Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Narodowe Centrum Badań Jądrowych to największy instytut nauko-badawczy w kraju, dysponujący jedynym w Polsce jądrowym reaktorem badawczym MARIA.

MARIA pracuje w Świerku od 40 lat. Efektem jego pracy są radioizotopy wykorzystywane w medycynie, przemyśle i nauce. Zobaczcie, jak wygląda od kuchni.

(WP, oprac. mg)

Kompleks reaktora MARIA składa się z szeregu budynków, wśród których są budynki badawcze, stacje pomp, układów chłodzenia i wentylacji oraz budynek reaktora. Przed wejściem na halę główną znajduje się sterownia reaktora oraz makieta ukazująca jego budowę w skali 1:100.

Na halę wchodzi się przez specjalną śluzę, ze względu na utrzymywane wewnątrz niewielkie podciśnienie spowodowane systemem filtrującym powietrze. Na najwyższym poziomie, ponad powierzchnią basenu reaktora, znajdują się mechanizmy sterujące prętami paliwowymi i bezpieczeństwa.

Jest tu także śluza oddzielająca basen reaktora od basenu, w którym składuje się aktywne materiały. Niżej znajdują się komory gorące, pozwalające na manipulację obiektami, które wcześniej poddane były działaniu promieniowania.

Na poziomie reaktora (otoczonego ścianami z betonu) znajdują się stanowiska badawcze, korzystające z poziomych kanałów, dostarczających wiązki neutronów.

W ścianie komory izotopowej znajdują się wzierniki ze szkła z domieszką ołowiu, przez które można bezpiecznie obserwować rdzeń.

Badawczy reaktor jądrowy MARIA jest obecnie jedynym w Polsce działającym reaktorem jądrowym. Jego moc wynosi 30 MW.

Budowę reaktora rozpoczęto w czerwcu 1970 roku, a uruchomiony został w grudniu 1974 roku w ówczesnym Instytucie Badań Jądrowych.

Reaktor poddawany jest ciągłym modyfikacjom mającym na celu podniesienie jakości prowadzonych w nim prac badawczych. Najpoważniejsze zmiany dotyczą samego paliwa jądrowego.

Pierwotnie w reaktorze MARIA eksploatowano paliwo o 80-proc. wzbogaceniu w izotop 235U. W 2000 roku rozpoczęto wprowadzanie do eksploatacji paliwa o wzbogaceniu 36 proc., a we wrześniu 2012 - paliwa o wzbogaceniu 19,7 proc..