Globalny kalifat

Długofalowym celem Państwa Islamskiego jest utworzenie światowego kalifatu. Ekstremiści, którzy opanowali pokaźne obszary Syrii i Iraku, nie ograniczają się do tych dwóch krajów. Są obecni w szeregu państw, w niektórych udaje im się okupować terytoria na wzór Lewantu, a swoich stronników mają nawet na dalekich Filipinach.

W galerii przedstawimy rozkład sił ISIS na świecie.

Państwo Islamskie rości sobie prawa do dziewięciu syryjskich prowincji, które rozciągają się niemal na całości terytorium Syrii. Większość z nich pokrywa się z faktycznymi granicami państwowych prowincji. Faktycznie kalifat nie kontroluje całości tych terytoriów i jego władza rozciąga się na około połowie obszaru Syrii.

Władza kalifa al-Bagdadiego najskuteczniej jest egzekwowana w rejonach zamieszkałych przez sunnicką większość. Za bastion ISIS można uznać miasto Ar-Rakka, które właśnie padło ofiarą odwetowych bombardowań ze strony francuskiego lotnictwa. Idlib, Aleppo, Dajr az-Zaur, to ośrodki miasta, opanowane przez Państwo Islamskie.

CIA szacuje, że w Syrii i Iraku islamiści mają pod bronią do 31 tys. bojowników, choć sami ekstremiście twierdzą, że walczy ich 100 tys.

Na zdjęciu: członkowie Państwa Islamskiego w Syrii.

(oprac. Adam Parfieniuk, WP)

Kolejnym krajem, w którym Państwo Islamskie jest silnie obecne, jest oczywiście Irak. ISIS opanowało tam około 20 proc. terytorium. Najważniejszym miastem w rękach islamistów jest Mosul, który przed okupacją liczył 2,5 mln mieszkańców.

Kluczowym źródłem dochodu dżihadystów zarówno na terenie Syrii, jak i Iraku, jest ropa naftowa, wydobywana dzięki przejęciu instalacji. Wiosną tego roku kurdyjscy bojownicy odbili z rąk dżihadystów część pól naftowych w okolicach Kirkuku.

W ostatnich dniach można mówić o częściowym odwrocie Państwa Islamskiego z Iraku. Jego bojownicy zostali wyparci z Sindżaru przez Kurdów i Jazydów. Ważnym sukcesem może się okazać także opanowanie odcinka autostrady, który łączy Ar-Rakkę i Mosul, czyli dwa najważniejsze miasta islamistów w Syrii i Iraku.

Po zajęciu Sindżaru, Kurdowie odkryli w nim masową mogiłę 78 jazydzkich kobiet, który najprawdopodobniej zostały zamordowane przez bojowników Państwa Islamskiego. To najnowszy z wielu przykładów okrucieństwa kalifatu. To właśnie jazydzi, obok szyitów i chrześcijan, są jego głównymi ofiarami. Ekstremistów z ISIS wszystkie te grupy za heretyków.

Na zdjęciu: bojownicy z Iraku.

Państwo Islamskie dzieli terytoria, które faktycznie okupuje lub zgłasza do nich roszczenia, na prowincje (wilajaty). Jedną z nich jest wilajat libijski.

Teoretycznie - zgodnie z rozkazem kalifa Państwa Islamskiego - w Libii powołano do życia trzy "województwa" - Fezzan na południu, Tripolitanię na zachodzie i Barkę na wschodzie. Jednak faktycznie dżihadyści z ISIS opanowali wyłącznie część środkowego wybrzeża kraju. Za "stolicę" ich wilajatu można uznać Syrtę, rodzinne miasto Muammara Kadafiego, które jest największym ośrodkiem na podbitych terenach.

Według raportów bojownicy ISIS w Libii to głównie przyjezdni dżihadyści oraz dawni oficerowie armii Kadafiego. Zawiązali oni współpracę z lokalnymi ekstremistami z Ansar al-Szaria i Al-Kaidy Islamskiego Maghrebu.

W maju tego roku jeden z doradców, związanych z libijską administracją, ostrzegł, że islamiści z Syrty i okolic wykorzystują łodzie szmuglujące imigrantów do Europy do przerzutu własnych ludzi. Co więcej, ISIS zarabia na tym procederze, ściągając haracz od przemytników.

Na zdjęciu: parada islamistów w Syrcie (Libia).

