego filozofia pełna jest wieloznaczności i podatna na rozmaitość odczytań - takie działanie Nietzschego było zamierzone, bo "fakty nie istnieją, tylko interpretacje". Swoje koncepcje filozoficzne zawarł między innymi w pracach: "Tako rzecze Zaratustra", "Poza dobrem i złem", "Wola mocy", "Zmierzch bożyszcz". Zmarł 25 sierpnia 1900 roku.