40. urodziny myśliwca F-16

W ubiegłym tygodniu myśliwcowi F-16 Fighting Falcon, w Polsce znanemu jako "Jastrząb", stuknęło 40 lat. 20 stycznia 1974 roku prototyp samolotu po raz pierwszy wzbił się w powietrze. Jak na ironię, debiut był zupełnie przypadkowy, bo lot tego dnia nie był w ogóle planowany - podczas testu kołowania przy dużej prędkości, maszyna doznała usterki i zaczęła niebezpiecznie zbaczać z pasa startowego. Pilot nie miał wyjścia i by uratować samolot przed katastrofą, musiał poderwać go w powietrze. Po sześciominutowym locie bezpiecznie wylądował, a usterkę natychmiast usunięto.

Od tamtego dnia minęły cztery dekady, w czasie których F-16 stał się najpopularniejszym samolotem bojowym na świecie. Wyprodukowano łącznie ponad 4500 egzemplarzy i służy on w siłach powietrznych 25 państw. W 2002 roku na nabycie tych myśliwców zdecydowała się również Polska - kupiliśmy łącznie 48 F-16 w nowoczesnej wersji Block 52+, a cała transakcja - łącznie z uzbrojeniem, zapleczem, szkoleniami etc. - warta była ok. 15 mld zł.

Na zdjęciu: pilot zespołu akrobacyjnego Thunderbirds katapultuje się z F-16 na pokazie w stanie Idaho w 2003 roku. Późniejsze śledztwo wykazało, że to błąd pilota spowodował, że maszyna rozbiła się kilka minut po starcie. Samolot wart ok. 20 milionów dolarów uległ całkowitemu zniszczeniu. Na szczęście nikomu z widzów nic się nie stało, a pilot odniósł tylko lekkie obrażenia.

(WP.PL/tbe)

F-16 powstawał jako lekki, stosunkowo tani i prosty w obsłudze myśliwiec, który miał być uzupełnieniem dla cięższego myśliwca przewagi powietrznej F-15 Eagle. Ówczesna doktryna amerykańskich sił zbrojnych spowodowała, że samolot miał również być przystosowany do atakowania celów naziemnych. W rezultacie powstała bardzo uniwersalna, wielozadaniowa maszyna, będąca jednym z najbardziej wszechstronnych samolotów bojowych we współczesnej historii.

Na zdjęciu: myśliwce F-16 nad Irakiem.

Swój wyjątkowy, trwający do dziś sukces F-16 zawdzięcza niezwykłej podatności na modyfikacje. Dzięki kolejnym modernizacjom i systematycznemu zwiększaniu potencjału bojowego, nawet po ponad 30 latach od wejścia do służby pozostaje jednym z najlepszych myśliwców na świecie. Choć siły zbrojne USA obecnie nie planują nowych zamówień F-16, to będą go jeszcze użytkować do co najmniej 2025 roku. W siłach powietrznych wielu innych państw prawdopodobnie będzie latać o wiele dłużej.

Na zdjęciu: izraelskie F-16.

F-16 były pierwszymi seryjnie produkowanymi samolotami wykorzystującymi Fly-By-Wire - elektroniczny system sterowania ze wspomaganiem komputerowym, bez systemu mechanicznego. Dzięki temu rozwiązaniu, sterowanie stawało się łatwiejsze, zwłaszcza w warunkach ogromnych przeciążeń, na jakie narażeni są piloci w czasie walki. Poza tym system FBW cechuje się większą niezawodnością.

Na zdjęciu: amerykański F-16 w czasie startu w bazie w Korei Południowej.

Myśliwiec uzbrojony jest w działko M61 Vulcan, a na zewnętrznych węzłach podwieszeń może przenosić bardzo szeroki i wszechstronny wachlarz uzbrojenia - nawet do 7,700 kg bomb i pocisków rakietowych najróżniejszego typu, a także zasobniki rozpoznawcze lub do walki radioelektronicznej.

Na zdjęciu: trzy amerykańskie F-16 nad południowokoreańskim miastem Gunsan.

Myśliwiec może osiągać prędkość ponad dwóch Machów, jego zasięg to 3200 km, a z dodatkowymi zbiornikami paliwa - 4220 km. Promień działania wynosi 550 km.

Na zdjęciu: amerykański F-16C odpala pocisk powietrze-ziemia AGM-65D Maverick.

Stosunkowo lekki F-16 został zbudowany na bazie jednego, ale potężnego silnika. Dzięki temu cechuje się dużą prędkością wznoszenia i doskonałym przyspieszeniem. Jest też samolotem niezwykle zwrotnym, dzięki m.in. zastosowaniu wspomnianego wcześniej systemu Fly-By-Wire.

Na zdjęciu: trzy amerykańskie myśliwce F-16 w czasie operacji tankowania w powietrzu.

Oficjalna nazwa F-16 to "Fighting Falcon", czyli "Walczący Sokół" - przymiotnik został dodany po to, by odróżnić myśliwiec od innego, ale cywilnego odrzutowca nazywającego się "Falcon". Jednak wśród amerykańskich pilotów maszyna zyskała miano "Viper", czyli "żmija", z powodu rzekomego podobieństwa do tego gada.

Natomiast w Polsce dla naszych F-16 przyjęto nazwę "Jastrząb" dla odróżnienia od używanego w polskim lotnictwie śmigłowca wielozadaniowego W-3 Sokół.

Na zdjęciu: myśliwce F-16 w bazie sił powietrznych USA w Korei Południowej.

Myśliwce F-16 są samolotem wielokrotnie sprawdzonym w boju na różnych arenach wojennych, gdzie realizowały zadania myśliwskie i szturmowe. Zestrzeliły łącznie przynajmniej 72 samoloty bojowe i transportowe, jednocześnie nigdy żaden F-16 nie został zestrzelony przez inny myśliwiec. Maszyny te walczyły m.in. nad Syrią, Irakiem czy b. Jugosławią.

Na zdjęciu holenderski F-16 w malowaniu pokazowym F-16 Demo Team.

Polskie Siły Powietrzne mają do dyspozycji 48 F-16 w nowoczesnej wersji Block 52+. W Krzesinach pod Poznaniem stacjonują 32 maszyny, pozostałych 16 w Łasku pod Łodzią. Pierwsze "Jastrzębie" przyleciały do Polski 8 listopada 2006 roku. Maszyny te stanowią podstawową siłę obronną i uderzeniową naszego lotnictwa.

W 2013 w ramach polskiej polityki odstraszania "Polskie kły" rozpoczęto starania o zakup i wyposażenie F-16 w pociski manewrujące AGM-158 JASSM o zasięgu 370 kilometrów.

Na zdjęciu: polskie myśliwce F-16.

(WP.PL/tbe)