Państwo Islamskie jest obecne na Półwyspie Synaj od listopada ubiegłego roku. Wówczas doszło do rozłamu w ugrupowaniu Ansar Bait al-Makids, którego część członków złożyło przysięgę na wierność kalifowi Abu Bakrowi Al-Bagdadiemu. Wilajat Synaj współtworzy dziś około dwóch tysięcy bojowników, którzy operują głównie na pograniczu Egiptu i Strefy Gazy.

Spekuluje się, że to ekstremiści z Synaju stali za niedawną katastrofą samolotu rosyjskich linii Metrojet, w której zginęły 224 osoby. Islamiści z Egiptu, wzorem swoich zwierzchników z Syrii i Iraku, chcieli podbić ziemie na Półwyspie Synaj. W lipcu tego roku zaatakowali miasto Szejk Zuweid, które udało im się na krótko opanować. Zostali jednak odparci przez kontrofensywę egipskiej armii.

Analitycy wskazują jednak, że ISIS wprowadziło nową "jakość" na Synaju. Eksperci zwracają uwagę, że próby podbicia konkretnego terytorium i nowa taktyka (ścisła współpraca na polu ataków samobójczych i konwencjonalnych) wcześniej były w regionie niespotykane.

Na zdjęciu: członkowie synajskiego Państwa Islamskiego.

Niewiele wiadomo o Państwie Islamskim w Arabii Saudyjskiej. W październiku tego roku terrorysta uzbrojony w karabin maszynowy i pas z ładunkiem wybuchowym wkroczył do meczetu w mieście Al-Katif nad Zatoką Perską, w którym mieszka liczna społeczność szyitów. Zamachowiec zabił pięć osób, modlących się w szyickim meczecie, po czym został zastrzelony przez policję.

Do zamachu przyznał się nieznany szerzej wilajat Bahrajn. Jego nazwa nawiązuje do historycznych terytoriów tego wyspiarskiego państewka, którego granice rozciągały się na część dzisiejszej Arabii Saudyjskiej.

Wcześniej w tym roku dwie inne grupy, powiązane z Państwem Islamskim, przeprowadziły dwa ataki na saudyjskich szyitów i służby bezpieczeństwa, w których zginęło prawie 70 osób.

Kalif Państwa Islamskiego nie uznaje władzy saudyjskiej dynastii i chociaż kraju dominuje szariat i islam w wydaniu wahabickim, to Bagdadi otwarcie wzywa muzułmanów do obalenia monarchii.

Na zdjęciu: członkowie Państwa Islamskiego.

Zapleczem dla Państwa Islamskiego w Jemenie są organizacje ekstremistyczne, od lat obecne w tym kraju. W listopadzie ubiegłego roku pierwsi bojownicy złożyli przysięgę kalifowi, a w grudniu ISIS rozpoczęło w Jemenie rekrutację. Państwo Islamskie konkuruje na tym polu z Al-Kaidą Półwyspu Arabskiego (AQAP), udało mu się także dokonać rozłamu w lokalnym oddziale Ansar al-Szaria.

ISIS wydzieliło na terenie Jemenu siedem małych wilajatów, zgodnych z administracyjnym podziałem państwa. Islamiści zaznaczają swoją obecność w wojnie domowej, w której szyickie bojówki Houti ścierają się z popieranymi przez Saudów i USA siłami rządowymi. Trzecią stroną konfliktu jest AQAP. Konkuruje z nim ISIS, za głównego wroga uznające jednak szyickich rebeliantów.

Do tej pory Państwo Islamskiej w Jemenie Państwo atakowało głównie w stolicy, Sanie, gdzie dokonywało zamachów na szyickie meczety. W serii marcowych ataków na świątynie zginęło ponad 130 osób.

Na zdjęciu: bojownicy Państwa Islamskiego w Jemenie.

Państwo Islamskie w Algierii wywodzi się z ugrupowania Dżund al-Chalifa, które wcześniej operowało pod szyldem Al-Kaidy Islamskiego Maghrebu, ale od września 2014 roku jest wierne kalifowi al-Bagdadiemu. W tym samym miesiącu rozgłos terrorystom przyniosła egzekucja francuskiego turysty, Herve Gourdela.

W grudniu ubiegłego roku algierskie wojsko zabiło Abdelmaleka Gouriegi, lidera wilajatu Algieria. Władze państwa zarządzają cykliczne operacje i obławy na dżihadystów, które podkopują skromne - jak na standardy ISIS - zasoby w regionie.

