Demagogia władzy

Prof. Barbara Skarga: Jest mi przykro. Straciłam wiele lat życia, walcząc o mój kraj. Dziś wydaje mi się, że te lata spędzone w rosyjskich łagrach, podobnie jak lata odsiadki wszystkich, którzy trafili do więzień, to lata stracone. Siedzieliśmy na próżno. Rządzący dziś ludzie nie mają szacunku dla demokracji.

– Obywatel powinien głosować, lecz proszę nie pytać, na kogo oddam głos. Na pewno nie na PiS. Dla mnie jest to ugrupowanie, które szkodzi Polsce.

– Politycy tej partii wydają się tkwić w XIX wieku, jakbyśmy byli oblężeni przez wrogie państwa, więc nie pozostaje im nic innego, jak wypinać pierś i namawiać do bohaterstwa, do walki. A Polsce trzeba współpracy europejskiej. Dla mnie jest rzeczą oczywistą, że przyszłość Polski leży w Europie. Poziom życia podniósł się w Polsce po wejściu do Unii nie tylko dlatego, że UE daje nam dużo pieniędzy. Przede wszystkim ta wspólnota daje nam poczucie wspólnego bezpieczeństwa życia. Dlatego rozbudzanie w ludziach czegoś, co powinno przestać już istnieć – nienawiści do Niemców – jest błędem. Nie wolno tego robić. Trzeba sąsiedzkich kontaktów, które istniały już w naszych powojennych polsko-niemieckich relacjach.

– Oczywiście. Antyniemiecka propaganda nie służy obronie interesu narodowego, przeciwnie: przeczy racjonalnej polityce międzynarodowej. Jednak politycy będący u władzy doskonale wiedzą, że rozbudzanie antyniemieckich lęków u obywateli zdobywa u niektórych poparcie. Nie mogę przeboleć inwektyw rzucanych wobec ludzi takich jak Geremek czy Bartoszewski, którzy naprawdę walczą o godne miejsce Polski na arenie międzynarodowej. Niestety, prawdopodobieństwo utrzymania po wyborach obecnego kursu polityki zagranicznej jest duże, bo przynajmniej sondaże dają PiS spore szanse na wyborcze zwycięstwo.

– Nic się nie stało. Gdy było kierowane przez mądrzejszych ludzi, to funkcjonowało mądrzej. A teraz rozbudzono w nim wszystko, co najgorsze. Według zasady, że przyjemnie jest dopiec sąsiadowi. Zajmowałam się zjawiskiem demagogii i historia nieraz już pokazała, że nic prostszego, niż rozbudzać w masach mało wykształconych, mało dojrzałych politycznie obywateli najgorsze instynkty: nienawiści, zawiści, lęku. Demagodzy często zwyciężają. Ich rządy są straszliwe, a społeczeństwo zaczyna rozumieć błąd swego wyboru wtedy, gdy jest już za późno.

– Jak najbardziej, na każdym kroku. I jeśli ludzie nie oprzytomnieją, idąc do wyborów, kres temu położy dopiero załamanie ekonomiczne. Czyżby ci, którzy rządzą, wierzyli Marksowi, że biedni zawsze walczą z bogatymi? Prędzej czy później ta atmosfera nieufności wobec bogatych może się odbić na naszej gospodarce.

– Nie w tym rzecz, że mówią o oligarchii. Im chodzi o rozbudzanie złych emocji osób pokrzywdzonych, o odwoływanie się do sfrustrowanych i wskazywanie palcem na bogatych, na oligarchów jako źródła wszelkiej niesprawiedliwości. To reminiscencje z PRL, tylko dzisiejsza władza się do tego nie przyznaje i woli mówić o państwie solidarnym.

– Podejrzliwość, donosicielstwo. Nie można na tym budować. Do rozwoju potrzebna jest swoboda. Wolność działania, bez zakładania z góry, że działając publicznie, chcą mataczyć i kraść.

– Nie jestem katoliczką, więc ocenę jakości polskiego katolicyzmu pozostawiam katolikom. Wiem za to, że nie można utożsamiać Polski z katolicyzmem, bo mamy równie dobrych Polaków, którzy wyznają islam, judaizm czy religię prawosławną. Ważny jest obywatel polski jako taki, a nie jako etniczna czy religijna przynależność. Jeśli zaczyna się uprawiać politykę wykluczenia, patrzeć na Polaków z wąskiego punktu widzenia, to zaczynamy mieć do czynienia z nacjonalizmem faszystowskim. Obrzydliwym. Sprzecznym z wszelkimi wielkimi ideałami chrześcijaństwa, dla którego każdy człowiek jest wartością.

– Wykluczona? Nie. Tyle tylko, że nie mam już ochoty słuchać kolejnych obrażających ludzi sformułowań. A przecież byli w tym kraju premierzy, których się słuchało. Na przemówienia Mazowieckiego czekało się nawet z niecierpliwością.

Barbara Skarga - urodzona w Warszawie, w rodzinie ziemiańskiej wyznania ewangelickiego. Łączniczka AK, aresztowana w 1944 roku przez Rosjan i skazana na 11 lat łagrów. Do kraju wróciła w 1955 roku