W czerwcu tego roku armia Algierii wysłała na granicę z Libię, długą na ponad tysiąc kilometrów, 50 tys. żołnierzy, którzy mają zapobiec infiltracji islamistów z okolic Syrty.

Na zdjęciu: algierscy bojownicy z ISIS z francuskim zakładnikiem, którego ścięli.

W styczniu tego roku Państwo Islamskie ogłosiło powstanie wilajatu Chorasan, nazwanego na cześć historycznej krainy, leżącej na terenach dzisiejszego Iranu, Afganistanu i części krajów Azji Centralnej.

NATO i armia afgańska skutecznie eliminują kolejnych liderów wilajetu. W lutym w nalocie NATO zginął zastępca emira prowincji, a miesiąc później jego następca. Z kolei w czerwcu Amerykanie poinformowali, że ich dron zabił samego emira, Hafiza Saida Khana.

Według raportu ONZ, początek ISIS w Afganistanie wiąże się z transferem około 70 bojowników z Syrii i Iraku, którzy sformowali trzon oddziału. W sierpniu tego roku wilajat Chorasan otrzymał poważny zastrzyk w postaci członków Islamskiego Ruchu Uzbekistanu, którzy operują na terenie Afganistanu.

ISIS w pod Hindukuszem próbuje wdrożyć swoją taktykę sprawdzoną w Syrii i Iraku - w czerwcu islamiści opanowali kilka wiosek w prowincji Nangarhar, skąd wyparli talibów.

Na zdjęciu: Hafiz Said Khan (z kartką), lider wilajatu Chorasan.

Od marca tego roku Boko Haram jest oficjalnie jednym z oddziałów Państwa Islamskiego. Na czele zachodnioafrykańskiego wilajatu stoi Abubakar Shekau, dotychczasowy przywódca nigeryjskich dżihadystów.

W szeregach Boko Haram walczy do 10 tys. bojowników, jednak ostatnim czasie nie mają oni najlepszej passy. 9 września pułkownik Rabe Abubabakr ogłosił, że armia zniszczyła wszystkie obozy i siedziby islamistów, a Boko Haram jest tak osłabione, że nie jest w stanie utrzymać swoich terytoriów, z których wypierają ich żołnierze nigeryjskiej armii.

Kilkanaście dni po tej deklaracji islamiści przeprowadzili w Nigerii dwa ataki, udowadniając, że obwieszczenie triumfu było przedwczesne. We wrześniu i październiku komórki Boko Haram przeprowadzały ataki także w Kamerunie, Nigrze i Czadzie, jednak wiele wskazuje na to, że ich struktury faktycznie zostały mocno naruszone.

Na zdjęciu: Abubakar Shekau, lider Boko Haram

Na przełomie 2014 i 2015 roku część liderów ekstremistycznych ugrupowań z Czeczenii i Dagestanu złożyło przysięgę wierności Państwu Islamskiemu. W czerwcu z połączenia tych grupek powstał wilajat Kaukaz, na czele którego stanął Rustam Asildarow, wcześniej szef Emiratu Kaukaskiego w Dagestanie.

ISIS na Kaukazie ma mocnego konkurenta właśnie w postaci wspomnianego Emiratu, oficjalnie współpracującego z Al-Kaidą. Analitycy wskazują, że odejście Asildarowa i innych kaukaskich terrorystów do Państwa Islamskiego mogło być związane z tym, że duża część liderów Emiratu Kaukaskiego nie popiera zamachów samobójczych i ataków wymierzonych w ludność cywilną, nawołując w pierwszej kolejności do budowy szerokiego poparcia społecznego.

Na zdjęciu: dżihadyści z Kaukazu.

Grupy, które przysięgły wierność kalifowi Państwa Islamskiego, operują także w Libanie (Wolni Sunnici z Brygady Baalbek), Jordanii (Synowie Zewu Tauhidu i Dżihadu). Komórki ISIS są obecne również w Maroko, Strefie Gazy, Turcji i Izraelu (Palestynie). W czerwcu swój akces do ISIS zgłosiła też Grupa Abu Sajjafa z Filipin, która wcześniej była komórką Al-Kaidy. W imieniu Państwa Islamskiego organizuje ona przede wszystkim porwania dla okupu.

Na zdjęciu: bojownicy ISIS.

(oprac. Adam Parfieniuk, WP)